بهبود عملکرد اسپرم، ممکن است؟

ناهنجاری در تولید و یا عملکرد اسپرمها می تواند به دلیل مشکلات متعددی نظیر عدم بیرون آمدن کامل بیضه ها از شکم به صورت مادرزادی، اختلالات ژنتیکی یا مشکلات بالینی و عفونت هایی مانند اوریون و ... باشد. اما بیضه نزول نکرده از جمله شایع ترین ناهنجاری های مادرزادی و اختلال در سیستم تناسلی مردان است که در صورت عدم تشخیص به موقع و درمان، زمینه ساز بروز ناباروری در مردان می شود.


دکتر آبادپور، متخصص ناباروری مردان و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، در اشاره به اینکه چه نوع بیماری هایی در مردان باعث ناباروری می شود و قابل پیشگیری هستند، گفت: در مورد علل ناباروری و پیشگیری از این عوامل به دو صورت می توان به موضوع نگاه کرد که شامل پیشگیری از ایجاد بیماری یا اختلالی هست که به صورت بالقوه می تواند ایجاد ناباروری کند و یا وجود فردی است که به این بیماری مبتلا است و این اختلال در او ایجاد شده است.

وی در ادامه افزود: بیضه ها مهم ترین عضو تولیدمثل مردانه هستند و باعث ایجاد خصوصیات جنسی مردانه می شود که در برخی مواقع به علت وجود مشکلاتی، بیضه ها در جای خود قرار نمی گیرند و عدم نزول بیضه در آن ها اتفاق می افتد.

دکتر سعید آراسته، متخصص ناباروری در مردان و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، ضمن بیان اینکه نهفتگی بیضه یا بیضه نزول نکرده شایع ترین اختلال سیستم تناسلی در پسرها است، تشریح کرد: ۳ تا ۵ درصد نوزادان پسر به موقع متولد شده وتا۳۰ درصد نوزادان پسر زود متولد شده دچار آن می شوند.

ایشان در ادامه گفت : در اکثر نوزادان، طی چند ماه اول(خصوصا در ۳ ماه اول) پس از زایمان، این حالت خود به خود اصلاح می شود و تنها ۱ درصد نوزادان پس از ۶ ماهگی، هنوز دچار بیضه نزول نکرده هستند.

دکتر آراسته همچنین افزود: به علت نتایج بالقوه و جدی این اختلال در صورت ادامه این حالت، پزشکان هنگامی که سن نوزاد بیش از ۶ ماه باشد، اتلاف وقت بیشتر را توصیه نمی کنند چرا که به ندرت پس از این سن، بیضه ها خودبه خود پایین خواهند آمد.

این متخصص ناباروری مردان با بیان اینکه تولید تستوسترون نقش بسیار مهمی در فرآنید بلوغ و پایین آمدن بیضه دارد، گفت: بنابراین اگر کسی این هورمون را کمتر تولید کرده و یا اصلا تولید نکند و یا اینکه گیرنده ها حساسیت مناسبی نسبت به این هورمون نداشته باشند در نزول بیضه ایجاد اشکال خواهد کرد.

ایشان با تأکید بر اینکه هر نوزاد متولد شده در ۷۲ ساعت پس از تولد و یک بار نیز در ۶ تا ۸ هفتگی باید توسط پزشک متخصص معاینه شود، افزود: شایع ترین جراحی در پسر بچه ها، جراحی بیضه نزول نکرده است که فرم اکتسابی یا ثانویه این وضعیت هم به گونه ای است که در ابتدا بیضه ها در جای خود قرار داشته است اما به مرور زمان در بزرگسالی و به دلیل کوتاه بودن عوامل اتصال به بیضه به تدریج با افزایش سن فرد در محلی بالاتر از جای خود قرار بگیرد که به این حالت فرم اکتسابی یا ثانویه گفته می شود و این شرایط به ویژه در ۸ تا ۹ سالگی دیده می شود، بنابراین در این سنین نیز ارزیابی بیضه ها جهت تشخیص بسیار کمک کننده است.

دکتر آراسته با اشاره به اینکه این بیماری می تواند وابسته به عوامل مختلفی باشد، گفت: برای این بیماری هم منشأ چند ژنی مطرح شده است و هم مسائل محیطی که مثلاً در دوقلوها، احتمال شیوع آن ده برابر جمعیت عمومی و نرمال جامعه است.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا در پاسخ به این سوال که این بیماری اصولاً به صورت مستقل است یا به همراه بیماری-ها و علل دیگر رخ می دهد، خاطر نشان شد: خوشبختانه در بیشتر موارد ابتلا به بیضه نزول نکرده به تنهایی و مستقل از دیگر علل و بیماری ها رخ می دهد و تقریباً این میزان، ۶ برابر مواردیست که با سایر بیماری ها همراه باشد.

ایشان در ادامه عنوان کرد: اساساً مطالعات مختلف نشان داده اند که افرادی که دچار این مشکل هستند در ابتدای دورۀ پس از تولد دچار کم شدن سلول های هورمون ساز و پس از آن اشکال در سلول های اسپرم ساز می شوند که در صورت ادامۀ این روند ممکن است در سال دوم زندگی حتی در ۱۰ تا ۴۵ درصد موارد، با از بین رفتن کل سلول-های اسپرم ساز همراه شود و لذا زمان تشخیص و درمان آن بسیار اهمیت می یابد.

وی با اشاره به اینکه بهترین زمان انجام عمل بیضه نزول نکرده ۶ تا ۱۲ ماهگی است، گفت: جراحی، درمانی استاندارد برای رفع این مشکل است که بسته به قابل لمس بودن یا نبودن بیضه در فرد متفاوت است.

دکتر آراسته همچنین افزود: در صورتی که بیضه نزول نکرده قابل لمس نباشد، روش مناسب تر و توصیه شده، استفاده از لاپاروسکوپی است که از این طریق، فضای شکم را با دستکاری کمتر و وضوح بیشتری می توان مشاهده کرد.

متخصص ناباروری مردان مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری ابن سینا با بیان اینکه درمان دارویی تنها برای افرادی که بیضه هایشان در هر دو طرف کمی بالا بوده ،به میزان کم و در موارد محدودی مؤثر است، تأکید کرد: با توجه به اینکه مشاهده شده است افرادی که از این درمان دارویی استفاده کرده اند بیشتر دچار مرگ سلولی در سلول های اسپرم ساز می شوند، بنابراین درمان دارویی توصیه نمی شود.

دکتر آراسته در خاتمه با بیان اینکه کلید درمان این بیماری تشخیص زودرس می باشد، تصریح کرد: لازم است که با آموزش مناسب از سوی پزشک، کودکان و بزرگسالان نیز به صورت فردی معاینه و بررسی را انجام دهند و درصورت مشاهدۀ هر عامل غیرطبیعی بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.