سونوگرافی داپلر رنگی چیست؟

داپلر جریان رنگی (CFD) یا تصویربرداری داپلر رنگی (CDI) (یا به سادگی داپلر رنگی) سونوگرافی است که جهت گیری و سرعت جریان خون را در یک منطقه تعریف شده توسط کاربر نشان می دهد.
منطقه مورد نظر توسط سونوگراف تعریف شده و تغییرات داپلر به وسیله بازگشت امواج فراصوت از داخل بدن بر اساس سرعت و جهت متوسط تغییر رنگ می دهد.
ظهور سونوگرافی داپلر رنگی موفقیت بزرگی در سونوگرافی پزشکی است. با این تکنیک امکان مشاهده مستقیم جریان خون در قلب به طور مستقیم فراهم شد. چنین تجسمی با رمزگذاری اطلاعات داپلر و نمایش رنگ ها به عنوان پوشش روی تصویر قلب حاصل می شود.
رنگ ها بیانگر سرعت و جهت جریان خون در یک قسمت مشخص از تصویر (جعبه رنگ) هستند.
جعبه رنگ به مناطق نمونه کوچک (یک پیکسل رنگی) تقسیم می شود. هر یک از رنگ ها نشان دهنده سرعت متوسط در منطقه است که توسط حجم نمونه های مختلف PW اندازه گیری می شود.
میانگین سرعت پس از آن به یک رنگ خاص تبدیل می شود.

دکتر غلامرضا سیف، رادیولوژی شقایق

داپلر جریان رنگی اغلب در سونوگرافی مورد استفاده قرار می گیرد تا جریان خون کامل در منطقه مورد نظر بررسی شود.
توصیف سرعت و جهت کلی جریان خون در قلب و رگ های خونی به ترتیب در اکوکاردیوگرافی و سونوگرافی عروقی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
همچنین امکان ایجاد پدیده های منحصر به فرد مانند علامت رنگ سیال یا مصنوع چشمک زن را فراهم می کند و امکان هدف قرار دادن داپلر طیفی را برای ارزیابی کمی از جریان خون فراهم می کند.

به نام فیزیکدان اتریشی، مسیحی آندریاس داپلر (۱۸۰۳-۱۸۵۳) نام گذاری شده است.
سونوگرافی داپلر یک آزمایش غیر تهاجمی است که می تواند با تخفیف امواج صوتی با فرکانس بالا (سونوگرافی) از گردش گلبول های قرمز خون، جریان خون را در رگ های خونی شما تخمین بزند.
یک سونوگرافی داپلر منظم برای تولید تصاویر از امواج صوتی استفاده می کند، اما نمی تواند جریان خون را نشان دهد.
سونوگرافی داپلر ممکن است به تشخیص بسیاری از شرایط، از جمله:
-لخته شدن خون
-دریچه های ضعیف در رگ های ساق پا، که می تواند باعث جمع شدن خون یا مایعات دیگری در پاهایتان شود (نارسایی وریدی)
-نقص دریچه قلب و بیماری مادرزادی قلب
-شریان مسدود شده (انسداد شریانی)
-کاهش گردش خون به پاها (بیماری شریان محیطی)
-شریان های شکسته (آنوریسم)
-باریک شدن شریان مانند شریان گردن (تنگی شریان کاروتید)

سونوگرافی بی خطر و بدون درد است و با استفاده از امواج صوتی تصاویری از قسمت های داخلی بدن تهیه میکند. این روش به اصطلاح اسکن التراسوند و یا سونوگرافی نامیده می شود.
در سونوگرافی جنرال از یک پروب کوچک به نام مبدل و ژل استفاده می شود که مستقیما روی پوست گذاشته می شود. امواج صوتی با فرکانس بالا از پروب به واسطه ژل مخصوص به داخل بدن می رود.
تکنسین سونوگرافی امواج صوتی برگشت داده شده را جمع آوری کرده و کامپیوتر بازتاب این امواج را به تصویر تبدیل می کند. در معاینات سونوگرافی از اشعه استفاده نمی شود.
این مسئله در مقایسه با پرتو نگاری سونوگرافی را ایمن تر میکند. تصاویر ضبط شده در سونوگرافی جنرال زنده و مستقیم است بنابرای برای بررسی ساختار و حرکت اندام های داخلی بدن بسیار مناسب است. این آزمایش حتی می تواند خون در رگ های خونی را نیز نشان دهد.
تصویربرداری با سونوگرافی یک آزمایش پزشکی غیر تهاجمی است که به پزشکان در تشخیص و معالجه شرایط پزشکی کمک می کند.
سونوگرافی معمولی یا جنرال تصاویر بدن را به صورت بخش های نازک و مسطح نمایش می دهد.
پیشرفت های موجود در فناوری سونوگرافی شامل سونوگرافی سه بعدی (3 بعدی) و سونوگرافی رنگی است که داده های موج صدا را در تصاویر 3 بعدی شکل نشان می دهد.
سونوگرافی داپلر یک روش سونوگرافی ویژه است که حرکت مواد در بدن را ارزیابی می کند. این آزمایش اجازه می دهد تا پزشک جریان خون را از طریق شریان ها و رگ های بدن مشاهده و ارزیابی کند.
سه نوع سونوگرافی داپلر وجود دارد:

کالرداپلر

یک نوع سونوگرافی داپلر رایانه ای است که از آن برای اندازه گیری با استفاده از رنگ ها برای نشان دادن سرعت و جهت جریان خون در رگ های خونی استفاده می شود.

پاور داپلر

یک تکنیک جدیدتر است که از کالرداپلر حساس تر است و قادر به ارائه جزییات بیشتری از جریان خون است.
به خصوص هنگامی که جریان خون کمی بیشتر از حداقل معمول باشد. اما پاور داپلر جهت جریان خود را به رادیولوژیست نشان نمی دهد این مسئله ممکن است در بعضی موارد بسیار مهم باشد.

داپلر طیف سنج

این آزمایش جریان خون را از نظر مسافت طی شده در واحد زمان، بطور گرافیکی، و نه به عنوان تصویر رنگی، نشان می دهد. همچنین این آزماش قادر است اطلاعات جریان خون را به صدایی متمایز تبدیل کند که با هر ضربان قلب قابل شنیدن است.

اسکن سونوگرافی در بیشتر موارد غیر تهاجمی است (سوزن و تزریق ندارد). گاهی اوقات معاینه سونوگرافی ممکن است ناراحت کننده باشد، اما نباید دردناک باشد.
سونوگرافی از سایر روش های تصویربرداری، قابل استفاده تر و ارزانتر است. تصویربرداری با سونوگرافی بسیار ایمن است و از اشعه های مضر در این آزمایش استفاده نمیشود.
اسکن سونوگرافی تصویری واضح از بافتهای نرم نشان می دهد که در تصاویر اشعه ایکس به خوبی نشان داده نمی شوند.
سونوگرافی روش تصویربرداری بهتری برای تشخیص و پایش زنان باردار و نوزادان متولد نشده است. سونوگرافی تصویربرداری در لحظه را فراهم می کند و این آزمایش مناسب برای هدایت روش های تهاجمی مانند سوزن بیوپسی و آسپیراسیون مایعات است.

سونوگرافی تشخیصی استاندارد اثرات مضر شناخته شده ای بر روی انسان ندارد.

اگر علائم DVT مانند تورم یا درد در پای خود داشته باشید، پزشک ممکن است از سونوگرافی داپلر برای دیدن آنچه در بدن شما در جریان است، استفاده کند. تصاویر نشان دهنده نقاطی است که در آن خون کند یا متوقف شود، به این وسیله وجود لخته خون مشخص خواهد شد.
سونوگرافی داپلر در موارد زیادی بسیار مؤثر است، اما پیدا کردن لخته در لگن یا رگ های خونی کوچک ممکن است موثر نباشد.
علاوه بر پیدا کردن لخته خون، از سونوگرافی داپلر ، می توان برای موارد زیر استفاده کرد:
-جریان خون در رگ ها، شریان ها و قلب بررسی شود
-بررسی شریان های باریک یا مسدود شده
-چگونگی جریان خون پس از درمان بیماری های متفاوت
-بررسی شریانی که آنوریسم نامیده می شود، به دنبال برآمدگی
هنگامی که این سونوگرافی روی شکم شما انجام شد، می تواند به شما در موارد زیر کمک کند:
- مشکلات جریان خون در کبد، کلیه ها، لوزالمعده یا طحال
- آنوریسم آئورت شکمی

به طور کلی، پوشیدن لباس های گشاد و مناسب در آزمایش بهترین کمک است. اگرچه پزشک ممکن است از شما بخواهد لباس خود را در مطب تغییر دهید. همچنین ممکن است از شما خواسته شود جواهرات خود را در خانه در بیاورید.
اگر آزمون DVT یا سایر موارد را در پاهای خود امتحان می کنید، نیازی به انجام کار دیگری ندارید.
برای انجام سونوگرافی داپلر روی شکم، پزشک ممکن است به شما بگوید که 6 تا 12 ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید. این بدان معناست که شما نمی توانید در این مدت چیزی بخورید یا بنوشید.
فقط می توانید مقدار کمی آب بنوشید تا داروهای معمول خود را مصرف کنید. برای خانمهایی که سونوگرافی داپلر لگنی دارند، باید یک ساعت قبل از آزمایش ۳۲ اونس آب بنوشید.
برای موثر بودن آزمایش باید مثانه ی کاملا پری داشته باشید.

دکتر غلامرضا سیف، رادیولوژی شقایق

در طول سونوگرافی داپلر چه اتفاقی می افتد؟

شما معمولاً به پشت خود روی یک میز دراز می کشید. پزشک یا یک تکنسین یک ژل را روی منطقه مورد آزمایش قرار می دهد. این ژل کمک می کند تا امواج صوتی در داخل بدن حرکت کنند و نتایج بهتری به شما می دهند.
وقتی دستگاه به دور خود حرکت می دهد، امواج صوتی به بدن شما فرستاده می شود. امواج سلولهای خونی، اندامها و سایر قسمتهای بدن شما را پویش می کند، سپس به دستگاه باز می گردد. برخی از فشارها از طریق دستگاه حس خواد شد اما اگر حساسیت نداشته باشید صدمه ای نخواهید دید.
کامپیوتر تمام امواج صوتی را گرفته و آنها را به تصاویر متحرک تبدیل می کند که می توانید بصورت زنده روی یک صفحه مشاهده شوند.
پس از انجام آزمایش، ژل را از بدن خود پاک می کنید. این آزمایش معمولاً حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می کشد.
شما می توانید خیلی سریع از سونوگرافی داپلر نتیجه بگیرید. بعضی اوقات، فردی که آزمایش را انجام می دهد و به انجام سونوگرافی داپلر می پردازد پزشک نیست. حتی در این صورت، تصاویر بلافاصله برای بررسی پزشک در دسترس هستند. این آزمایش بسیار بی خطر و بدون درد است و از اشعه استفاده نمی کند.

نتایج سونوگرافی داپلر چه معنی ای می دهد؟

پزشک به شما اطلاع می دهد که تمام تصاویر به چه معنی است. اگر آزمایش را برای بررسی DVT انجام داده باشید، او به شما می گوید که تصاویر در مورد جریان خون شما چه چیزی را نشان می دهد و مراحل بعدی را برای شما چیست.
اگر لخته ای دارید، ممکن است در طی چند روز بیش از یک سونوگرافی داپلر داشته باشید تا ببینید که آیا لخته رشد می کند یا موارد جدیدی ظاهر می شود.