۸ مارس، روز جهانی زن و برنامه ها و نمادهای جهانی آن

روز جهانی زن که هر سال در ۸ مارس برگزار می‌شود، در سال ۱۴۰۳ مصادف با شنبه ۱۸ اسفند است. اما دلیل نام‌گذاری این روز چیست؟ آیا روزی برای جشن گرفتن است یا جنبشی اعتراضی؟

روز جهانی زن از یک جنبش کارگری آغاز شد و امروزه به رویدادی جهانی تبدیل شده که سازمان ملل متحد آن را به رسمیت می‌شناسد.

روز جهانی زن چگونه آغاز شد؟

آغاز این جنبش به سال ۱۹۰۸ بازمی‌گردد، زمانی که ۱۵ هزار زن در نیویورک راهپیمایی کردند و خواستار کاهش ساعات کار، افزایش دستمزد و حق رأی شدند. یک سال بعد، حزب سوسیالیست آمریکا اولین روز جهانی زن را اعلام کرد.

ایده جهانی شدن این روز را کلارا زتکین، مدافع حقوق زنان اهل آلمان، در سال ۱۹۱۰ در کنفرانس جهانی زنان کارگر در کپنهاگ مطرح کرد. پیشنهاد او با تأیید ۱۰۰ زن از ۱۷ کشور روبه‌رو شد و نخستین بزرگداشت این روز در یک سال بعد در اتریش، دانمارک، آلمان و سوئیس برگزار شد.

سازمان ملل متحد در سال ۱۹۷۵ این روز را به رسمیت شناخت و در ۱۹۹۶، نخستین شعار رسمی آن را با عنوان «بزرگداشت گذشته، برنامه‌ریزی برای آینده» تعیین کرد.

روز جهانی زن، فرصتی برای گرامیداشت پیشرفت‌های زنان در جامعه، سیاست و اقتصاد است. در عین حال، ریشه‌های اعتراضی این روز، یادآور نابرابری‌های موجود و ضرورت ادامه مبارزه برای تحقق برابری جنسیتی است.

چرا ۸ مارس در روسیه یک جشن تاریخی است؟

گروهی از زنان روس در ۸ مارس ۱۹۱۷ با دست زدن به اعتصاب‌ها و اعتراض‌هایی با شعار «نان و صلح» نسبت به تبعات اقتصادی جنگ جهانی اول و نیز نابرابری‌های جنسیتی در شهر پتروگراد (سن پترزبورگ فعلی) به خیابان‌ها آمدند. تزار نیکلاس دوم نیز به ژنرال خابالوف از ناحیه نظامی پتروگراد اجازه داد تا به معترضان شلیک کند. اما زنان معترض تسلیم هشدارهای نظامیان نشدند و در مقابل تزار ناچار به کناره‌گیری از قدرت شد و دولت موقت نیز بلافاصله پس از تشکیل، حق رای را به زنان اعطا کرد.  

روز زن در سراسر جهان چگونه برگزار می‌شود؟

روز جهانی زن در کشورهای مختلف به شیوه‌های گوناگونی برگزار می‌شود. در برخی کشورها، این روز تعطیل رسمی است و در برخی دیگر با مراسم و رویدادهای خاص گرامی داشته می‌شود.

• روسیه: در این کشور، روز جهانی زن تعطیل رسمی است و چند روز قبل و بعد از ۸ مارس بازار گل‌فروشی‌ها بسیار پررونق می‌شود.
• چین: طبق توصیه شورای دولتی چین، بسیاری از زنان می‌توانند نیمه‌وقت کار کنند، اما برخی کارفرمایان این مرخصی را اجرا نمی‌کنند.
• ایتالیا: این روز با نام “لا فِستا دِلا دونا” شناخته می‌شود و مردم با هدیه دادن شاخه‌ای گل میموزا آن را گرامی می‌دارند. این سنت، که منشأ دقیقی ندارد، گفته می‌شود پس از جنگ جهانی دوم در رم شکل گرفته است. در اوکراین نیز این رسم وجود دارد.
• آمریکا: در این کشور، ماه مارس به عنوان ماه تاریخ‌ساز زنان نام‌گذاری شده است. هر سال رئیس‌جمهور آمریکا در این ماه بیانیه‌ای رسمی صادر می‌کند تا از دستاوردهای زنان آمریکایی تجلیل شود.

چه رنگ‌هایی نماد روز جهانی زن هستند؟