علائم لانه گزینی جنین _ عوامل موثر و زمان شروع لانه گزینی موفق

لانه‌گزینی چیست؟

لانه ‌گزینی زمانی اتفاق می‌افتد که جنین به عمق لایه داخلی رحم (آندومتر) نفوذ کرده و در آن‌جا شروع به رشد می‌کند. لانه‌ گزینی پس از لقاح رخ می‌دهد؛ لقاح زمانی است که اسپرم با تخمک برخورد می‌کند. بر اساس گفتهٔ کالج آمریکایی زنان و زایمان (ACOG)، لقاح در لوله فالوپ اتفاق می‌افتد. سپس، جنین در حین تقسیم سلولی از لوله فالوپ پایین می‌آید و در نهایت در دیواره رحم لانه ‌گزینی می‌کند.

پس از لانه ‌گزینی جنین، هورمون‌هایی ترشح می‌شود که بدن شما را برای نوزاد آماده می‌کند: پریود را متوقف می‌کند، جفت را می‌سازد و ممکن است باعث احساس گرفتگی عضلات و خستگی شود.

بیشتر بخوانید: از کجا بفهمم لقاح صورت گرفته است؟ ۵ مرحله لقاح

چند روز بعد از تخمک گذاری لانه گزینی انجام می‌شود؟ 

لانه ‌گزینی معمولاً حدود ۸ تا ۹ روز پس از لقاح اتفاق می‌افتد، هرچند ممکن است زودتر (از روز ششم) یا دیرتر (تا روز دوازدهم) و پس از تخمک ‌گذاری باشد. به عبارت دیگر اگر چرخه قاعدگی یک زن منظم و ۲۸ روزه باشد، تخمک‌ گذاری معمولاً حدود روز چهاردهم چرخه رخ می‌دهد و لانه‌ گزینی ممکن است بین روزهای ۲۰ تا ۲۶ اتفاق بیفتد.

زمان لانه‌ گزینی در روش‌های کمک‌ باروری مانند IVF و IUI متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. در روش IVF، لانه ‌گزینی معمولاً ۲ تا ۵ روز پس از انتقال جنین رخ می‌دهد؛ این زمان بسته به مرحله رشد جنین متفاوت است؛ به‌طوری‌که در جنین‌های روز سوم (کلیواژ) اغلب ۳ تا ۵ روز و در جنین‌های روز پنجم (بلاستوسیست) معمولاً ۱ تا ۳ روز طول می‌کشد؛ بنابراین بین ۱ تا ۶ روز متغیر خواهد بود.

در روش IUI، لانه ‌گزینی معمولاً ۵ تا ۶ روز پس از تزریق اسپرم به رحم آغاز می‌شود و علائم آن اغلب حدود ۶ تا ۱۲ روز بعد از عمل ظاهر می‌گردد؛ زمان دقیق آن به لحظه تخمک ‌گذاری و باروری موفق تخمک بستگی دارد. برای تایید بارداری و جلوگیری از نتیجه منفی کاذب، پزشکان توصیه می‌کنند در هر دو روش IVF و IUI حداقل ۱۰ تا ۱۴ روز صبر کنید و سپس آزمایش خون بتا hCG یا تست بارداری خانگی انجام دهید زیرا تست زودهنگام (قبل از روز دهم) ممکن است به دلیل پایین بودن سطح هورمون اچ سی جی، نتیجه نادرستی نشان دهد.

بیشتر بخوانید: علائم بارداری + ۱۰ تا از ریزترین نشانه‌های اولیه و قطعی حاملگی

لانه گزینی در هفته چندم اتفاق می‌افتد؟

معمولاً لانه گزینی بین هفته دوم تا هفته سوم بارداری رخ می‌دهد. درواقع، بارداری از زمان آخرین قاعدگی محاسبه می‌شود.

علائم لانه گزینی موفق چیست؟

در ادامه، رایج‌ترین علائم لانه گزینی را ذکر می‌کنیم.

• خونریزی: هنوز دقیقاً مشخص نیست که خونریزی لانه ‌گزینی چقدر شایع است. برخی منابع ادعا می‌کنند یک ‌سوم زنان باردار آن را تجربه می‌کنند اما این ادعا هنوز تایید نشده است. تا ۲۵ درصد زنان در سه‌ ماهه اول خونریزی یا لکه ‌بینی دارند و لانه‌گزینی یکی از دلایل خونریزی سه‌ ماهه اول است. این خونریزی می‌تواند گیج‌کننده باشد چون ممکن است درست زمانی رخ دهد که انتظار پریود دارید. خونریزی لانه گزینی معمولاً چند روز تا یک هفته زودتر از موعد پریود اتفاق می‌افتد. در جدول زیر تفاوت لکه بینی لانه گزینی و پریود آورده شده است.

• گرفتگی عضلانی: در اوایل بارداری، سطح هورمون‌ها به‌سرعت تغییر می‌کند. به‌طور خاص، لانه ‌گزینی باعث جهش هورمونی می‌شود. به همین دلیل تا پس از لانه ‌گزینی نمی‌توانید خط دوم تست بارداری خانگی را ببینید. این تغییرات هورمونی همچنین می‌تواند باعث گرفتگی شود. هرچند هیچ تحقیقی نشان نمی‌دهد که خود لانه‌ گزینی باعث گرفتگی می‌شود. برخی زنان در زمان لانه‌گزینی احساس حساسیت شکمی، درد کمر یا گرفتگی خفیف دارند.
• ترشحات: اگر ترشحات دهانه رحم خود را بررسی می‌کنید، ممکن است در زمان لانه ‌گزینی متوجه تغییراتی شوید. در زمان تخمک‌ گذاری، ترشحات شفاف، کش‌دار و لغزنده (شبیه سفیده تخم‌ مرغ) است. پس از لانه ‌گزینی، ترشحات ممکن است غلیظ‌تر و «لاستیکی‌تر» شوند و شفاف یا سفید باشند. در روزهای اولیه بارداری، افزایش پروژسترون و استروژن می‌تواند ترشحات را حتی غلیظ‌تر، بیشتر و سفید یا زرد کند اما ترشحات دهانه رحم تحت تاثیر عوامل زیادی قرار دارد از جمله: هورمون‌ها، استرس، رابطه جنسی،  بارداری،  خونریزی لانه‌ گزینی،  پریود
• نفخ: افزایش پروژسترون (که در اوایل بارداری رخ می‌دهد) دستگاه گوارش را کند می‌کند. این می‌تواند باعث احساس نفخ شود.
• حساسیت پستان‌ها: پس از لانه ‌گزینی، سطح hCG، استروژن و پروژسترون به‌سرعت افزایش می‌یابد. این می‌تواند باعث درد شدید پستان‌ها شود. هرچند بسیاری از زنان قبل از پریود هم تورم یا حساسیت پستان دارند اما در اوایل بارداری معمولاً این حس محسوس‌تر از حد معمول است.
• تهوع: معروف‌ترین علامت اوایل بارداری، تهوع یا «ویار صبحگاهی» است (هرچند ممکن است هر زمانی از روز رخ دهد). افزایش پروژسترون پس از لانه ‌گزینی می‌تواند باعث تهوع شود اما این علامت معمولاً حدود هفته ۴ یا ۵ بارداری (زمانی که پریودتان عقب می‌افتد) ظاهر می‌شود. پروژسترون گوارش را کند می‌کند و این می‌تواند به تهوع کمک کند. افزایش hCG و حساسیت بیشتر به بو هم مشکل را بدتر می‌کند.
• سردرد: هرچند افزایش شدید هورمون‌ها (به‌خصوص پروژسترون) برای بارداری موفق ضروری است، می‌تواند پس از لانه‌ گزینی باعث سردرد شود.
• تغییرات خلق‌وخو: استروژن، پروژسترون و hCG پس از لانه‌گزینی خیلی سریع افزایش می‌یابند. این می‌تواند باعث شود از حد معمول نوسان خلق‌وخوی بیشتری داشته باشید.

علائم لانه گزینی جنین دو قلو

علائم لانه‌ گزینی در بارداری دوقلو اساساً مشابه علائم لانه ‌گزینی در بارداری تک‌قلو است اما به ‌دلیل وجود دو جنین و تولید بیشتر هورمون‌ها (به‌ویژه hCG و پروژسترون)، برخی از این نشانه‌ها ممکن است شدیدتر یا زودتر ظاهر شوند. این علائم عبارتند از:

• لکه ‌بینی یا خونریزی خفیف شدیدتر
• گرفتگی شکمی و کمردرد محسوس‌تر
• حساسیت و تورم پستان‌ها به‌صورت واضح‌تر
• تهوع و استفراغ زودرس و شدیدتر
• خستگی و خواب‌آلودگی بیشتر
• افزایش قابل ‌توجه ترشحات واژینال

با این حال، هیچ ‌یک از این علائم به‌تنهایی تاییدکننده بارداری دوقلویی نیست و ممکن است در بارداری تک ‌قلو نیز دیده شود. تنها راه قطعی تشخیص بارداری دوقلو، سونوگرافی (معمولاً از هفتهٔ ۶ تا ۸) و مشاوره با پزشک متخصص است.

علائم لانه گزینی از کی شروع می‌شود؟

تقریباً ۱۴ روز قبل از شروع پریود بعدی، تخمک‌گذاری رخ می‌دهد. در صورت وقوع لقاح (برخورد اسپرم با تخمک)، تخمک بارور شده طی ۶ تا ۷ روز از لولهٔ فالوپ به سمت رحم حرکت می‌کند و در دیوارهٔ داخلی رحم (آندومتر) لانه ‌گزینی می‌کند. به همین دلیل، لانه‌ گزینی معمولاً در روزهای ۲۰ تا ۲۴ سیکل قاعدگی (در سیکل‌های منظم ۲۸ روزه) اتفاق می‌افتد و از همان زمان علائم اولیه لانه ‌گزینی مانند لکه‌بینی خفیف، گرفتگی ملایم، تغییر ترشحات یا حساسیت پستان‌ها ممکن است آغاز شود.

فرایند لانه گزینی چگونه است؟

لانه ‌گزینی فرآیندی کلیدی است که طی آن، جنین پس از لقاح، در دیواره داخلی رحم (آندومتر) مستقر می‌شود و مراحل رشد خود را آغاز می‌کند. پس از لقاح در لوله فالوپ، جنین طی چند روز به سمت رحم حرکت می‌کند. در این مرحله، جنین به شکل بلاستوسیست (توده سلولی توخالی) درآمده و آماده اتصال به دیواره رحم است. لانه ‌گزینی شامل مراحل زیر است:

1. تکثیر سریع سلول‌ها و تبدیل شدن به بلاستوسیست
2. چسبندگی به سطح آندومتر
3. نفوذ به لایه داخلی دیوارهٔ رحم

این اتصال محکم به جنین امکان می‌دهد تا از مواد مغذی و اکسیژن موجود در خون مادر تغذیه کند و رشد خود را ادامه دهد.

پس از لانه‌گزینی موفق، سلول‌های جنینی به تکثیر ادامه می‌دهند و شروع به تشکیل جفت می‌کنند. جفت مسئول تولید هورمون‌های اصلی بارداری است. مهم‌ترین این هورمون‌ها،β-hCG  است که پس از لانه‌ گزینی تولید شده و به‌سرعت در خون و ادرار مادر افزایش می‌یابد. این هورمون همان چیزی است که تست‌های بارداری خانگی آن را تشخیص می‌دهند.

بیشتر بخوانید:  جنین بلاستوسیت چیست؟ مراحل رشد، لانه‌گزینی و نقش آن در IVF

عوامل موثر بر لانه گزینی موفق کدام‌اند؟

لانه ‌گزینی موفق جنین در رحم فرآیندی حیاتی برای ادامه بارداری است که به عوامل متعددی بستگی دارد. این عوامل شامل موارد زیر می‌شود:

• هورمون‌ها
• سلامت رحم
• کیفیت جنین
• عوامل ایمنی
• عوامل تغذیه‌ای

بیشتر بخوانید:  غذاهای مفید برای لانه گزینی جنین + ۱۰ مواد غذایی مضر

علائم لانه گزینی جنین پسر

از نظر علمی، هیچ تفاوتی در فرآیند لانه‌گزینی جنین پسر یا دختر وجود ندارد. لانه‌گزینی صرفاً به عواملی مانند تعادل هورمونی مادر، وضعیت دیواره رحم، کیفیت تخمک و اسپرم بستگی دارد. جنسیت جنین توسط کروموزوم‌های جنسی (X یا Y) تعیین می‌شود اما این موضوع هیچ تاثیری بر سرعت، موفقیت یا نحوه لانه ‌گزینی ندارد.

برخی افراد معتقدند که علائم زیر ممکن است نشانه جنین پسر باشد:

• تهوع و استفراغ شدیدتر
• تمایل بیشتر به غذاهای شور یا ترش
• نفخ شکمی بیشتر

علائم لانه گزینی جنین دختر

به همین ترتیب، برخی معتقدند علائم زیر می‌تواند نشانه جنین دختر باشد:

• تهوع و استفراغ خفیف‌تر
• تمایل بیشتر به غذاهای شیرین
• افزایش وزن کمتر در مادر

افت دمای لانه ‌گزینی چیست؟

در نیمه دوم سیکل قاعدگی، دمای پایه بدن زن افزایش می‌یابد و در زمان لقاح حدود ۱ درجه فارنهایت (۰.۵ درجه سانتی‌گراد) بالا می‌رود و در تمام مدت بارداری بالا باقی می‌ماند. اگر دمای پایه بدن دوباره پایین بیاید، معمولاً به این معناست که پریود در راه است، لانه‌ گزینی رخ نداده و بارداری اتفاق نیفتاده است.

با این حال، در برخی زنان درست در روز لانه ‌گزینی، دما برای یک روز به‌طور ناگهانی افت می‌کند و روز بعد دوباره بالا می‌رود. به این پدیده یک ‌روزه کاهش دما افت دمای لانه ‌گزینی (Implantation dip) می‌گویند. این افت نشانه احتمالی لانه ‌گزینی موفق است اما در همه زنان رخ نمی‌دهد و تنها با ثبت دقیق روزانه دمای پایه قابل مشاهده است.

چه زمانی باید تست بارداری انجام دهید؟

لانه‌ گزینی رویداد مهمی است اما به‌راحتی ممکن است نادیده گرفته شود چون گاهی با لکه ‌بینی خفیف همراه است، برخی زنان آن را با شروع پریود اشتباه می‌گیرند. اگر به موقع پریود نشدید، تست بارداری خانگی انجام دهید. فراموش نکنید بهترین زمان برای انجام تست بارداری حدود ۱۹ روز پس از لقاح (تقریباً یک هفته پس از موعد انتظار پریود) است.

تولید هورمون هورمون بارداری دقیقاً از لحظه لانه‌ گزینی جنین در رحم شروع می‌شود. تا روز نوزدهم پس از لقاح، سطح این هورمون در ادرار به اندازه کافی بالا می‌رود که تست‌های خانگی بتوانند آن را تشخیص دهند. تست زودهنگام ممکن است نتیجه منفی کاذب بدهد.

علائم لانه گزینی بعد از آمپول hcg چیست؟

هورمون hCG (گنادوتروپین جفتی انسانی) نقش اصلی در تحریک تخمک ‌گذاری و افزایش تولید پروژسترون دارد. پروژسترون، هورمونی حیاتی برای آماده‌ سازی دیواره رحم، تثبیت بارداری و حمایت از رشد جنین است. به همین دلیل، در درمان ناباروری و روش‌های کمک ‌باروری مانند IVF، پزشکان اغلب از تزریق آمپول hCG برای آزادسازی تخمک و بالا بردن شانس بارداری استفاده می‌کنند.

تزریق hCG باید با دوز دقیق، زمان‌بندی مناسب و تحت نظارت کامل پزشک انجام شود تا عوارض احتمالی به حداقل برسد و بهترین نتیجه حاصل گردد. این هورمون هم به‌صورت طبیعی در بدن زنان باردار ترشح می‌شود و هم به‌عنوان داروی درمانی در مشکلات باروری کاربرد گسترده دارد.

پس از تزریق آمپول hCG و آزاد شدن تخمک، در صورت لقاح موفق، جنین طی ۶ تا ۱۲ روز به رحم می‌رسد و در دیواره آن لانه‌ گزینی می‌کند. علائم شایع لانه‌گزینی پس از تزریق آمپول hCG تقریباً مشابه علائم طبیعی است و شامل موارد زیر می‌شود:

• لکه‌بینی یا خونریزی خفیف (معمولاً صورتی یا قهوه‌ای)
• گرفتگی‌های ملایم در پایین شکم یا ناحیه لگن
• حساسیت، تورم یا درد خفیف پستان‌ها
• نوسانات خلق‌وخو
• افزایش ترشحات واژینال
• احساس خستگی و خواب‌آلودگی غیرمعمول

علائم لانه گزینی بعد از انتقال جنین فریز شده کدام‌اند؟

علائم لانه گزینی بعد از انتقال جنین فریز شده به شرح زیر است:

• حالت تهوع
• یبوست
• اختلالات خواب
• کمردرد
• گرفتگی عضلات
• احتباس مایعات

بیشتر بخوانید:  بارداری بعد از انتقال جنین فریز شده _ ۶ علامت موفقیت IVF

بعد از لانه‌گزینی چه اتفاقی می‌افتد؟

به یاد داشته باشید که هر بارداری کاملاً منحصربه‌فرد است. بنابراین تجربه خودتان را با دیگران مقایسه نکنید. برخی زنان همه علائم رایج بارداری را دارند، برخی فقط چند علامت و بعضی‌ها هیچ علامتی ندارند. اگر پریودتان همیشه منظم و سر وقت بوده و حالا یک هفته یا بیشتر از موعد آن گذشته، این می‌تواند نشانه لانه‌گزینی موفق و شروع بارداری باشد.

با این حال، اولین علائم واقعی بارداری مثل خستگی شدید، تهوع، حساسیت یا تورم پستان‌ها  معمولاً از هفته ششم بارداری به بعد ظاهر می‌شوند. بنابراین بلافاصله پس از لانه‌گزینی نمی‌توانید متوجه بارداری شوید. بهترین راه تایید، انجام تست بارداری خانگی یا آزمایش خون است.

توجه: بسیاری از زنان چرخه قاعدگی نامنظم دارند. در این موارد، عقب افتادن پریود لزوماً به معنای بارداری نیست. نامنظمی قاعدگی بسیار شایع است و می‌تواند به دلایل زیر رخ دهد:

• مصرف برخی داروها
• بیماری‌هایی مثل سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
• اختلالات خوردن
• دیابت
• استرس شدید یا تغییرات وزن

پس اگر چرخه شما نامنظم است، تنها به عقب افتادن پریود اکتفا نکنید و حتماً تست بارداری بدهید.

سخن پایانی

علائم لانه ‌گزینی، هرچند برای بسیاری از زنان اولین نشانه‌های بارداری هستند اما به‌خودی‌خود تضمین‌کننده بارداری موفق نیستند و گاهی با علائم پیش از پریود یا عوارض جانبی داروهای باروری اشتباه گرفته می‌شوند. مهم‌ترین نکته این است که صبور باشید و حداقل تا ۱۰ تا ۱۴ روز پس از تخمک ‌گذاری یا انتقال جنین صبر کنید، سپس تست بارداری خانگی یا آزمایش خون بتا hCG بدهید.