قرص‌های سرماخوردگی مجاز در شیردهی + داروهای سرماخوردگی گیاهی

چرا بعضی داروها در شیردهی مجاز نیستند؟

برخی داروها در دوران شیردهی مجاز نیستند زیرا ماده فعال آن‌ها می‌تواند وارد جریان خون مادر شده و از طریق شیر به بدن نوزاد منتقل شود. نوزادان توانایی کامل برای متابولیزه کردن بسیاری از داروها را ندارند و حتی دوزهای کوچک ممکن است باعث خواب‌آلودگی شدید، بی‌قراری، کاهش اشتها، مشکلات گوارشی یا اثرات قلبی و عصبی در آن‌ها شود. علاوه بر این، بعضی داروها مانند ضداحتقان‌ها می‌توانند میزان تولید شیر را کاهش دهند یا بر هورمون‌های مرتبط با شیردهی اثر بگذارند. به همین دلیل انتخاب داروی مناسب در این دوران ضروری است و توصیه می‌شود مادر از داروهای چندماده‌ای، آنتی‌هیستامین‌های قوی و داروهایی که تاثیر هورمونی دارند پرهیز کند.

داروهای مجاز برای سرماخوردگی در دوران شیردهی

بعضی از داروهای مجاز سرماخوردگی در شیردهی عبارتند از:

استامینوفن

استامینوفن یکی از رایج‌ترین انواع قرص سرماخوردگی در شیردهی است و برای کاهش تب، گلودرد و دردهای عضلانی کاربرد دارد. مقدار انتقال استامینوفن به شیر بسیار کم است و برای نوزاد خطری ندارد، بنابراین معمولاً نخستین انتخاب در کنترل علائم سرماخوردگی مادر محسوب می‌شود.

دوز پیشنهادی برای مادران شیرده معمولاً ۳۲۵ تا ۵۰۰ میلی‌گرم هر ۶ ساعت یا یک قرص یک گرمی هر ۸ ساعت است. استفاده طولانی‌مدت یا مصرف بیش از حد مجاز روزانه باید پرهیز شود.

بیشتر بخوانید:  استامینوفن پاراکید ـ تفاوت با استامینوفن معمولی + میزان مصرف

ایبوپروفن

ایبوپروفن دارویی ضدالتهاب است که برای کاهش بدن‌درد، تب و التهاب گلو یا سینوس‌ها مناسب است. این دارو به مقدار ناچیزی وارد شیر می‌شود و از نظر بسیاری از متخصصان یکی از ایمن‌ترین گزینه‌ها برای مادران شیرده است.

دوز معمول ایبوپروفن در شیردهی ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم هر ۶ تا ۸ ساعت است. مصرف بیش از ۱۲۰۰ میلی‌گرم در روز بدون نظر پزشک توصیه نمی‌شود.

دکسترومتورفان

این دارو برای کنترل سرفه خشک کاربرد دارد و یکی از ضدسرفه‌هایی است که در دوران شیردهی قابل‌استفاده است.

 دکسترومتورفان خواب‌آلودگی زیادی ایجاد نمی‌کند و مقدار کمی از آن وارد شیر می‌شود. بهتر است مادر از محصولات تک‌ماده‌ای استفاده کند تا از ترکیب ناخواسته با ضداحتقان‌ها یا آنتی‌هیستامین‌های قوی جلوگیری شود.

دوز پیشنهادی معمولاً 10 تا 20 میلی‌گرم هر 4 ساعت یا 30 میلی‌گرم هر 6 تا 8 ساعت است.

گایافنزین

گایافنزین یک خلط‌آور بی‌خطر برای رقیق کردن خلط و آسان‌تر شدن خروج ترشحات که به عنوان یکی از انواع مجاز قرص سرماخوردگی در شیردهی شناخته می‌شود. این دارو اثر سیستمیک قوی ندارد و انتقال بسیار پایینی به شیر دارد، بنابراین برای مادران شیرده مناسب است.

دوز مصرفی معمول گایافنزین بین 200 تا 400 میلی‌گرم هر 4 ساعت است. محصولات طولانی‌اثر نیز وجود دارند که معمولاً 600 تا 1200 میلی‌گرم هر 12 ساعت مصرف می‌شوند.

بیشتر بخوانید: مسکن مجاز در شیردهی + لیست انواع داروهای مجاز در دوران شیردهی

قرص‌ها و اسپری‌های نمکی

محلول کلراید سدیم هیچ اثر دارویی system-wide ندارد و بنابراین یکی از امن‌ترین گزینه‌ها برای گرفتگی بینی است. اسپری نمکی می‌تواند خشک بودن سینوس‌ها را کاهش دهد و تنفس را راحت‌تر کند.

این دارو دوز ندارد و بسته به نیاز می‌توان چند بار در روز از آن استفاده کرد.

قرص روی

روی به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند و برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف آن در شروع سرماخوردگی می‌تواند طول بیماری را کوتاه کند. انتقال روی به شیر بالا نیست و معمولاً مشکلی برای نوزاد ایجاد نمی‌کند.

دوز مناسب معمولاً ۱۵ تا ۳۰ میلی‌گرم در روز است. مصرف دوزهای بالا بدون نظر پزشک توصیه نمی‌شود.

ویتامین C

ویتامین سی در دوزهای معمولی برای مادران شیرده قابل‌استفاده است و می‌تواند به کاهش مدت و شدت علائم کمک کند.

دوز پیشنهادی 250 تا 500 میلی‌گرم در روز است. دوزهای بسیار بالا ممکن است باعث دل‌درد یا اسهال مادر شوند.

بیشتر بخوانید: مراقبت های دوران شیردهی، ده نکته ضروری

داروهایی که بهتر است در دوران شیردهی پرهیز شوند

برخی از داروهای سرماخوردگی معمولاً خطر کمی دارند اما به دلیل احتمال کاهش میزان شیر یا ایجاد خواب‌آلودگی در نوزاد، توصیه نمی‌شوند.

• داروهای حاوی پسودوافدرین

این دارو می‌تواند میزان تولید شیر را کاهش دهد و ممکن است بی‌قراری در نوزاد ایجاد کند.

• آنتی‌هیستامین‌های نسل قدیم مانند دیفن‌هیدرامین

این داروها خواب‌آلودگی شدید ایجاد می‌کنند و ممکن است نوزاد را هم خواب‌آلود یا بدخلق کنند.

• داروهای ترکیبی چندماده‌ای

اکثر قرص‌های سرماخوردگی که تحت عنوان مولتی‌سیمپتوم عرضه می‌شوند، ترکیباتی از مسکن، آنتی‌هیستامین و ضداحتقان هستند و برای مادر شیرده مناسب نیستند.

 بهترین زمان مصرف قرص سرماخوردگی در شیردهی

مصرف قرص سرماخوردگی در دوران شیردهی بهتر است بلافاصله بعد از شیردهی انجام شود.

در این زمان فاصله بیشتری تا وعده بعدی شیر دادن ایجاد می‌شود و بدن فرصت دارد بخش زیادی از دارو را متابولیزه کند. به این ترتیب، مقدار انتقال یافته دارو به شیر در زمان شیردهی بعدی کمتر خواهد بود. این روش به‌خصوص برای داروهایی که نیمه‌عمر متوسط دارند مانند ایبوپروفن یا دکسترومتورفان مفید است.

البته اگر تب شدید باشد و مادر نیاز فوری به دارو داشته باشد، نباید مصرف دارو را به تاخیر انداخت. در چنین حالتی اولویت با کنترل تب و حفظ وضعیت مادر است، زیرا سلامت مادر مستقیما بر شیردهی تاثیر می‌گذارد.

بهترین داروهای سرماخوردگی گیاهی در دوران شیردهی

اگر مایل به مصرف قرص سرماخوردگی در شیردهی نیستید خوشبختانه گزینه‌های گیاهی زیاد و موثری برای کنترل و کاهش علائم وجود دارد که در ادامه در مورد مهمترین آنها توضیح خواهیم داد.

بیشتر بخوانید: غذاهای ممنوع در دوران شیردهی + لیست ۹ خوردنی ممنوعه

دمنوش زنجبیل ملایم

زنجبیل به بهبود احتقان، کاهش بدن‌درد و کمک به جریان خون کمک می‌کند. بهترین حالت مصرف، دم‌کرده رقیق یک یا دو بار در روز است. استفاده از زنجبیل غلیظ یا عصاره‌های بسیار قوی توصیه نمی‌شود تا تحریک معده ایجاد نشود.

دمنوش بابونه

بابونه خاصیت ضدالتهاب و آرام‌بخش ملایمی دارد و برای گلودرد، سردرد و احساس تب‌و‌لرز مفید است. یک تا دو فنجان دمنوش بابونه در روز کافی است. این گیاه یکی از امن‌ترین انتخاب‌ها برای شیردهی است.

عسل و آبلیمو

ترکیب عسل با آب گرم و چند قطره آبلیمو به نرم شدن گلو، کاهش سرفه و افزایش رطوبت بدن کمک می‌کند. این ترکیب تب‌بر مستقیم نیست اما به بهبود علائم سرماخوردگی کمک می‌کند. مصرف یک تا دو لیوان در روز مناسب است. برای نوزاد زیر یک سال هرگز نباید عسل مصرف شود، اما مصرف مادر مشکلی ندارد.

دمنوش آویشن ملایم

آویشن برای گلودرد و سرفه خفیف مفید است و اثر ضدعفونی‌کننده طبیعی دارد. بهترین روش، دم‌کرده رقیق یک بار در روز است. استفاده از عصاره‌ها یا روغن اسانسی آویشن برای دوران شیردهی مناسب نیست.

دمنوش نعناع

نعناع به باز شدن راه‌های تنفسی و کاهش التهاب کمک می‌کند. مصرف یک فنجان در روز مشکلی ندارد. زیاده‌روی در مصرف ممکن است در برخی مادران کمی حجم شیر را کاهش دهد، پس بهتر است در حد کم استفاده شود.

بخور با اسانس‌های بسیار رقیق

بخور ساده با آب گرم به باز شدن بینی و کاهش گرفتگی کمک می‌کند. استفاده از اسانس‌های بسیار رقیق مانند اکالیپتوس در حد استنشاق کوتاه‌مدت مجاز است، اما استفاده خوراکی یا غلیظ از اسانس‌ها توصیه نمی‌شود.

نوشیدنی ماءالشعیر بدون الکل

این نوشیدنی خنک‌کننده و کمک‌کننده به رفع ضعف ناشی از سرماخوردگی است. در کنار مایعات کافی، می‌تواند به بهتر شدن حال مادر کمک کند.

درمان‌های گیاهی که بهتر است در دوران شیردهی استفاده نشوند

این موارد ممکن است بر هورمون‌ها، حجم شیر یا وضعیت نوزاد اثر بگذارند:

• شیرین‌بیان
• فرآورده‌های غلیظ گیاه اکیناسه
• هر نوع روغن اسانسی خوراکی
• عصاره‌های قوی گیاهی با جذب بالا

راهکارهای غیر دارویی برای کاهش علائم سرماخوردگی

اگر مادر تمایل داشته باشد دارو مصرف نکند، روش‌های ساده‌ای وجود دارد که به کاهش علائم کمک می‌کند.

• مصرف مایعات گرم مانند دمنوش ملایم، آب و سوپ
• بخور آب برای کاهش خشکی و گرفتگی
• غرغره آب نمک برای گلودرد
• استراحت کافی و خواب منظم
• مصرف عسل در مادران بالای یک سال بعد از زایمان، اما هرگز برای نوزاد

تاثیر مصرف دارو بر میزان شیر

بسیاری از داروهای مجاز ذکرشده تاثیر قابل‌توجهی بر حجم شیر ندارند. نگرانی اصلی در مورد داروهایی است که روی سیستم عصبی یا هورمونی اثر می‌گذارند و ممکن است باعث کاهش تولید شیر شوند. به همین دلیل پرهیز از داروهای ضداحتقان و آنتی‌هیستامین‌های قوی اهمیت دارد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم بیش از سه تا پنج روز طول کشید، تب بالا وجود داشت، سرفه شدید و مداوم بود یا مادر دچار تنگی نفس، درد قفسه سینه یا ضعف شدید شد، بهتر است با پزشک مشورت کند. همچنین اگر نوزاد به دلیل داروی مادر دچار بی‌قراری یا خواب غیرطبیعی شد، توجه و بررسی ضروری است.

سخن پایانی

مادران شیرده می‌توانند بسیاری از داروهای ساده و تک‌ماده‌ای مانند استامینوفن، ایبوپروفن، گایافنزین و دکسترومتورفان را با خیال راحت استفاده کنند. اجتناب از داروهای ترکیبی و ضداحتقان‌ها بسیار مهم است. بهترین رویکرد این است که مادر ابتدا روش‌های ساده و بدون دارو را امتحان کند و در صورت نیاز، از داروهای کم‌خطر و مناسب این دوره استفاده کند. در صورت داشتن بیماری زمینه‌ای یا مصرف داروهای دیگر، مشورت با پزشک توصیه می‌شود.