تغذیه و خواب کودکان، بیشتر بدانید

بچه ها حدود ۲سالگی تقریبا هر غذایی را می خورند. اما حدود دو و نیم سالگی اصرار عجیبی به تکرار غذاها دارد و در این زمینه باید آن ها را کمک کرد، معمولا نونهالان در این سن و سال از مخلوط کردن غذاها خوشحال نخواهند شد و به همین علت است که بدون اجازه و موافقت آن ها مثلا خورشت را به روی پلوی آن ها نباید ریخت و آن ها مایل هستند که آن ها را از هم جدا یا تفکیک کنند و حتی جدا جدا شود آن ها را بخورند. صرف نظر از این که بعضی از اوقات ابتکاراتی می کنند، مثلا ظرف شیرینی یا نوشابه خودشان را به روی برنج می ریزند. به نظر بنده هیچ مانعی ندارد که نه تنها با این نوع خورشت من‌ درآوردی آن ها کاری نداشته باشیم بلکه مزه کنیم و از این ابتکار آشپزی آن ها هم تعریف کنیم.

بسیاری از بچه ها در حدود دو نیم سالگی به بعد برخی از غذاها را بسیار دوست دارند و درست برعکس به هیچ وجه تمایلی به خوردن برخی از غذاها ندارند. در این گونه موارد کاملا باید آن ها را آزاد گذاشت و به هیچ وجه درباره غذایی که نمی خورند هیچ خبر و اطلاعی به دیگری ندارد و یا این موضوع را نباید یادآوری کرد. زیرا اگر امروز درباره بچه ای که غذایی را نخورده و من و شما به روی خودمان نیاوردیم احتمالا فردا آن را خواهد خورد و از این بازی بیرون می آید. ولی اگر این حرف را از شما شنید و یا گزارش این موضوع را به نوعی از اطراف با خبر شود، احتمالا بر سر آن حرف زده شده ممکن است بماند. بچه هایی هستند که نام های مشخصی بر روی غذاهایشان می گذارند و برنجی را سفید و یا تمیز می دانند آن زمانی که چیز دیگری در آن نیست، واقعا از نظر آن ها خوردن برنج تمیز است که ارزش دارد و ما باید آن را رعایت کنیم.

برخی از بچه ها مایل هستند که نوشیدنی های خودشان را همچنان در شیشه های شیر گذشته ی خودشان بخورند و باید این فرصت را داد و سوراخ های آن شیشه را گشاد کرد که به راحتی ماده داخل آن تخلیه شود و در این زمینه مسئله ای به وجود نیاید.

غذا را باید به اندازه در ظرف بچه ها ریخت و تا زمانی که غذا را تمام نکرده اند، به غذای آن ها نباید اضافه کرد. هیچ وقت آن ها را محکوم و مجبور نکنید که باید غذایتان را تمام کنید و یا از اینکه چرا این همه خواستی و یا چرا این همه ریختی، بنابراین شکایت و گله ای نکنید. اجازه بدهید در این زمینه احساس راحتی و آزادی کنند. زیرا بچه ها نه از میزان گرسنگی و نه خوش آمدن چشان و نه مقدار غذایشان، به تا حدودی خبر نخواهند داشت.

بچه ها در حدود سه سالگی به بعد مایل هستند که غذاهای مختلف را به نوعی امتحان کنند. باید این فرصت را به آن ها داد و تنها قاعده ای که اگر بتوانیم در این دوران رعایت کنیم این است که هر سه ساعت یک بار غذا بخورند و در بین غذا بهتر است که به بچه ها جز آب چیز دیگری نداد. بچه ها در روزهای مختلف هفته، اشتهایی کاملا متفاوت دارند. بچه ای که دیروز به راحتی غذا می خورده، امروز نمی‌خورد ولی فردا احتمالا مانند روز قبل یا دو روز قبل غذا خواهد خواست.

به هیچ وجه درباره مقدار خوردن (کم‌خوردی، زیاد خوردی، دیروز کمتر خوردی یا بیشتر خوردی یا این را دوست داشتی یا گفتی دوست دارم) هرگز نباید حرفی زد. مبناء و ملاک اصلی، رفتار کنونی یا هم اکنون آن هاست. در ارتباط با غذا حتی اگر غذای خوشمزه ای را که همیشه می خورند کاملا آن را کنار می گذارند. برخی از بچه ها از برخی از غذاها آنچنان بدشان می آید که وقتی آن را در سر سفره می بینند احساس خوبی نمی کنند. در این گونه موارد شاید بهتر است که رعایت حالشان را بکنیم و یا سالادی را دوست دارند که در آن گوجه فرنگی نیست. بنابراین برای آن ها فراهم کنیم تا اینکه به نوعی سالاد جدا شده از گوجه فرنگی را در اختیار آن ها بگذاریم که از نظر آن ها همچنان مخلوط و یا به زبان آن ها آلوده است. اهمیت مسئله در کیفیت غذاست نه کمیت آن. امید این است که به گونه‌ای با فرزندمان رفتار کنیم که غذاخوردن آن ها یک عمل فیزیکی و بیولوژیکی و فیزیولوژیکی باقی بماند و به هیچ وجه جنبه روانی و اجتماعی که بعدا موجب گرفتاری ها و مشکلاتی برای آن ها شوند، نداشته باشند.

بچه هایی که وارد دو سالگی شده اند، معمولا حدود ۱۳ ساعت می خوابند و از این ۱۳ ساعت حدود ۴ یا ۵ ساعت آن در مرحله "حرکت فعال ذهن" هستند (Rapid Eye Movement) که نشانه ی فعالیت ذهن آن ها است. در حالی که وقتی که به سه سالگی می رسند این ساعت به حدود ۱۲ ساعت می رسد یا ساعت خوابشان دوازده ساعت می شود و فقط حدود سه ساعتی در مرحله فعال ذهن هستند. معنای این حرف این است که آهسته آهسته، بچه ها از درون آرام می گیرند و کمک من و شما در این زمینه می تواند برای آن ها با ارزش و با اهمیت باشد. میدانیم که کودک دو ساله صبح و بعد از ظهر معمولا نمی خوابد و حال آن که در سه سالگی فقط خواب بعد از ظهر را خواهد داشت و شاید بعد از سه و نیم سالگی آن را هم به نوعی کنار بگذارد.

بچه های دو نیم ساله تشریفات و آداب ویژه برای خوابیدن احتیاج دارند و اگر در شرایط و وضعیت مناسب نباشند و فرد مورد علاقه آن ها کنارشان نباشد احتمالا نخواهند خوابید و یا گرفتاری هایی را به وجود می آورند. بچه های دو و سه ساله خوشبختانه با پدر یا مادر یا هر کدام که ترجیح می دهند و فرصت دارند خواهند خوابید در حالی که بچه دونیم ساله اصرار به یکی از آن ها دارد، آن هم به گونه ای خاص و بدون انتظار بلکه بر اساس رفتار داوطلبانه پدر و مادر منتظر هستند. در غیر این صورت به دنبال بازی خواهند گشت.

بچه های سه ساله برخی از اوقات در خواب بیدار می شوند اما بسیاری از آن ها داخل اتاق پدر و مادر نمی شوند بلکه ممکن است بر روی مبل و کاناپه ای بروند و بعد از مدتی آنجا خوابشان ببرد. بنابراین اگر صبح بیدار شدید و فرزند سه ساله تان را آنجا در رختخواب ندیدید اگر در اتاق های دیگر به دنبال او بگردید او را پیدا خواهید کرد.

برخی از بچه ها حساسیت شان تا آن جاست که همه جا می روند و می خوابند به جز رختخواب پدر و مادر. اما برخی از بچه ها وقتی از اتاق خواب دور می شوند حتماً سراغ پدر و مادر خواهند آمد.

نکته

توصیه ای که برای بچه های یک تا سه ساله داریم این است که لباس آن ها نسبت به تن، گشاد و لباسی نازک باشد و گرم نباشد و فقط از طریق کنترل درجه حرارت اتاق است که به آن ها آرامش می دهیم در حالی که برای بچه های نوزاد و شیرخواره کمی لباس تنگ که آن ها را تا حدودی محدود کند و از پریدن های آن ها جلوگیری کند حتما مفید خواهد بود. بچه ها از ۴ سالگی به بعد احتمالا مشکل خوابی را که تا به حال داشتند نخواهند داشت و من و شما را برای خوابیدن مان آزاد و راحت خواهند گذاشت.