علت درد قفسه سینه کودکان | از ۵ دلیل تا ۵ راهکار درمانی آن + مقایسه درد در سمت راست و چپ

سوال : علت درد قفسه سینه کودکان چیست؟ و چه درمانی دارد؟

پاسخ : درد قفسه سینه در بچه ها هم شایع است و هم اینکه خانواده ها خیلی نگران هستند. بیش از 95% علت درد قفسه سینه در بچه ها غیر قلبی است، حدود 10% مربوط به بیماری های ریه مثل آسم و سرماخوردگی است. بیشتر این دردها به علت رشد دنده ها، رشد قفسه سینه، ضربه خوردن به این ناحیه در بازی و ...است. بخشی هم میتواند مربوط به دستگاه گوارشی باشد مثل التهاب معده، رفلاکس و ... .
دردهایی که نقطه ای است، کوتاه و ناگهانی است و به ورزش ترتباطی ندارد مشکلی ندارند، اما دردهایی که همراه رنگ پریدگی، تهوع و استفراغ، سرگیجه باشد و در ورزش اتفاق بیافتد با تپش قلب همراه باشد، نفس تنگی داشته باشد و طولانی باشد را باید جدی گرفت، کودک در هر سنی که باشد باید این دردها را جدی گرفت.

برای آگاهی بیشتر از درد قفسه سینه کودکان به سراغ دکتر علی اکبر زینالو رفتیم. از شما دعوت میکنیم ویدئو زیر را تماشا کنید.

متخصصان قلب کودکان می گویند که شکایت از درد قفسه سینه مشکل شایعی در کودکان و نوجوانان است. خوشبختانه در بیشتر موارد، درد قفسه سینه در کودکان نشانه دهنده وجود مشکل قلبی در کودکان نیست. والدین مدام می پرسند که علت درد قفسه سینه کودکانشان برای چیست؟ از آنجا که چندین عضو درون قفسه سینه انسان ها وجود دارند، دلایل مختلفی برای درد قفسه سینه وجود خواهد داشت.

دلایل درد قفسه سینه در کودکان

بعضی از شایع‌ترین دلایل درد قفسه سینه در کودکان عبارت است از:

1. علل عضلانی – اسکلتی

شایع‌ترین علت درد قفسه سینه در کودکان، مشکلات عضلات و استخوان‌های قفسه سینه است. کودکانی که فعالیت‌های ورزشی شدید دارند، یا پس از زمین خوردن یا فشار به قفسه سینه دچار آسیب می‌شوند، ممکن است درد احساس کنند. التهاب غضروف‌های بین دنده‌ای (کوستوکوندرایت) هم یکی از دلایل شایع است.

بیشتر بخوانید: ورزش های مناسب کودکان، یک تا ده سالگی

۲. علل تنفسی

بیماری‌هایی مانند آسم در کودکان، عفونت‌های تنفسی (برونشیت یا ذات‌الریه)، و سرفه‌های شدید مکرر می‌توانند یک علت درد قفسه سینه کودکان باشند. گاهی تجمع هوا یا التهاب پرده جنب ریه هم عامل درد است.

۳. علل قلبی

برخی بیماری‌های قلبی مثل ناهنجاری‌های مادرزادی قلب، آریتمی‌ها، التهاب پرده قلب (پریکاردیت) یا گرفتگی عروق کرونر (بسیار نادر در کودکان) می‌توانند خود را با درد قفسه سینه نشان دهند.

بیشتر بخوانید: نقص مادرزادی قلب کودکان، همه دانستنی ها

۴. علل گوارشی

رفلاکس معده در کودکان (بازگشت اسید به مری) یا مشکلات معده و مری گاهی یک علت شایع درد قفسه سینه کودکانند که باعث احساس سوزش در ناحیه نیز می‌شوند.

5. علل روانی و اضطراب

کودکان و نوجوانان در شرایط استرس و اضطراب شدید، ممکن است دچار درد قفسه سینه شوند. این حالت در سنین مدرسه و نوجوانی شایع‌تر است.

بیشتر بخوانید: مقابله با استرس در کودکان، چند راهکار عالی

تاثیر میزان فعالیت و جنب و جوش کودک بر درد قفسه سینه

میزان فعالیت و جنب و جوش کودک نقش مهمی در بروز درد قفسه سینه دارد. کودکانی که بازی‌ها یا ورزش‌های پرتحرک و سنگین انجام می‌دهند، بیشتر در معرض کشیدگی عضلات بین‌دنده‌ای، التهاب غضروف‌ها یا خستگی عضلات قفسه سینه قرار می‌گیرند که می‌تواند باعث درد شود.

همچنین زمین خوردن‌ها یا فشار ناگهانی به قفسه سینه در حین بازی‌های پرجنب و جوش می‌تواند این درد را تشدید کند. به همین دلیل، والدین باید بین فعالیت بدنی کودک و استراحت تعادل ایجاد کنند و در صورت مشاهده درد مداوم یا شدید، کودک را برای بررسی به پزشک ارجاع دهند.

تاثیر بلوغ در درد قفسه سینه کودکان

بلوغ و تغییرات هورمونی در کودکان می‌تواند نقش مهمی در بروز درد قفسه سینه داشته باشد. در این دوران، رشد سریع استخوان‌ها و عضلات قفسه سینه ممکن است باعث کشیدگی یا فشار بر مفاصل و غضروف‌ها شود و درد موقتی ایجاد کند.

همچنین تغییرات هورمونی می‌تواند حساسیت عضلات و اعصاب را افزایش دهد و کودک را نسبت به فشارهای جزئی یا استرس‌های روانی حساس‌تر کند، که خود منجر به درد قفسه سینه می‌شود. به همین دلیل، در نوجوانان، درد قفسه سینه اغلب با فعالیت بدنی، استرس یا تغییرات رشد مرتبط است و معمولاً با گذشت زمان و تثبیت رشد کاهش می‌یابد.

نقش وضعیت خواب در درد قفسه سینه در کودکان

خواب کودک می‌تواند بر بروز درد قفسه سینه تاثیر بگذارد. خوابیدن در وضعیت‌های نادرست یا فشار طولانی‌مدت بر قفسه سینه و شانه‌ها ممکن است باعث کشیدگی عضلات یا تحریک غضروف‌های بین‌دنده‌ای شود و در نتیجه درد ایجاد کند.

همچنین کودکانی که هنگام خواب دچار سرفه‌های مکرر یا مشکلات تنفسی هستند، ممکن است درد وسط یا سمت قفسه سینه را تجربه کنند. تنظیم وضعیت مناسب خواب، استفاده از بالش و تشک مناسب و توجه به تنفس راحت در هنگام شب می‌تواند به کاهش این نوع درد کمک کند.

بیشتر بخوانید: نحوه صحیح خوابیدن کودک و نوزاد، پیشگیری از آسیب جدی

چه کودکانی بیشتر دچار درد قفسه سینه می‌شوند؟

اکنون که با علت درد قفسه سینه کودکان آشنا شدید باید بدانیم بعضی از کودکان بیشتر در معرض بروز این اتفاق هستند:

• کودکانی که فعالیت ورزشی سنگین یا بازی‌های پرتحرک دارند.
• کودکان مبتلا به آسم یا آلرژی‌های تنفسی.
• کودکانی با سابقه بیماری قلبی مادرزادی یا مشکلات قلبی خانوادگی.
• کودکانی که اضطراب و استرس بالایی دارند.
• کودکانی که رفلاکس معده یا مشکلات گوارشی دارند.

علت درد قفسه سینه کودکان در سمت راست

درد قفسه سینه در سمت راست معمولاً کمتر به مشکلات قلبی مربوط می‌شود و بیشتر ناشی از علل عضلانی–اسکلتی یا تنفسی است. کودکانی که زیاد فعالیت می‌کنند یا زمین می‌خورند ممکن است به دلیل کشیدگی عضلات بین‌دنده‌ای یا التهاب غضروف‌های قفسه سینه دچار درد شوند. همچنین بیماری‌هایی مانند ذات‌الریه، برونشیت یا سرفه‌های شدید می‌توانند باعث درد در سمت راست شوند. در برخی موارد مشکلات گوارشی مثل رفلاکس معده نیز احساس ناراحتی در این ناحیه ایجاد می‌کند. اگر درد سمت راست با تب، سرفه شدید، تنگی نفس در کودک یا بی‌حالی همراه باشد، لازم است کودک سریع توسط پزشک بررسی شود.

علت درد قفسه سینه کودکان در سمت چپ

درد قفسه سینه در سمت چپ معمولاً نگرانی بیشتری برای والدین ایجاد می‌کند، زیرا این ناحیه نزدیک به قلب است. با این حال در کودکان، بیشتر موارد به علت‌های ساده‌تری مثل کشیدگی عضلات، التهاب غضروف‌های بین‌دنده‌ای یا حتی اضطراب و استرس رخ می‌دهد. در برخی شرایط مشکلات تنفسی مانند آسم یا عفونت ریه نیز می‌توانند سبب درد سمت چپ شوند. با وجود این، درد همراه با علائمی مانند تپش قلب، غش، تنگی نفس یا کبودی لب‌ها می‌تواند نشانه مشکلات قلبی باشد و نیاز به بررسی فوری توسط پزشک دارد. در نتیجه، هرچند بیشتر دردهای سمت چپ بی‌خطر هستند، ولی تکرار یا شدت یافتن آن‌ها نباید نادیده گرفته شود.

بیشتر بخوانید:  ضربان قلب کودکان، تعداد نرمال چقدره؟

مقایسه درد در سمت راست و چپ:

درد وسط قفسه سینه در کودکان

درد وسط قفسه سینه در کودکان معمولاً دلایل متفاوتی دارد و بیشتر اوقات علت‌های جدی قلبی نیستند. شایع‌ترین عوامل شامل مشکلات عضلانی–اسکلتی مانند کشیدگی عضلات بین‌دنده‌ای یا التهاب غضروف‌های قفسه سینه است. همچنین فشار و استرس، اضطراب و حملات پانیک می‌توانند باعث احساس درد یا سوزش در وسط قفسه سینه شوند.

بیشتر بخوانید: درمان غیردارویی پانیک یا حمله هراس

علل تنفسی مثل آسم، برونشیت یا عفونت‌های ویروسی و باکتریایی ریه نیز ممکن است درد وسط سینه ایجاد کنند، به خصوص اگر با سرفه شدید یا تنگی نفس همراه باشد. در موارد نادر، مشکلات قلبی مانند التهاب پرده قلب (پریکاردیت) یا آریتمی می‌توانند خود را با درد در وسط سینه نشان دهند، به ویژه اگر همراه با تپش قلب یا بی‌هوشی باشد.

روش‌های درمان درد قفسه سینه در کودکان

درمان علت عضلانی – اسکلتی

استراحت، مصرف داروهای ضدالتهاب ساده (با تجویز پزشک)، استفاده از کمپرس گرم یا سرد و پرهیز از فعالیت‌های سنگین.

درمان علت تنفسی

استفاده از اسپری‌های استنشاقی یا داروهای ضد آسم، آنتی‌بیوتیک‌ها در موارد عفونت باکتریایی، و درمان‌های حمایتی مانند بخور و مایعات گرم.

درمان علت قلبی

بسته به نوع بیماری قلبی، نیاز به بررسی تخصصی توسط فوق تخصص قلب کودکان وجود دارد. درمان ممکن است شامل دارو، پایش طولانی‌مدت یا حتی جراحی باشد.

بیشتر بخوانید: علایم شایع در بیماری قلبی کودکان

درمان علت گوارشی

تغییر رژیم غذایی (کاهش غذاهای اسیدی و چرب)، مصرف داروهای ضد رفلاکس و تنظیم وعده‌های غذایی به کودک کمک می‌کند.

درمان علت روانی

گفت‌وگو با کودک، کاهش استرس، محیط آرام خانواده و در صورت نیاز مشاوره روانشناسی می‌تواند مؤثر باشد.

آموزش تکنیک‌های آرام‌سازی برای کاهش درد قفسه سینه در کودکان

زمانی که علت درد قفسه سینه کودکان مشکلات روانی یا اضطراب باشد، استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی می‌تواند به کاهش آن کمک کند. یکی از ساده‌ترین روش‌ها تنفس عمیق و آرام است؛ به این صورت که کودک نفس خود را از بینی به آرامی وارد کرده، چند ثانیه نگه دارد و سپس از دهان خارج کند. تکرار این روند چند بار می‌تواند ضربان قلب را کاهش دهد و عضلات قفسه سینه را شل کند.

روش دیگر تمرینات کششی ملایم و آرام است. والدین می‌توانند به کودک آموزش دهند که با حرکات ساده شانه و بازو عضلات سینه و پشت را آرام کند، یا قبل از خواب چند دقیقه حرکات سبک کششی انجام دهد تا فشار و تنش عضلانی کاهش یابد. استفاده از موسیقی آرام‌بخش، ماساژ ملایم و محیطی آرام نیز به کاهش اضطراب کودک و در نتیجه کاهش درد قفسه سینه کمک می‌کند. ترکیب این تکنیک‌ها با فعالیت بدنی متعادل و تغذیه سالم می‌تواند تأثیر قابل توجهی در کنترل و پیشگیری از درد داشته باشد.

نقش تغذیه در کاهش درد قفسه سینه در کودکان

تغذیه سالم و متعادل کودک می‌تواند به کاهش درد قفسه سینه در کودکان کمک کند، به‌ویژه زمانی که عامل درد مرتبط با سیستم گوارشی باشد. مصرف غذاهای کم‌چرب، پرهیز از خوراکی‌های پرادویه و اسیدی، و خوردن وعده‌های کوچک و منظم می‌تواند از بازگشت اسید معده به مری جلوگیری کند و در نتیجه درد یا سوزش وسط قفسه سینه کاهش یابد. همچنین مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه، منابع پروتئینی سالم و نوشیدن آب کافی باعث حفظ سلامت عضلات و استخوان‌ها می‌شود و ریسک کشیدگی یا التهاب عضلات بین‌دنده‌ای را کاهش می‌دهد.

علاوه بر این، تغذیه مناسب می‌تواند نقش غیرمستقیم در کاهش درد ناشی از اضطراب و استرس داشته باشد. رژیم غذایی سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند منیزیم، ویتامین B و کلسیم می‌تواند عملکرد سیستم عصبی و عضلانی کودک را بهبود بخشد و احتمال بروز دردهای عضلانی و تنشی قفسه سینه را کاهش دهد. در نتیجه، توجه به رژیم غذایی کودک نه تنها سلامت جسمی بلکه آرامش روانی او را نیز تقویت می‌کند و یکی از راه‌های پیشگیری و کاهش درد قفسه سینه به شمار می‌رود.

نشانه‌های هشدار در کنار درد قفسه سینه

اگر درد قفسه سینه در کودکان با نشانه‌های زیر همراه بود باید سریعاً به پزشک مراجعه کنیم:

بیشتر بخوانید: صدای اضافه قلب کودک | از بررسی ۵ علت تا ۴ روش‌ درمان آن

پیشگیری از بروز درد قفسه سینه در کودکان و نقش والدین

پیشگیری از درد قفسه سینه در کودکان تا حد زیادی به سبک زندگی و نظارت والدین بستگی دارد. والدین می‌توانند با تشویق کودک به فعالیت بدنی متعادل، آموزش روش صحیح انجام ورزش و بازی، و جلوگیری از فشار یا زمین خوردن‌های مکرر، خطر بروز درد عضلانی و اسکلتی را کاهش دهند.

همچنین تنظیم وضعیت مناسب خواب، رعایت تنفس صحیح و توجه به رژیم غذایی سالم برای جلوگیری از مشکلات گوارشی و رفلاکس معده اهمیت دارد. آموزش مدیریت استرس و اضطراب نیز نقش مهمی در پیشگیری از درد ناشی از عوامل روانی دارد. در مجموع، همراهی و مراقبت والدین می‌تواند از بسیاری از دلایل درد قفسه سینه در کودکان پیشگیری کند.

سخن پایانی

علت درد قفسه سینه  کودکان همیشه مشکل قلبی نیست و اغلب ناشی از دلایل بی‌خطرتر مانند مشکلات عضلانی یا تنفسی است. با این حال در صورت تکرار، شدت گرفتن یا همراهی با علائمی مثل تنگی نفس، بی‌هوشی یا تعریق شدید باید سریع به پزشک مراجعه کرد. شناخت دلایل مختلف و مراجعه به پزشک متخصص در صورت لزوم، بهترین راه برای آرامش والدین و سلامت کودک است.