انتقال جنین فریز شده، نکاتی که باید بدانید

انتقال جنین فریز شده نوعی لقاح مصنوعی است که در آن رویانی که در چرخه کامل لقاح مصنوعی ایجاد شده و توسط انجماد نگهداری شده است، یخ‌گشایی شده و به رحم انتقال داده می‌شود. ممکن است رویان منجمد در چرخه قبلی لقاح مصنوعی بدست آمده یا اهدایی باشد. اگر انتقال جنین فریز شده از رویان اهدایی استفاده شود، از لحاظ ژنتیک ارتباطی با زن و شوهر ندارد.

شاید ندانید اما فریز کردن سلول های جنسی در دنیا، بیشتر از نیم قرن سابقه دارد.

در صورتیکه تعداد تخمک ها زیاد باشد و منجر به تولید جنین های متعدد شود،یا بنا به دلایلی نظیر مناسب نبودن رحم ، احتمال سندروم هایپر استیمولیشن و یا در مواردی که بایستی شیمی درمانی و رادیوتراپی انجام شود (در کانسرها) ، جنین ها برای زوجین فریز می شوند تا در صورت عدم حصول بارداری در آینده مورد استفاده واقع می شوند.
روند فریز جنین ها یک روند حدودا 3 ساعته می باشد. در این روش،جنین ها درون محلول های مخصوص نگهداری جنین درون نی هایی گذاشته شده سپس این نی های حاوی جنین درون دستگاه فریز جنین قرار داده می شوند و با استفاده از نیتروژن مایع به سرعت فریز میشوند سپس این جنین ها درون نیتروژن مایع تا منفی 196 درجه سانتی گراد برای مدت طولانی قابل نگهداری می باشند.
توجه داشته باشید که جنین های با کیفیت خوب فریز می شوند زیرا فقط این جنین ها هستند که می توانند فرآیند استرس زای فریز را به خوبی تحمل نمایند.

ظاهراً فرآیند فریز جنین ها آسیبی به آنها وارد نمی سازد ولی اثبات آن نیاز به زمان طولانی تر و امکانات بیشتری دارد.
شانس بارداری متعاقب انتقال جنین های فریز ، فقط کمی کمتر از شانس بارداری متعاقب انتقال جنین تازه می باشد ولی با این حال به تعداد و کیفیت جنین های فریز شده بستگی دارد.
این شانس در حدود 10 الی 20 درصد در هر بار انتقال تخمین زده می شود. ولی در مرکز باروری و ناباروری اصفهان آمار موفقیت ترانسفر جنین های فریز در حال حاضر، دارای شانس موفقیت در حدود 40 درصد می باشد.

بارداری آزمایشگاهی
فریز کردن سلول‌های جنسی در دنیا بیش از نیم قرن سابقه دارد. در آن روزگار هنوز IVF (لقاح مصنوعی خارج رحمی و سپس قرار دادن جنین تشکیل شده در بدن مادر) وارد عرصه پزشکی زنان نشده بود، چون عمر این روش به ۳۰ سال می رسد. درباره فریز کردن جنین، پس از اینکه روش لقاح مصنوعی خارج رحمی به عنوان متدی مناسب جای خود را باز کرد، ضرورت منجمد کردن جنین‌های تشکیل‌شده حس شد.

چه مدت زمانی جنین ها را می توان در فریز نگهداری نمود
زمان مشخصی وجود ندارد . تاکنون یک رکورد 13 ساله وجود دارد که منجر به تولد نوزاد زنده و سالم شده است. در کل نگهداری جنین در فریز، بیش از 10 سال توصیه نشده است.

توجهات قبل از انتقال جنین های فریز
زمان مراجعه جهت اماده سازی بیمار جهت انتقال جنین های فریز حداقل دوماه پس از عمل تخمک گیری، یک هفته مانده به قاعدگی یا نهایتاً تا روز اول قاعدگی می باشد.
در این زمان بیمار تحت سونوگرافی قرار گرفته و در صورت مطلوب بودن وضعیت تخمدان ها، رحم و آندومتر و نداشتن عفونت، تحت درمان با ترکیبات استروژن دار به منظور آماده سازی رحم برای پذیرش جنین قرار داده می شود. بیمار مجددا حوالی سیزدهم یا چهاردهم سیکل قاعدگی تحت سونوگرافی قرار گرفته و در صورت مناسب بودن وضعیت رحم و آندومتر جهت لانه گزینی جنین، تحت درمان با ترکیبات استروژن دار و پروژسترون دار (تواما) قرار داده می شود و زمان انتقال جنین برای وی مشخص خواهد شد.

توجهات روز انتقال جنین
- در روز انتقال جنین بیمار به همراه همسر وی مراجعه می کند و تشکیل پرونده می دهد.
- پس از طی مدت زمانی انتظار جهت برگشت جنین های فریز به دمای محیط آزمایشگاه، بیمار به اتاق عمل فرستاده می شود.
- در اتاق عمل بیمار روی تخت معاینه قرار گرفته و برای وی وسیله معاینه گذاشته می شود و جنین ها با کاتتر های مخصوص به رحم بیمار انتقال داده می شود.
- پس از نیم ساعت استراحت در اتاق عمل ، بیمار به بخش بستری فرستاده شده و سپس مرخص می شود.
توجه: انتظار می رود که ۷۰ درصد جنین های فریز شده از فریز برگردند و قادر به ادامه حیات در محیط آزمایشگاه بشوند ولی به احتمال ۳۰ درصد ممکن است این حالت رخ ندهد، در این صورت انتقال جنین کنسل خواهد شد.

نکاتی که بیمار پس از انتقال جنین بایستی نکات زیر رعایت شود
- کلیه داروها را طبق روال قبل ادامه دهید،توجه داشته باشید که به هیچ وجه خودسرانه دارویی را اضافه یا قطع ننمایید(قطع یا اضافه کردن دارو،فقط و فقط بایستی با اطلاع و تحت نظر پزشک و کادر درمانی باشد. )
- ۱۵ الی ۱۷پس از انتقال جنین،تست خون حاملگی انجام شود.
- در صورتیکه جواب آزمایش حاملگی منفی بود،آزمایش حاملگی را مجدداً 48 ساعت بعد تکرار نمائید. در صورتیکه آزمایش دوم نیز منفی بود،داروها را با نظر پزشک یا کادر درمانی قطع نمائید.
- در صورتیکه جواب آزمایش حاملگی مثبت بود، مصرف دارو ها را قطع نکنید، داروها را طبق روال قبل ادامه دهید و در اسرع وقت پزشک معالج یا کادر درمانی را جهت راهنمایی بیشتر مطلع نمایید
- پس از انتقال جنین تا 3 روز استراحت نسبی داشته باشید . این به این معناست که کارهای سبک را می توانید انجام دهید ولی از انجام کارهای سنگین خودداری نمائید. (توجه داشته باشید که به هیچ وجه نیاز به استراحت مطلق،استفاده از ویلچر برای جابجائی یا لگن و توالت فرنگی برای اجابت مزاج نمی باشد. )
- از بلند کردن یا هل دادن اجسام سنگین و ورزشهای سنگین خوداری نمایید.
- پس از عمل انتقال جنین تا هفده روز (تا زمان مشخص شدن وضعیت حاملگی)،زناشویی نداشته باشید.
- پس از عمل انتقال جنین،حمام کردن بلامانع می باشد.
- رژیم غذایی خاصی بعد از عمل انتقال جنین وجود ندارد و شما مجاز به مصرف کلیه مواد غذایی می باشید ولی سعی کنید برای پیشگیری از یبوست (که بعد از انتقال جنین شایع می باشد)، میوه جات، سبزی های تازه و مواد غذائی ملین مصرف نمائید.
- پس از اعمال انتقال جنین، استفاده از توالت ایرانی بلامانع می باشد.
- پس از عمل انتقال جنین، خوابیدن و استراحت در یک وضعیت خاص(مثلاً قرار دادن پاها بالاتر از بدن)،توصیه نمی شود. خوابیدن و استراحت در هر وضعیتی بلامانع می باشد.
- بعد از انتقال جنین،در صورت بروز هر نوع مشکل نظیر لکه بینی، خونریزی، دل درد،تنگی نفس،کادر درمانی یا پزشک معالج خود را در جریان قرار دهید.
- از تماس با بیماران مبتلا به آنفولانزا یا سرماخورده پرهیز نمایید.

مثبت باشید
خندیدن، لبخند زدن و احساس خوب هورمون هایی آزاد می کند که به آرامش بدن، هضم راحت تر غذا، کاهش فشار خون و گردش خون سالم کمک می کند.
فیلم های کمدی و خنده دار ببینید و سعی کنید مثبت باشید.

رژیم غذایی مناسب داشته باشید
سبزیجات پخته بخورید. از مصرف سبزیجات خام و سالاد اجتناب کنید. (این مواد گرما و انرژی بدن را تخلیه می کنند. در واقع هضم غذاهای سرد و خام انرژی مصرف می کند. این مسئله باعث می شود انرژی مورد نیاز برای هضم غذاهای اصلی کاهش یابد)
سوپ به خصوص سوپ حاوی قلم و استخوان مناسب است.
از مصرف لبنیات، قند و کربوهیدرات فراوری شده بیش از حد خودداری کنید. تمام این موادغذایی باعث التهاب و تورم می شوند و محیط رحم را از حالت خوب و سالم خارج می کند.
روزانه چند دوز محلول پودر آنتی اکسیدان سبز بنوشید. این محلول سیستم ایمنی بدن را قوی می کند و باعث کاهش تورم می شود.
زردچوبه و روغن ماهی مواد طبیعی رقیق کننده خون هستند که به کاهش تورم کمک می کنند. بهتر است با پزشک مشورت کنید و مکمل این مواد غذایی را مصرف کنید.

استراحت و آرامش
استراحت و آرامش در این دوره بسیار مهم است.
در هنگام عصبانیت به نفس کشیدن خود توجه کنید. سعی کنید احساسات و تفکرات منفی را از خود دور کنید و نفس عمیق بکشید.
به خود تلقین کنید همه چیز خوب پیش خواهد رفت و سعی کنید سلامتی و انرژی مثبت را به رحم خود منتقل کنید.

پیش از انتقال جنین فریز شده به رحم شکم خود را گرم کنید
برای شل شدن عضلات پایین شکم، افزایش جریان خون، کاهش تورم و کاهش اسپاسم و گرفتگی عضلات بهتر است پیش از انتقال جنین فریز شده به رحم کیسه آب گرم بر روی شکم خود قرار دهید. پس از انتقال از کیسه آب گرم استفاده نکنید.

الکترولیت مصرف کنید و مراقب باشید بدن کم آب نشود
کم آب نشدن بدن بسیار مهم است زیرا کم آبی باعث اسپاسم رحم می شود. آب زیاد بنوشید. الکترولیت ها شامل آب نارگیل، آب لیمو و آب نمک دریایی می باشد.

ورزش سنگین انجام ندهید و سنگینی بلند نکنید
ورزش سنگین مانند دویدن باعث ضعیف شدن ماهیچه های رحم می شود. بلند کردن سنگینی باعث می شود به رحم و ماهیچه ها و رباط ها فشاری به سمت پایین وارد شود. بنابراین سعی کنید از این گونه فعالیت ها پیش از انتقال جنین و پس از آن اجتناب کنید.
اگر پزشک ورزش را تایید می کند بهتر است از راه رفتن و حرکات کششی استفاده کنید.

طب فشاری
مطالعات نشان می دهد طب فشار قبل و بعد از انتقال جنین فریز شده باعث افزایش احتمال موفقیت می شود. طب فشار جریان خون به رحم و نطفه را افزایش می دهد. همچنین مواد مغذی، هورمون ها و خون تازه به نطفه و رحم می رساند.
طب فشاری همچنین باعث کاهش اسپاسم رحم می شود. طب فشاری را می توان در دوره انتقال جنین فریز شده و در مراحل مختلف بارداری استفاده کرد.