سونوگرافی ترانس رکتال چیست؟

وقتی نوبت به تجهیزات تصویربرداری می رسد، شما ممکن است با اشعه ایکس بیشتر آشنایی داشته باشید که از فناوری اشعه برای تولید تصاویری از ساختارهای داخلی در بدن استفاده می کند. اما سونوگرافی ترانس رکتال در این زمینه منحصر به فرد است و در این روش از امواج صوتی با انرژی زیاد که از یک پروب ساطع می شود و در داخل رکتوم قرار می گیرد، استفاده می شود.

امواج صوتی از پروب به سمت اعضا و بافت های اطراف حرکت می کنند و چیزی به عنوان بازتاب را ایجاد می کنند. سپس این بازتاب ها، تصاویر کامپیوتری از قسمت های خاصی از بدن مانند رکتوم، پروستات ( در مردان )، تخمدان ها ( در زنان ) و غدد لنفاوی لگن را نشان می دهند. پزشک می تواند این تصاویر را بر روی یک صفحه ببیند.

به گفته انجمن رادیولوژی آمریکای شمالی ( RSNA )، این تکنولوژی سونوگرافی بی خطر و غیر تهاجمی محسوب می شود. بسته به موقعیت شما، این سونوگرافی می تواند توسط یک رادیولوژیست، متخصص ارولوژی و یا یک تکنسین رادیولوژی انجام شود.

از انجام سونوگرافی ترانس رکتال چه انتظاری دارید؟

سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS) به عنوان یک ابزار تشخیصی یا غربالگری و به عنوان روشی برای گرفتن تصاویر و ارزیابی اندام ها و بافت های داخل بدن استفاده می شود. این روش همچنین ممکن است به عنوان سونوگرام پروستات ( زمانی که بر روی مردان استفاده می شود) و یا سونوگرافی درون وریدی نیز شناخته شود.

اگرچه سونوگرافی ترانس رکتال ( TRUS) بیشتر در بیماران مرد انجام می شود، اما یک مطالعه در مجله سونوگرافی زنان و زایمان، گزارش داد که این روش سونوگرافی می تواند در زنان، با نتایج قابل مقایسه ای با سونوگرافی های ترانس واژینال و نتایج بهتری نسبت به سونوگرافی های ترانس شکمی در هنگام تصویربرداری از لگن استفاده شود.

انجام سونوگرافی ترانس رکتال ، چه موقع مورد نیاز است؟

علائم، نشانه ها و آزمایشات آزمایشگاهی مختلفی وجود دارند که ممکن است پزشک شما را وادار کند تا دستور این آزمایش خاص را به منظور جمع آوری اطلاعات بیشتر در مورد وضعیت شما ترتیب دهد که شامل موارد زیر می باشند:

• انجام معاینه رکتوم که می تواند حاکی از ابتلا به سرطان پروستات باشد.
• گرفتن خون که ممکن است به سرطان پروستات اشاره داشته باشد.
• ارزیابی و تعیین وضعیت غده پروستات
• بررسی لگن زنان در زمانی که سونوگرافی ترانس واژینال گزینه مناسبی نیست
• تشخیص سرطان های خاص
• اشاره کردن به محل دقیق تومور در مقعد یا رکتوم
• بررسی و آزمایش اندازه تومور
• ارزیابی اینکه آیا تومور به غدد لنفاوی و یا سایر بافت های بدن گسترش یافته است یا خیر.
• تعیین علت ناباروری، مانند وجود کیست در اندام تولید مثل زنان و مردان

علاوه بر این، سونوگرافی ترانس رکتال ( TRUS) ممکن است توسط مراقبان بهداشتی به منظور شما اجرای مراحل پزشکی از قبیل موارد زیر انجام شود:

• کمک به گرفتن نمونه های بافت پروستات برای انجام بیوپسی در آقایان
• انجام درمان برای شرایط سرطانی و غیر سرطانی مانند براکی تراپی، سونوگرافی متمرکز با شدت بالا (HIFU) و یا جراحی کرایو
• تخلیه ورم های چرکی (آبسه)

آماده شدن برای انجام سونوگرافی ترانس رکتال

در روزهای منتهی به انجام سونوگرافی، مطمئن شوید که پزشک شما از وجود هرگونه آلرژی که به داروها دارید، اطلاع داشته باشد، مخصوصا از وجود آلرژی به آنتی بیوتیک ها.

بسته به دلیل انجام آزمایش، ممکن است از شما خواسته شود که دستورالعمل های خاصی را برای آماده شدن برای سونوگرافی دنبال کنید. به عنوان مثال، اگر از داروهای خاصی مانند رقیق کننده های خون مصرف می کنید، ممکن است از شما خواسته شود قبل از انجام سونوگرافی، برای مدت معینی، مصرف آنها را قطع کنید.

همچنین، ممکن است پزشک از شما بخواهد که قبل از تنقیه و انجام آزمایش، مقعد و رکتوم را تمییز کنید.

در روز انجام سونوگرافی ترانس رکتال ، انتظار چه چیزی را باید داشته باشید؟

در روز سونوگرافی، لباس راحت و گشاد بپوشید. ممکن است از شما خواسته شود که تمام یا قسمتی از لباس خود را در آورید و لباس مخصوص بیمارستان ( گان) بپوشید. علاوه بر این، مراقبان بهداشتی ممکن است از شما بخواهند که قبل از انجام آزمایش، ادرار کنید تا مثانه خالی باشد. TURF ممکن است شامل مراحل زیر باشد:

• ممکن است از شما خواسته شود که به پهلو دراز بکشید و زانوهای خود را به سمت سینه خم کنید.
• پروب سونوگرافی یا سنسور با کاندوم و ژل روان کننده پوشیده می شود.
• به طور کلی، پروب به اندازه یک انگشت است.
• بعد از اینکه پروب با ژل پوشانده شد، وارد رکتوم می شود و ممکن است کمی احساس فشار مانند زمان حرکت روده را تجربه کنید.
• زمانی که پزشک یا تکنسین، پروب را در جای خود قرار می دهد، تصاویری از بافت ها و اندام های داخلی شما بر روی صفحه نمایشگر دیده می شود.
• در طول سونوگرافی ترانس رکتال، پزشک یک نمونه بافت را برای انجام بیوپسی جمع می کند.
• یک سونوگرافی ترانس رکتال به طور معمول بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می کشد. پزشک شما دستورالعمل های لازم را برای شما ارائه می کند.

بعد از انجام سونوگرافی ترانس رکتال

بعد از انجام اسکن، می توانید لباس بپوشید و فورا به خانه برگردید.

سونوگرافی ترانس رکتال می تواند کمک کند تا تصویر واضح تری از پروستات به دست آید و پزشک بتواند نمونه هایی از بافت غده پروستات را برای بیوپسی جمع کند در صورت داشتن بیوپسی با استفاده از سونوگرافی، پزشک، شما را در جریان خواهد گذاشت.

خطرات و عوارض جانبی سونوگرافی ترانس رکتال

سونوگرافی ترانس رکتال یک روش آزمایش ایمن و بدون خطر است که بدون اینکه در معرض تابش اشعه قرار بگیرید، می تواند تصاویری از آنچه که در داخل بدن شما جریان دارد را بگیرد. اگر پزشک در طی این آزمایش، بیوپسی را انجام ندهد، اکثر افراد هیچ گونه عارضه جانبی را تجربه نخواهند کرد.

اگر پزشک، بیوپسی را انجام دهد، ممکن است با عوارض جانبی زیر همراه باشد:

• خونریزی از رکتوم
• درد و ناراحتی
• مشکل در ادرار کردن و یا داشتن درد در هنگام ادرار
• وجود خون در ادرار
• وجود خون در مایع منی
• عفونت

این عوارض جانبی باید پس از گذشت چند هفته از بین بروند. در صورت طولانی شدن این مشکلات، حتما با پزشک خود صحبت کنید.

سونوگرافی ترانس رکتال ممکن است با کمی ناراحتی همراه باشد مانند زمانی که پزشک رکتوم را معاینه می کند. اگر پزشک در حین انجام سونوگرافی، بیوپسی انجام دهد، ممکن است با هر بار برداشتن نمونه، درد شدیدی را در رکتوم احساس کنید. با این حال، از یک عامل بی حس کننده در هنگام گرفتن بیوپسی استفاده می شود تا احساس آرامش بیشتری داشته باشید. اگر متوجه شدید که سونوگرافی ترانس رکتال خیلی درد دارد، به تکنسین یا پزشک خود اطلاع دهید.

به طور کلی، شما باید بعد از سونوگرافی ترانس رکتال، قادر به انجام فعالیت های معمولی خود باشید، اما باید توصیه های پزشک خود را دنبال کنید. اگر در طول سونوگرافی، بیوپسی داشته باشید، پزشک برای کاهش دادن خطر عفونت، مصرف یک دوره آنتی بیوتیک را تجویز می کند.

سونوگرافی ترانس رکتال ، چه نوع تصاویری را می گیرد؟

پروب رکتال، امواج صوتی را به غده پروستات می فرستد. بافت طبیعی و عادی و غیر طبیعی غده پروستات، می تواند انواع مختلفی از بازتاب ها را به کامپیوتر منتقل کند و الگوی آنها را به یک تصویر ویدئویی از پروستات تبدیل نماید.

نواحی ایزوکوئیک

نشان دهنده بافت طبیعی و یا همان انعکاس صدا به همان مقدار امواج صوتی که دریافت می کنند.

نواحی هیپوکیوئیک

انعکاس کمتری را نسبت به آنچه که دریافت کرده، ارسال می کند و اغلب نشان دهنده وجود سرطان است.

نواحی هایپراکوئیک

انعکاس بیشتری را نسبت به آنچه که دریافت کرده، ارسال می کند و اغلب حاکی از وجود کلسیفیکاسیون های پروستات و یا سنگ های ریز در پروستات است. این سنگ ها معمولا بدون ضرر هستند، مگر اینکه آلوده و عفونی شوند.

سونوگرافی و بیوپسی ترانس رکتال پروستات

سونوگرافی پروستات و بیوپسی تست هایی هستند که نتایج غیر طبیعی آزمایش دیجیتال رکتال یا آزمایش خون آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) را مورد بررسی قرار می دهد.

در سونوگرافی پروستات، از یک پروب که به اندازه انگشت است، استفاده می شود که به مقدار کمی وارد رکتوم می شود. این پروب امواج صوتی بی ضرری را ایجاد می کند که شما نمی توانید آنها را بشنوید اما از سطح پروستات شما بازتاب می کنند. یک دستگاه، صدای امواج صوتی را ضبط می کند و آنها را به ویدئو ها و یا عکس های از غده پروستات شما تبدیل می کند.

این پروب می تواند تصاویری را در زوایای مختلف تهیه کند تا به پزشک شما کمک کند تا اندازه پروستات شما را تخمین بزند و تومورهای غیرعادی را تشخیص دهد.

بیوپسی پروستات از تصویربرداری سونوگرافی ترانس رکتال استفاده می کند (یعنی این که از لایه روده شما عبور می کند) و چندین سوزن کوچک را از طریق دیواره روده به قسمت هایی از پروستات که در آنجا پزشک چیزی غیر عادی را می بیند، هدایت می کند. سوزن ها مقدار بسیار کوچکی از بافت را از بین می برند.

این یک نمونه برداری است. اغلب پزشکان شش یا چند بیوپسی را از نواحی مختلف پروستات انجام می دهند. نمونه های بافت در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرند تا ببینید که آیا آنها سرطانی هستند یا خیر. نتایج به پزشک شما کمک می کند تا اختلالات و بیماری های پروستات را تشخیص دهد. اگر پزشک متوجه وجود سرطان شود، می تواند آن را درجه بندی کند و تشخیص دهند که تا چه میزان تهاجمی هستند و یا احتمالا چقدر شیوع پیدا کرده اند. این کار به آنها کمک می کند تا در مورد چگونگی درمان سرطان تصمیم بگیرند.

برخی از پزشکان، بیوپسی را از طریق پرینه، ناحیه کوچکی در بین کیسه بیضه و رکتوم، انجام می دهند.محققان برای دستیابی به نتایج دقیق تر، به دنبال روش های جدید بیوپسی هستند.

در اینجا نحوه آماده شدن برای انجام سونوگرافی و بیوپسی آورده شده است:

شرایط ویژه و خاص سونوگرافی و بیوپسی ترانس رکتال پروستات

در صورت ابتلا به بیماری ریوی و یا قلبی و یا هر بیماری دیگر و یا داشتن حساسیت به هر نوع دارویی، پزشک خود را در جریان بگذارید. همچنین به آنها اطلاع دهید که آیا دریچه قلب مصنوعی دارید یا خیر و اگر به شما گفته شده است که باید قبل از عمل دندانپزشکی یا عمل جراحی از آنتی بیوتیک استفاده کنید. اگر هر یک از این شرایط را دارا باشید، قبل از بیوپسی، آنتی بیوتیک دریافت خواهید کرد.

داروها

اگر کلوپیدوگرل (پلاویکس)، ریواروکسا بان (زارلتو)، وارفارین (کومادین) و یا سایر رقیق کننده خون را مصرف می کنید، به پزشک خود بگویید. ممکن است لازم باشد که یک هفته قبل از انجام این عمل مصرف آنها را قطع کنید. پزشک ممکن است از یک روش دیگر برای رقیق کردن خون شما تجویز کند. هفته قبل از عمل، از آسپیرین، داروهای حاوی آسپرین، داروهای ضد التهابی مانند ادویل، موترین، ناپروسین و یا ایندومتاسین (ایندوسین) استفاده نکنید. برای پیشگیری از ابتلا به عفونت، شب قبل یا صبح روز آزمایش، از آنتی بیوتیک استفاده کنید. بدون مشورت با پزشک، مصرف هیچ دارویی را قطع نکنید.

غذا و نوشیدنی

قبل از عمل یک صبحانه یا ناهار سبک بخورید. در صبح روز آزمایش، فقط مایعات شفافی مانند آب میوه، آبگوشت و ژلاتین بنوشید.

در روز عمل سونوگرافی و بیوپسی ترانس رکتال پروستات چه اتفاقی می افتد؟

یک پزشک یا پرستار، آزمایش را با جزئیات و به طور مفصل توضیح می دهد، از جمله عوارض و اثرات جانبی. شما می توانید سوالات خود را بپرسید.

در طی سونوگرافی و بیوپسی ترانس رکتال پروستات

- پزشکی که در انجام سونوگرافی پروستات و بیوپسی تجربه داشته باشد، این عمل را انجام می دهد. این عمل فقط باید در حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه به طول بکشد.

- شما به پهلوی چپ خود دراز می کشید و زانوهایتان را خم می کنید.

- پزشک، پروب سونوگرافی را داخل رکتوم می کند و نمونه های بیوپسی را می گیرد. پزشک از دارو برای بی حس کردن این ناحیه استفاده می کند، اما ممکن است کمی آسیب ببیند و یا احساس ناراحتی کنید.

پس از عمل چه اتفاقی می افتد؟

پزشک بیوپسی را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه خواهد فرستاد و هنگامی که نتیج آماده شدند، درباره آنها با شما صحبت خواهند کرد. نتایج معمولا در طی مدت یک هفته آماده می شوند. در ضمن می توانید:

- به خوردن وعده های غذایی و فعالیت های معمول خود برگردید.

- آسپیرین، داروهای حاوی آسپرین، داروهای ضد التهابی مانند ادویل، موترین، ناپروسین و یا ایندومتاسین (ایندوسین) را حداقل به مدت سه روز بعداز عمل مصرف نکنید.

- به مدت 3 روز بعد از انجام آزمایش، هر روز شش تا هشت لیوان آب بنوشید تا به پاکسازی سیستم ادراری خود کمک کنید.

- شما ممکن است تا 7 روز بعد از آزمایش، مقدار کمی خون در ادرار، منی یا مدفوع خود ببینید که این امر بسیار طبیعی است.

- اگر ناحیه مقعد شما درد دارد، به مدت ۲۰ دقیقه در یک حمام آب گرم بنشینید.

- تمام آنتی بیوتیک های خود را بخورید. اگر یک دوز را از دست دادید، به محض به یاد آوردن، آن را بخورید و سپس برنامه منظم خود را ادامه دهید.

چه موقع باید با پزشک خود تماس بگیرم؟

در صورت داشتن موارد زیر، با نزدیک ترین مرکز اورژانس تماس بگیرید:

• تب بالای ۱۰۰ درجه فارنهایت یا ۳۸ درجه سانتی گراد.
• مشکل در دفع ادرار
• ادرار شما خونی است و بعد از نوشیدن مقدار زیادی مایعات، صاف و زلال نمی شود.
• دیدن لخته خون در ادرار

بیوپسی پروستات با استفاده از سونوگرافی ترانس رکتال ( TRUS) چگونه انجام می شود؟

پزشکان می توانند با استفاده از روش سونوگرافی ترانس رکتال، سوزنی را برای جمع کردن نمونه سلولی یا بافت از یک قسمت غیر طبیعی، هدایت کنند و سپس نمونه بافت را به منظور بررسی سرطان، در زیر یک میکروسکوپ مشاهده کنند.

پزشک یک سوزن در کنار پروب سونوگرافی جای می دهد. سپس سوزن را از طریق دیواره رکتوم به داخل پروستات فشار می دهد. پزشک از یک سوزن نازک و تو خالی برای جمع آوری نمونه های بافت از قسمت های مختلف پروستات استفاده می کند. این نوع بیوپسی، بیوپسی هسته ای یا بیوپسی سوزنی مرکزی نامیده می شود. نمونه ها از نواحی مختلف پروستات، از جمله مناطقی که در سونوگرافی، غیرطبیعی به نظر می رسند، گرفته می شوند. در اغلب موارد، پزشک 10 تا 12 نمونه از بافت را جمع آوری می کند. بیوپسی مرکزی پروستات ممکن است باعث مقداری ناراحتی شود، بنابراین پزشک ممکن است قبل از انجام بیوپسی، داروی بی حس کننده ای را به داخل پروستات تزریق کند.

عوارض جانبی بیوپسی پروستات با استفاده از سونوگرافی ترانس رکتال ( TRUS )ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی از رکتوم که چند روز به طول می کشد
• وجود حساسیت و درد
• وجود خون در ادرار یا مایع منی حداکثر به مدت ۶ هفته بعد از عمل
• عفونت
• تکرر ادرار، ضعیف یا کند بودن جریان ادرار یا چکه کردن ادرار
• ادرار همراه با درد

پزشک شما ممکن است قبل و بعد از بیوپسی پروستات، مصرف آنتی بیوتیک را تجویز کند. آنتی بیوتیک ها می توانند خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهند. در صورت داشتن تب چند روز بعد از عمل، حتما به پزشک خود مراجعه کنید چون ممکن است نشانه ای از وجود عفونت باشد.