استفاده از دوش واژینال، آیا فایده ای هم دارد؟

دوش (دوش واژینال) دستگاهی است که برای پاشش آب به درون یک قسمت داخلی بدن با هدف شستشوی آن به کار می‎رود. دوش گرفتن یا به مقاصد پزشکی یا با هدف رعایت مسائل بهداشتی انجام می‎شود.
بسیاری از زنان از دوش برای خلاص شدن از بوی ناخوشایند واژن استفاده می‎کنند و بر این باورند که دوش گرفتن می‎تواند باعث تمیز نگه داشتن واژن شود.
در حالی که گمان می‎رود ۱ نفر از هر ۵ زن در سنین ۱۵ تا ۴۴ سال به طور منظم از دوش واژن استفاده می‎کنند، این کار می‎تواند نتایج ناخوشایند و حتی خطرناکی در پی داشته باشد.

چرا از دوش استفاده می‎شود؟
کاربرد اولیۀ دوش از سوی زنان برای شستشوی واژن است.
دوش واژینال شامل پر کردن یک بطری یا کیسه پر از آب و پاشیدن فواره‌وار این آب به درون واژن است.
زنان برخی از اوقات آب مورد اشاره را با مواد دیگری مثل سرکه مخلوط کرده یا از فرآورده‎های بازاری دوش گرفتن حاوی مخلفات مختلف مثل خمیر ترش، ید، مواد ضد عفونی یا عطر استفاده می‎کنند.
بنا به اظهار زنان آنان از دوش به دلایل زیر استفاده می‎نمایند:
-خلاص شدن از بوی نامطبوع واژن
-پیشگیری از بارداری
-برای شستشو و خارج کردن مایعات داخل بدن مثل خون عادت ماهانه یا منی مرد
-برای کاهش شانس ابتلا به عفونت واگیردار جنسی
علی‎رغم تمامی این موارد دوش گرفتن تحقق هیچ‎یک از این هدف‎ها را میسر نکرده است.

آیا دوش گرفتن ایمن است؟
"کالج آمریکایی بیماری‎های زنان و زایمان" می‌گویند که زنان نباید از دوش واژینال استفاده کنند.
فلور واژن باکتری‎های درون فضای واژن است. ایـن فلور، واژن را سالم نگه داشته و مانع از بروز عفونت در آن می‎شود. واژن زنان دستگاهی 'خودتمیزشونده' است و می‎تواند بدون دخالت عوامل بیرونی میزان اسیدیته (pH) خود را متعادل نگه دارد.
دوش گرفتن می‎تواند سبب خارج شدن باکتری‎های سالم واژن از داخل آن شود. استفاده از دوش واژینال می‎تواند باعث تغییر توازن pH واژن شده به باکتری‌های مضر و عفونت‎ها، مواد تحریک کننده، پوست مرده، امکان تکثیر بدهد و نیز باعث بروز عوارض بیشتری شود.

ریسک‌های دوش واژینال
دوش گرفتن در این مورد بیش از آنکه سودی داشته باشد مضر است. پتانسیل آن برای ایجاد عوارض، که برخی از آنها ممکن است شدید باشند، در وهلۀ اول بستگی به دلیلی دارد که بر مبنای آن زنان تصمیم به استفاده از دوش واژن را در دستور کار خود قرار می‎دهند.

بارداری
دوش واژینال راه تأیید شده‎ای برای پیشگیری از بارداری نیست، به هر جهت، استفاده از دوش واژن می‎تواند کار را برای زنانی که در صدد باردار شدن هستند دشوارتر کند.
در عین حال زنانی که منظماً دوش واژینال استفاده می‎کنند ممکن است با بغرنجی‌های بیشتری در مورد بارداری مواجه شوند.
زنان باردار ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
-زایمان زودرس
-افزایش احتمال از دست دادن بارداری
-بارداری خارج از رحم

عفونت
درک غلطی در این مورد وجود دارد که دوش واژینال می‏تواند باعث پیشگیری از بروز عفونت‌های واژن شده یا راهی برای خلاص شدن از آنها محسوب می‎شود. به هر جهت، نقطۀ مقابل این دیدگاه صحیح است.
دوش گرفتن منظم می‎تواند شانس زنان را برای ابتلا به عفونت واژن افزایش دهد. مختل کردن توازن طبیعی اسیدیتۀ واژن می‏تواند باعث بروز عفونت‌های مخمری و واژینوزیس باکتریایی گردد.
در واقع، زنانی که از دوش واژینال استفاده می‎کنند پنج بار محتمل‎تر است که در مقایسه با زنانی که از دوش واژینال استفاده نمی‎کنند دچار واژینوزیس شوند.
استفاده از دوش در هنگام وجود یک عفونت نیز احتمال بدتر شدن و گسترش عفونت به دیگر بخش‌های سیستم تولید مثل زنان را افزایش می‎دهد.

بیماری التهابی لگن (PID)
بیماری التهابی لگن به طور معمول از طریق عفونت‎های واگیردار جنسی ایجاد می‎شود. این بیماری بر ارگان‎های تولید مثل آسیب زده و می‎تواند شانس بارداری را در زنان کاهش دهد.
برای زنانی که منظماً دوش واژینال استفاده می‎کنند ریسک ابتلا این بیماری به 73 درصد افزایش پیدا می‎کند.

سرویسیت
سرویسیت هنگامی بروز می‎کند که گردن رحم تحریک یا ملتهب می‎شود و می‌‏تواند سبب بروز خارش، درد، و ترشحات واژن شود. سرویسیت نیز اختلالی است که معمولاً بر اثر عفونت واگیردار جنسی ایجاد می‌گردد. به هر جهت دوش واژینال خطر ابتلا به سرویسیت را افزایش می‎دهد.
در حالی که بوی طبیعی واژن و برخی ترشحات واژن هر دو موارد کاملاً سالم محسوب می‎شوند، این موضوع حیاتی است که زنان از نشانه‎ها و علایم مشکلات جدی‌تر آگاه باشند.
نشانه‌هایی که باید در جستجوی آنها بود عبارتند از:
-ترشحات واژن که دارای بوی تندی هستند
-ترشحات واژن که دارای رنگ زرد، سفید یا سبز هستند
-ترشحات واژن که پس از چند روز از بین نمی‏روند
-احساس درد یا ناراحتی در طول مقاربت جنسی
-درد در هنگام ادرار کردن
-حس سرخی یا ورم یا سوزش یا خارش درون واژن یا اطراف آن
در صورتی که زنان متوجه وجود هر یک از نشانه‎ها و علایم فوق شوند باید به پزشک مراجعه کنند.

آیا دوش ضرورتی دارد؟
واژن زن دستگاهی خودتمیزشونده است و بدون استفاده از عوامل بیرونی می‎تواند خود را از منی، خون عادت ماهانه و دیگر مایعات بدنی خلاص کند. تمیز کردن واژن با دوش یا هر دستگاهی یا روش نظافت مداخله‌گرانه احتمال صدمه دیدن واژن را که در برخی موارد می‎تواند شدید باشد، بالا می‎برد.
زنی که نگران بوی واژن یا ترشحات غیر نرمال از آن است باید برای بررسی وضعیت به پزشک مراجعه کند. استفاده از دوش برای از بین بردن این عوامل نگرانی می‎تواند باعث ماسکه یا پنهان شدن مشکل زیربنایی شده و در صورت عدم درمان به عوارض جدی‎تر منجر گردد.

جایگزین‎های دوش واژینال
تمیز نگه داشتن واژن ساده است. ساده‎ترین راه شستشوی واژن با آب در هنگام دوش گرفتن یا حمام کردن است. می‎توان از مواد شویندۀ غیر معطر یا از انواعی که برای استفاده در واژن طراحی شده و باعث بر هم خوردن تعادل اسیدیته واژن نمی‎شوند استفاده کرد.
در هنگام شستشو زنان باید لب‎های بیرونی واژن را به ملایمت کنار زده و به واژن آب بپاشند یا آن را شستشو دهند.
از مالش دادن این ناحیه یا استفاده از صابون یا شستشوی داخل واژن باید اجتناب شود. اگر از یک پاک کننده استفاده می‎شود فرد باید از آب کشیدن کامل پس از شستشو مطمئن شود و ناحیه را با استفاده از حولۀ تمیز خشک کند.

پیشگیری از بوی بد واژن
اگرچه واژن دارایی بویی طبیعی است در مورد برخی زنان این بو نامطبوع یا مایۀ شرمندگی جلوه می‌کند.
بوی ژان زنان یکسان نیست و فعالیت‎هایی مثل سکس و ورزش می‎توانند باعث بروز تغییراتی در بوی واژن شوند.
راه‎های ایمنی برای کاهش بوی واژن شامل موارد زیر وجود دارد:
-بهداشت: تمیز نگه داشتن واژن از طریق شستشوی منظم با آب و صابونی که حاوی مواد شیمیایی آسیب زننده نباشد.
-لباس: پارچۀ لباس باید از جنس مواد نفوذپذیر در برابر هوا باشد، که این شامل زیرلباسی نخی می‎شود، و نیز نباید تنگ باشد. زنان باید از لباس‎هایی مثل ساتن، ابریشم، و پولیستر که باعث ایجاد محدودیت در جریان هوا شده و مشوق رشد باکتری‌ها می‎گردند اجتناب کنند.
-خشک کردن: این موضوع مهم است که در خشک نگه داشتن واژن و نواحی اطراف آن به دقت و کامل عمل شود تا از ایجاد رطوبت اضافی اجتناب شود، که می‎تواند به بروز عفونت و بوی بد واژن منجر گردد. اگر زنان از محصولات ضد عرق استفاده می‎کنند این مواد نباید وارد واژن شوند.
اجتناب از پاک کننده‎های خشن: عدم استفاده از پاک کننده‌های خشن مثل دوش در واژن می‏تواند به پیشگیری از بوی بد واژن در درازمدت کمک کند.
با پیروی از توصیه‌های بالا، تعادل اسیدیته و باکتری‎های مفید واژن دست نخورده باقی می‎ماند، و احتمال بروز عفونت و بوهای ناخوشایند کاهش پیدا می‎کند.