زایمان پیش از موعد، علت‌های احتمالی

انصاری متخصص زنان و زایمان، اظهار کرد: با توجه به سن حاملگی، نوزاد ممکن است پیش از موعد، سر موعد و یا پس از موعد بدنیا بیاید؛ بر این اساس اگر نوزادی پیش از ۳۷ هفته کامل متولد شود، زایمان پیش از موعد رخ می‌دهد؛ زایمان دیررس به زایمان‌هایی گفته می‌شود که در ۳۴ تا ۳۶ هفتگی بارداری روی داده است و زایمان‌های پیش از ۳۴ هفتگی را تولد پیش از موعد و زودهنگام می‌نامند.
وی ادامه داد:‌ کمترین خطر برای نوزاد زمانی است که جنین در سن حاملگی ۳۹ هفته و صفر روز تا ۴۰ هفته و ۶ روز متولد شود، از طرفی مداخله برای ختم سریعتر بارداری در مواردی که جنین یا مادر در مورد خطر قرار می‌گیرند، بایستی در نظر گرفته شود.
متخصص زنان و زایمان ادامه داد: به‌طور میانگین حدود ۱۰ درصد زایمان‌ها زودتر از موعد اتفاق می‌افتد و در این بین وضعیت اقتصادی اجتماعی، نژاد، قومیت و سن پایین مادر در حین حاملگی از عوامل تاثیر گذار بر زایمان زودرس هستند.
انصاری گفت:‌ در حال حاضر آستانه قابل حیات بودن نوزاد بین ۲۰ تا ۲۶ هفتگی تعریف شده و نوزادانی که در این فاصله زمانی متولد می‌شوند، به‌دلیل نارسی دستگاه‌ها و ارگان‌های مختلف بدن، آسیب پذیر و شکننده بوده‌اند و در معرض خطر بالای آسیب مغزی ناشی از کمبود اکسیژن و عفونت‌های جدی قرار می‌گیرند.
وی ادامه داد: خونریزی مغزی و رشد ضعیف مغز در نهایت به اختلال تکامل نورولوژیک منجر می‌شود زیرا تکامل مغز به طور طبیعی در طول سه ماهه‌ دوم و سوم حاملگی رخ می‌دهد و نوزادانی که در هفته‌های پیش از ۲۶ بارداری متولد می‌شوند؛ آسیب پذیری بسیار زیادی در برابرمخاطرات مغزی دارند.
متخصص زنان و زایمان افزود: البته پیشرفت‌های شگرفی در زمینه مراقبت‌های قبل از تولد و نوزادی برای نوزادان زودرس حاصل شده به نحوی که افزایش روز افزون در بقای نوزادان بسیار نارس، منجر به تغییر آستانه قابلیت حیات شده است. از طرفی نوزادانی که بین هفته‌های ۳۴ تا ۳۶ به دنیا می‌آیند، بیش از ۷۰ درصد زایمان‌های زودرس را تشکیل می‌دهند و تقریبا ۸۰ درصد تمام زایمان‌های زودرس، دیر هنگام (یعنی بین ۳۴ تا ۳۶ هفته)، ناشی از زایمان خودبه‌خودی بدون علت یا پارگی پیش از موعد کیسه آب بوده اند و عوارضی مانند افزایش فشار خون حاملگی و حوادث مربوط به جفت، در ۲۰ درصد دیگر موارد دخالت دارند.
وی ادامه داد: با سپری شدن هر هفته از ۳۴ تا ۳۶ هفته، مشکلات مربوط به تنفس نوزادی ۵۰ درصد کمتر می‌شود. دیده شده در نوزادان متولد شده در هفته‌های ۳۴ تا ۳۶، در مقایسه با نوزادان رسیده کامل، میزان عوارض سیستم عصبی افزایش می‌یابد. با توجه به شروع خودبه‌خودی زایمان زودرس در ۸۰ درصد موارد، در مطالعات بر این نکته توجه شده است که درمان آن سبب جلوگیری از زایمان زودرس نمی‌شود. جلوگیری از زایمان‌های زودرس مستلزم دستیابی به پیشرفت‌های جدید در زمینه پیشگیری و درمان زایمان زودرس است.

چرا زایمان زودرس اتفاق می‌افتد؟
انصاری گفت: به طور کلی چهار علت در زایمان زودرس وجود دارد: زایمان زودرس غیر قابل توجیه خودبه‌خود همراه با پرده‌های سالم (۴۰ تا ۴۵ درصد)، پارگی پیش از موعد و زودرس بدون توجیه پرده‌های جنینی (۳۰ تا ۳۵ درصد)، زایمان به دلیل مشکلات مادری یا جنینی (مانند مسمومیت بارداری و حاملگی دو قلویی و چند قلویی.
وی ادامه داد: عللی که سبب زایمان زودرس می‌شوند با عوامل زمینه ساز و مداخله گر متعددی همراه هستند که اغلب تاثیر متقابل بر یکدیگر دارند، این پیچیدگی باعث می‌شود تلاش‌هایی که برای جلوگیری از این عارضه و درمان آن صورت می‌گیرند، به شدت با مشکل مواجه شوند. به خصوص این قضیه در موارد زایمان زودرس خودبخودی و پارگی پرده‌های جنینی صدق می‌کند.
متخصص زنان و زایمان اظهار کرد: همان طور که اشاره شد یکی از دلایل زایمان زودرس، بارداری دو قلویی و چند قلویی هست که بسیاری از این بارداری‌ها با استفاده از دارو‌های القا کننده تخمک گذاری و تکنولوژی کمک باروری (IVF) حاصل شده اند. همانند سایر بیماری‌ها که روند پیچیده‌ای دارند، تغییرات ژنتیکی متعدد همزمان (تغییر در ژن‌های مربوط به التهاب و عفونت و نوع کلاژن) و عوامل محیطی ممکن است سبب زایمان زودرس شوند.
وی در پایان افزود: استعمال دخانیات، وزن‌گیری ناکافی مادر در دوران حاملگی و مصرف دارو‌های غیر مجاز، هم در میزان بروز و هم در پیامد‌های نوزادان دارای وزن کم هنگام تولد نقش مهمی دارند. در مادرانی که اضافه وزن دارند، خطر زایمان زودرس افزایش می‌یابد. عوامل دیگر شامل سن کم یا بالای مادر، قامت کوتاه و کمبود ویتامین C نیز مطرح شده اند. عوامل روانی مانند افسردگی، اضطراب و استرس مزمن نیز در ارتباط با زایمان زودرس گزارش شده اند.