پیشگیری از اسهال نوزادان، آنچه لازم است بدانید

بسته به شدت اسهال، نوزاد در هر لحظه‌‌ای که شیر می‌‌نوشد، پوشک خود را کثیف خواهد کرد به یاد داشته باشید که اسهال در نوزادان، در هر سنی ممکن است رخ دهد؛ این بیماری با عوارض مختلفی همراه می‌‌باشد. ادامه این مقاله، به شما کمک می‌‌کند تا با دلایل بروز اسهال در بدن نوزادان آشنا شوید. همچنین، راه‌‌های مدیریت اسهال در بدن نوزادان و کمک به کودک مبتلا به این بیماری جهت بهبود سریع‌‌تر را پیشنهاد می‌‌کند.
لازم است بدانید که اسهال، به دوره‌‌های مکرر دفع مدفوع آبکی اطلاق می‌‌شود که چندین بار در روز اتفاق می‌‌افتد. سازمان بهداشت جهانی، این مشکل را به عنوان دفع سه یا تعداد بیشتری مدفوع آبکی در روز تعریف می‌‌کند. در نظر داشته باشید که آبکی بودن مدفوع نوزادان یا دفع چندین بار مدفوع سفت (نرمال) در روز، اسهال به حساب نمی‌‌آید.
اسهال حاد در اثر ورود ویروس یا باکتری به بدن نوزادان ایجاد می‌‌شود. اسهال مکرر نیز هنگامی به وجود می‌‌آید که نوزاد به دلیل مشکل بیوشیمیایی داخلی مانند حساسیت غذایی، با مدفوع شل روبرو شود.

مقیاس اسهال در بین نوزادان
- آکادمی اطفال آمریکا، شدت اسهال در بدن نوزادان را در مقیاس زیر تعریف می‌‌کند:
- اسهال خفیف به دفع دو تا پنج بار مدفوع آبکی در روز اطلاق می‌‌شود.
- اسهال متوسط به دفع ​​شش تا نه بار مدفوع آبکی در روز اطلاق می‌‌شود.
- اسهال شدید به دفع ده بار مدفوع آبکی در روز اطلاق می‌‌شود.
- شرایط مختلفی وجود دارد که می‌‌تواند باعث ایجاد اسهال در بدن نوزادان شود.

چه عواملی باعث ایجاد اسهال در بدن نوزادان می‌‌شود؟
برخی عوامل خاص باعث بروز انواع اسهال در بدن نوزادان می‌‌شود که مهم‌‌ترین این موارد به شرح زیر می‌‌باشند:
1-بروز عفونت در معده یا روده نوزاد
عفونت‌‌های دستگاه گوارش، که بیشتر به دلیل ورود ویروس و باکتری‌‌ها به بدن نوزادان ایجاد می‌‌شوند، می‌‌توانند منجر به بروز مسمومیت غذایی و اسهال شوند. این میکروب‌‌ها می‌‌توانند از طریق مواد غذایی آلوده یا غذاهای نیمه پخته وارد بدن فرزند شما شوند. همچنین، ممکن است این نوع باکتری‌‌ها به دلیل کثیف بودن دست‌‌های نوزاد، وارد بدن او شوند.
علاوه بر این موارد، گسترش میکروب‌‌هایی که باعث بروز اسهال در بدن نوزادان می‌‌شوند، از طریق بزاق نیز امکان‌‌پذیر است.
برخی از شایع‌‌ترین عفونت‌‌هایی که منجر به بروز اسهال در بدن نوزادان می‌‌شوند، به شرح زیر می‌‌باشند:
- عفونت روتاویروس که بر روند سلامت نوزادان کوچک نیز تأثیر می‌‌گذارد، باعث بروز گاستروانتریت حاد در بدن آن‌‌ها می‌‌شود؛ سرانجام، این بیماری منجر به سرفه شدید و اسهال در بدن کودک خواهد شد.
- بر اساس نتایج مطالعات اخیر پزشکان متخصص اطفال، عفونت روتاویروس علت اصلی مرگ و میر نوزادان است؛ اما می‌‌توان از طریق ایمن‌‌سازی بدن کودک، از شیوع این نوع عفونت جلوگیری کرد.
- آدنوویروس گروهی از ویروس‌‌ها هستند که قسمت‌‌های مختلف بدن از جمله پوشش داخلی دستگاه گوارش نوزادان را آلوده می‌‌کنند. این ویروس‌‌ها به راحتی می‌‌توانند از طریق سرفه، عطسه و تماس با سطح آلوده پخش شوند.
- باکتری‌‌های سالمونلا نیز بر معده و روده کودک اثر می‌‌گذارند و باعث ایجاد اسهال شدید می‌‌شود. این نوع عفونت از طریق مواد غذایی و آب آلوده یا سطوح آلوده وارد بدن نوزادان می‌‌شود. نوزادان تمایل دارند تا همه اشیاء را در دهان خود قرار دهند؛ این کار، آن‌‌ها را در معرض خطر ابتلا به انواع ویروس‌‌ها از جمله باکتری‌‌های سالمونلا قرار می‌‌دهد.
- coli یا Escherichia coli باعث درد شدید معده و بروز اسهال در بدن نوزادان می‌‌شود. همچنین، ورود این نوع باکتری به بدن نوزادان می‌‌تواند مدفوع آن‌‌ها را به مخاط و خون نیز آلوده کند. در نظر داشته باشید که باکتری E.coli می‌‌تواند - از طریق مواد غذایی آلوده و بهداشت فردی ضعیف گسترش یابند.
عفونت انگلی ناشی از انگل‌‌های میکروسکوپی، بر دستگاه گوارش نوزادان تأثیر گذاشته و منجر به بروز اسهال در بدن آن‌‌ها می‌‌شود. Giardia lamblia یکی از این نوع انگل‌‌ها است که از طریق آب و مواد غذایی آلوده وارد بدن فرزند شما می‌‌شود.
2-عدم تحمل برخی مواد غذایی یا حساسیت
اگر کودک شما به بعضی از مواد غذایی حساسیت داشته باشد، به این معنی است که سیستم ایمنی بدن او علیه آن ماده غذایی حمله خواهد کرد.
در صورت عدم تحمل مواد غذایی نیز، دستگاه گوارش کودک نمی‌‌تواند آن غذا را به راحتی هضم کند؛ این شرایط باعث بروز ناراحتی در دستگاه گوارش فرزند شما خواهد شد.
۳-بیماری التهابی روده در نوزادان
این گروه از بیماری‌‌های دستگاه گوارش ناشی از ناهنجاری‌‌های ژنتیکی هستند که منجر به التهاب دردناک لایه داخلی دستگاه گوارش نوزادان می‌‌شوند.
کولیت اولسراتیو و بیماری کرون، بیماری‌‌های التهابی روده به شمار می‌‌روند که می‌‌توانند بر روند رشد و سلامت نوزادان تأثیر بگذارند؛ این دسته از بیماری‌‌ها باعث بروز اسهال مداوم در بدن فرزند شما می-شوند.
به عنوان یک مادر جوان و بی‌‌تجربه به خاطر بسپارید که بیماری التهابی روده، یک وضعیت ژنتیکی است که هیچ درمانی ندارد؛ تنها برای کاهش شدت علائم این بیماری، فرزند شما باید هر روز داروهای تجویز شده توسط پزشک متخصص اطفال را مصرف کند.
۴-مصرف آب میوه توسط نوزادان
آب میوه‌‌ها غنی از مواد مغذی هستند، اما بعضی اوقات می‌‌توانند مشکلاتی را در بدن فرزند شما به وجود آورند. در واقع، اضافه بار مواد مغذی این نوشیدنی‌‌ها به صورت اسهال آبکی از بدن نوزادان خارج می‌‌شود.
آکادمی پزشکان متخصص اطفال آمریکا توصیه می‌‌کند که مادران، تنها آب میوه‌‌های سرشار از فیبر را در برنامه غذایی نوزادان زیر یک سال خود قرار دهند. از آنجایی که میوه‌‌های کامل سرشار از فیبر هستند، مواد مغذی ساده‌‌تری دارند که سیستم گوارش نوزادان را تحت تأثیر قرار نمی‌‌دهند.
5-گرمازدگی نوزادان
لازم است بدانید که نوزادان برای تنظیم دمای بدن خود ضعیف هستند. بر این اساس، اگر کودکی برای مدت طولانی در آب و هوای گرم باشد، ممکن است به دلیل از دست دادن آب بدن خود دچار کم‌‌آبی و سردرد شود.
در موارد شدید، گرمازدگی نوزادان ممکن است آن‌‌ها دچار گرفتگی شکم و اسهال شدید نیز بکند. بنابراین، شما باید کودک خود را در دمای خنک یا متوسط ​​نگه داشته و مایعات کافی را به برنامه غذایی او اضافه کنید.
۶-مصرف انواع آنتی‌‌ بیوتیک ‌‌ها
جالب است بدانید که اسهال در نوزادان شیرخوار ممکن است یک عارضه جانبی از مصرف انواع آنتی‌‌بیوتیک‌‌ها باشد، زیرا این داروها علیه باکتری‌‌ها فعالیت می‌‌کنند.
آنتی‌‌بیوتیک‌‌ها باکتری‌‌های مفید روده کودکان را می‌‌کشند؛ روند هضم مواد غذایی را دشوار می‌‌کنند. در چنین شرایطی، با پایان دوره مصرف آنتی‌‌بیوتیک، وضعیت کودک نیز بهبود می‌‌یابد.
در نهایت به یاد داشته باشید که اسهال در بدن نوزادان بسته به شدت بیماری می‌‌تواند از چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشد. این امر باعث می‌‌شود که هر مادری در مورد علائم بروز اسهال در بدن نوزادان کنجکاو باشد.

علائم اسهال در بدن نوزادان کدام‌‌ها هستند؟
اسهال به خودی خود، یک علامت است؛ اما می‌‌توان از طریق برخی ویژگی‌‌ها آن را از مدفوع طبیعی نوزادان متمایز کرد. برخی از شایع‌‌ترین این علائم به شرح زیر می‌‌باشند:
کودک بیش از حد نرمال، دفع مدفوع دارد
نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌‌شوند، حداقل شش تا ده بار در روز با دفع مدفوع روبرو می‌‌شوند؛ حتی برخی از نوزادان بعد از هر جلسه شیردهی، مدفوع خود را دفع می‌‌کنند. شیرخوارانی که با شیر خشک تغذیه می‌‌شوند، چهار بار در روز با دفع مدفوع روبرو می‌‌شوند.
با این حال، در نظر داشته باشید که برنامه دفع مدفوع هر شیرخواری متفاوت از سایر همسالان خود است. اگر به طور ناگهانی تعداد دفعات دفع مدفوع فرزند شما زیاد شد و مدفوع او به وضوح شکل آبکی به خود گرفت، احتمالاً او از اسهال رنج می‌‌برد.
مدفوع نوزاد به همراه مخاط و بوی ناخوشایند می‌‌تواند نشان‌‌دهنده بروز اسهال در بدن آن‌‌ها باشد
اگر مدفوع کودک شما حاوی مخاط است، می‌‌تواند نشان‌‌دهنده بروز اسهال در بدن او باشد. مدفوع نوزاد به رنگ زرد تا قهوه‌‌ای مایل به زرد نیز از علائم بروز اسهال در بدن او است؛ رنگ مدفوع کودک به مواد غذایی مصرفی او بستگی دارد.
در نهایت، لازم است بدانید که کودک شما می‌‌تواند به دلیل ورود صفرای کبد که به دستگاه گوارش با مدفوع سبز رنگ روبرو شود؛ این امر کاملاً طبیعی است.
مدفوع آبکی علامت مطمئنی از بروز اسهال در بدن نوزادان است؛ بسته به علت اصلی بروز اسهال، ممکن است این وضعیت با علائمی مانند گرفتگی شکم، تب و غیره نیز همراه باشد. این علائم نشان می‌‌دهد که شما باید در اسرع وقت، در مورد شرایط بدن فرزند خود با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

چه موقع باید در مورد بروز اسهال در بدن نوزادان با پزشک متخصص اطفال مشورت کرد؟
بروز برخی شرایط در بدن نوزادان خواستار توجه فوری پزشک متخصص اطفال است که مهم‌‌ترین این موارد به شرح زیر می‌‌باشند:
- مدفوع کودک حاوی خون یا لخته خون مایل به قرمز باشد.
- کودک تحریک‌‌پذیر شده باشد، انرژی کمی داشته باشد و در تمام مدت خواب‌‌آلودگی به نظر برسد.
- شیرخوار بیش از 12 ساعت ادرار نکرده باشد که این شرایط می‌‌تواند نشانه بروز کم‌‌آبی در بدن فرزند شما باشد.
کودک به دلیل خشکی دهان، کمتر از حد نرمال صحبت کند.
- کودک مبتلا به اسهال با دمای بدن بیش از 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتی‌‌گراد) روبرو شود.
- علاوه بر این موارد، آکادمی اطفال آمریکا در هر مورد بروز اسهال در بدن نوزادان زیر سه ماه، مداخله پزشکی را توصیه می‌‌کند.

چگونه می‌‌توان اسهال در بدن نوزادان را درمان کرد؟
پزشک متخصص اطفال، روند معالجه را با تشخیص علت اصلی بروز اسهال آغاز می‌‌کند. داروهای مورد استفاده برای درمان اسهال در نوزادان، با توجه به نوع مشکل و شدت آن متفاوت هستند؛ به عنوان مثال، اگر کودک به دلیل عفونت باکتریایی با اسهال روبرو شود، آنتی-بیوتیک‌‌هایی برای بهبود وضعیت بدن او تجویز می‌‌شود.
داروهای بدون نسخه مانند Pepto-Bismol و Kaopectate نیز برای درمان اسهال در دسترس هستند. با این حال، سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا، استفاده از این داروها را برای بهبود وضعیت بدن نوزادان پیشنهاد نمی‌‌کند، زیرا آن‌‌ها حاوی ترکیبات شیمیایی هستند که ممکن است به کودک آسیب برساند.
برای جلوگیری از بروز هرگونه عارضه در بدن نوزاد خود بهتر است با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

عوارض ناشی از بروز اسهال در بدن نوزادان
گاهی اوقات، اسهال می‌‌تواند منجر به عوارض بعدی در بدن نوزادان شود. برخی از شایع‌‌ترین این عوارض به شرح زیر می‌‌باشند:
بروز کم‌‌ آبی در بدن نوزادان
کودک مبتلا به اسهال، مقدار زیادی آب از دست می‌‌دهد؛ این شرایط باعث عدم تعادل مایعات و الکترولیت-ها در بدن او می‌‌شود. در نهایت، این وضعیت منجر به بروز کم‌‌آبی در بدن کودک می‌‌شود؛ کم‌‌آبی بدن نوزاد نیز باعث می‌‌شود که او به اندازه ۳٪ از وزن بدن خود را از دست بدهد. از جمله پیامدهای جدی‌‌تر بروز اسهال در بدن نوزادان عدم هوشیاری است.
نوزادان مبتلا به اسهال، به دلیل پاک شدن مکرر پوست بدن خود، با بثورات پوستی در زیر پوشک خود روبرو می‌‌شوند. این بثورات می‌‌تواند دردناک و مشکل‌‌ساز شود و چالش بزرگی را برای والدین ایجاد کند.
بنابراین به خاطر بسپارید که برای مراقبت از روند رشد و سلامتی کودک، روند معالجه او باید در اسرع وقت انجام شود.

مراقبت از کودکان مبتلا به اسهال
در ادامه این مقاله، سه ​​روش ساده برای مراقبت از کودکان در هنگام ابتلا به اسهال ارائه شده است که به شرح زیر می‌‌باشند:
مایعات زیادی به کودک خود بدهید
علاوه بر شیر مادر و آب، باید الکترولیت‌‌های از بین رفته بدن نوزاد را با استفاده از محلول نمک rehydration خوراکی (ORS) تأمین کرد. دو قاشق غذاخوری از محلول ORS را هر ۳۰ دقیقه یک بار یا طبق دستور پزشک معالج به کودک بدهید.
در نظر داشته باشید که به نوزادان کمتر از شش ماه نباید ORS داده شود؛ مگر اینکه پزشک متخصص اطفال آن را تجویز کند. با این حال، شیر مادر همیشه گزینه‌‌ای بی‌‌خطر برای تأمین مایعات مورد نظر بدن نوزادان مبتلا به اسهال است؛ آکادمی اطفال آمریکا، شیردهی مکرر به کودک را در هنگام ابتلا به اسهال توصیه می‌‌کند.
وعده‌‌های غذایی کوچک و منظمی را به فرزند خود بدهید
لازم است بدانید که اسهال، بدن کودک را ضعیف می‌‌کند؛ دریافت مواد غذایی کافی برای تأمین کالری مورد نیاز بدن او بسیار مهم است.
بنابراین، دفعات تغذیه نوزادان مبتلا به اسهال را افزایش دهید. در مورد نوزادان بزرگ‌‌تر، می‌‌توانید وعده‌های غذایی جامد کوچکی تهیه کنید که هر سه تا چهار ساعت یک بار به آن‌‌ها بدهید.
بهداشت پوشک فرزند خود را حفظ کنید
حفظ بهداشت فردی نوزادان یک امر ضروری است؛ در حین بروز اسهال نیز ناحیه زیر پوشک فرزند خود را تمیز نگه دارید. پوست کودک را با آب و صابون بشویید، آن را با دستمال تمیز کنید و سپس صبر کنید تا قبل از پوشاندن پوشک تازه، بدن او کاملاً خشک شود. در نهایت، یک لایه ضخیم از کرم‌‌های طبیعی مانند وازلین یا اکسید روی را بر روی پوست بدن نوزادان مبتلا به اسهال بمالید.

برای تغذیه کودک مبتلا به اسهال چه باید کرد؟
اگر کودک شما کوچک‌‌تر از شش ماه سن دارد، می‌‌توانید با اطمینان از شیر مادر یا شیر خشک برای تغذیه او استفاده کنید؛ مگر در مورد اسهال به دلیل عدم تحمل لاکتوز. در چنین مواردی، پزشک متخصص اطفال شیر خشک حاوی پروتئین یا هیدرولیز را جهت بهبود وضعیت بدن بیمار تجویز می‌‌کند که هضم آن آسان است.
اگر کودک شما بزرگ‌‌تر از شش ماه باشد، می‌‌توانید برای تغذیه او از برخی مواد غذایی سالم استفاده کنید که مهم‌‌ترین این موارد به شرح زیر می‌‌باشند:
- سیب
- پوره موز
- سیب‌‌زمینی آب‌‌پز و پوره شده
- فرنی برنج سفید ساده
- ریشه سبزیجات پخته و لطیف مانند هویج و چغندر
- غلات مخصوص کودک تهیه شده از گندم یا جو دوسر
- آب گوشت
یادتان باشد که شما می‌‌توانید برای تغذیه کودک مبتلا به اسهال خود از انواع میوه‌‌ها نیز استفاده کنید؛ اما باید پوست و دانه‌‌های میوه را جدا نمایید، زیرا هضم آن‌‌ها برای سیستم گوارش نوزادان مبتلا به اسهال سخت است. همچنین، در ادامه این مقاله، برخی از مواد غذایی که شما باید در دوران مبتلا به اسهال، از برنامه غذایی فرزند خود حذف کنید، ارائه شده است. مهم‌‌ترین این موارد به شرح زیر می‌‌باشند:
- شیر و لبنیات گاوی مانند پنیر و کره
- غذاهای دارای شیر و قند زیاد مانند شیرینی، بیسکویت خامه‌‌ای و غیره.
- آب میوه‌‌های بسته‌‌بندی شده
- غذاهای سرخ شده و چرب
- بعضی از میوه‌‌ها و سبزیجات که گاز زیادی را در دستگاه گوارش یا معده نوزادان ایجاد می‌‌کنند، مانند نخود فرنگی، نخود، سبزیجات برگ سبز، کلم بروکلی، آلو و ادویه‌‌هایی مانند فلفل
- در نهایت به یاد داشته باشید که شما می‌‌توانید به جای سه یا چهار وعده غذایی بزرگ، با چندین وعده غذایی کوچک، فرزند شیرخوار خود را تغذیه کنید. همچنین، کودک باید استراحت کافی داشته باشد که همراه با هیدراتاسیون و مصرف منظم دارو، در اسرع وقت بهبود یابد. اسهال می‌‌تواند مرحله سختی از زندگی هر نوزادی باشد؛ اما به راحتی قابل پیشگیری است.

چگونه می‌‌توان از بروز اسهال در بدن نوزادان پیشگیری کرد؟
چند روش ساده برای پیشگیری از بروز اسهال در بدن نوزادان وجود دارد که به شرح زیر می‌‌باشند:
- بهداشت عمومی کودک خود را حفظ کنید. نوزادان تمایل دارند تا هر چیزی را در دهان خود قرار دهند؛ این عامل هر کودکی را در معرض خطر ابتلا به اسهال قرار می‌‌دهد. بنابراین، شما باید محیط اطراف و اسباب‌بازی‌های فرزند خود را تمیز نگه دارید. همچنین، دست‌‌های او را مرتباً بشویید.
- غذاهای فرزند خود را با مواد بهداشتی تهیه کنید. شما می‌‌توانید فرزند خود را با سبزیجات و میوه‌‌های تمیز و پخته تغذیه کنید. هرگز غذاهای یخ‌‌زده، از جمله سبزیجات منجمد را به برنامه روزانه نوزادان اضافه نکنید، زیرا این مواد ممکن است حاوی باکتری‌‌هایی باشند که به بدن بزرگ‌سالان آسیب نمی‌‌رسانند؛ اما برای سلامتی نوزادان خطرناک هستند. علاوه بر این موارد، اطمینان حاصل کنید که آبی مورد استفاده کودک تصفیه یا جوشانده شده است.
- اعضای خانواده نوزاد نیز باید بهداشت شخصی خود را حفظ کنند. شما باید دست‌‌های خود را قبل از دست زدن به هر یک از وسایل کودک بشویید؛ این کار به جلوگیری از انتقال میکروب از بدن شما به بدن فرزندتان کمک شایانی می‌‌کند.
در نهایت به خاطر بسپارید که ضعف کودک، نشانه‌ای از بروز اختلال در سلامت کلی بدن او است. پس، اگر به بیمار شدن فرزند خود شک دارید، او را در اسرع وقت نزد پزشک متخصص اطفال ببرید. مراقبت، معاینه پزشک و استفاده از داروهای مناسب مواردی هستند که بدن کودک مبتلا به اسهال را ترمیم کرده و سلامتی و شادی او را بازمی‌‌گردانند.