تربیت غلط کودکان، تاثیرات منفی تنبیه کردن

زمانی که به دلیل رفتارهای نادرست فرزندان خود، نسبت به آن ها خشمگین می شوید راحت ترین عملکرد برای اینکه بخواهید آن ها را متوجه رفتار نادرستشان کنید این است که بخواهید از روش تنبیه کودک استفاده کنید. بطور مثال آن ها را در اتاقشان حبس کنید، اسباب بازی های مورد علاقه شان را از آنها بگیرید یا بخواهید با دست به بدن آنها ضربه ای حتی ملایم وارد کنید.
شاید باور شما این باشد که به این طریق توانسته اید به هدف خود که توقف رفتار نادرست است دست یافته باشید اما طبق عقیده روانشناسان، تنبیه کودک تنها نتایج کوتاه مدت را برای شما همراه خواهد داشت. آن ها راهکارهای موثر تری را معرفی می کنند که در پرورش رفتارهای درست و اخلاقی فرزندان برای بلندمدت، مفید و کاربردی می باشد. روش هایی که مدیریت رفتارهای خود و فرزندانتان را به هنگام خطاهایشان، به شما آموزش می دهند. مطلبی که برایتان آماده کرده ایم بر همین اساس می باشد :

چرا تنبیه کردن کودکان به نفع شما و فرزندتان نیست؟
تنبیه کردن یعنی نوعی واکنش هیجانی افراطی
بطور معمول، زمانیکه فرزندتان با رفتارها و عملکردهایش، آگاهانه یا ناخود آگاه شما را می رنجاند خود را تحت فشار احساس می کنید که تنبیهش کنید. آرام بودن در چنین موقعیتی بسیار دشوار است. حال آنکه با تنبیه آن ها، این حال بد در شما ماندگار شده و فرزندتان هم درد و رنج حاصل از تنبیه را با خود همراه خواهد داشت. تنبیه، چرخه معیوب احساسات ناخوش را، در رابطه شما و فرزندتان ادامه دار می سازد. پیامدهای ناشی از تنبیه، تاثیرات ماندگاری بر روان شما و او به جا می گذارد و در صورت تنبیه بدنی، جراحات ناشی از آن می تواند برای مدت ها، توان و انرژی سالم فرزندتان را از او بگیرد.
تنبیه کردن، عملکرد تنبل هاست
اینکه بخواهید با اولین و راحت ترین راهکاری که به ذهنتان می رسد یعنی تنبیه کردن، فرزند خود را به ترک رفتارهای نادرست و یادگیری عملکردهای صحیح تشویق کنید یعنی تنها به دنبال راهکاری آسان بوده اید و چندان زمانی برای تربیت او اختصاص نداده اید. به عبارتی در تربیت فرزند خود تنبلی می کنید. آن ها رفتارهایی کرده اند که شما تایید نمی کنید و دوست ندارید، شما هم با تنبیه کردنشان، کاری انجام می دهید که آن ها دوست ندارند.
هریک با رفتارهای خود، دیگری را آزرده خاطر می کنید بدون اینکه با هم گفتگویی داشته باشید یا دلیل رفتارهایتان را برای هم بازگو کنید. تنبیه کردن، راهکار راحتی است که همواره شما را وسوسه می کند زیرا بدون هیچ تلاش خاصی، احساس می کنید برای بهبود رفتار فرزند خود قدم بزرگی برداشته اید. اما واقعیت این است که برای بزرگ کردن فرزندانی شاد و سالم ،روش درستی را پیش نگرفته اید.
پرورش مهارت خود نظم دهی را در کودک متوقف می کند
یکی از عمده ترین وظایف والدی این است که بتوان فرزندانی تربیت کرد که بر اساس تجربیات خوبی که دارند، تصمیمات درستی در زندگی بگیرند. اما چنانچه از جمله والدینی هستید که همواره بدون توضیح پیامدهای رفتار های نادرست فرزندان خود، تنها به تنبیه کردن آن ها اکتفا می کنید، آن ها یاد نمی گیرند که چطور برای تصمیم گیری های خود در آینده بدون اکتفا به شما، بتوانند بد و خوب را از هم تشخیص دهند. این گروه از کودکان، بطور معمول فاقد نظم شخصی و مهارت همدلی می باشند زیرا برای یادگیری و پرورش این ویژگی های مهم و کاربردی، آموزش ندیده اند. تنها درکی که از تنبیه شدن خود داشته اند این بوده که بخشی از وجودشان تایید نشده و برخی رفتارهایشان مورد پسند قرار نگرفته است. بخشی از شخصیت آن ها که والدینشان دوست ندارند.
تنبیه کردن موجب تغییر رفتار فرزند شما نخواهد شد
لازم است بدانید هیچ کودکی با ترسیدن، بی احترام شدن و واکنش های تکانشی از سوی والدین خود، تغییر رفتار مثبت نشان نخواهد داد. این احساسات، دقیقا پیامد های عاطفی ناشی از تنبیه کودک شما هستند. اگرچه قصد شما از تنبیه کودک توقف رفتارهای ناشایست و آموزش رفتار درست است اما تنها پیامی که فرزندتان از تنبیه شدن از جانب شما دریافت می کند این است که عملکرد بدی داشته است و پیامد آن تنبیهی است که شما برایش در نظر گرفته اید. این وضعیت، فرزند شما را در موقعیت ناخوشایندی قرار می دهد زیرا نمی تواند با تکیه بر توانمندی های خود عملکردهای درست را شناخته و بکار بگیرد. به این ترتیب، احساسات منفی فرزند شما فرو خورده می شود تا اینکه در موقعیت مشابه دیگر بطور مجدد برانگیخته شود.
تنبیه کردن باعث کاهش عزت نفس در فرزند شما خواهد شد
در بیشتر موارد، کودکان به تنبیهی که دریافت می کنند بدین گونه واکنش نشان می دهند که با خود می گویند والدینم مرا دوست ندارند، حتما من دوست داشتنی نیستم و مشکلی دارم! با اینکه قطعا شما قصد ایجاد چنین احساسی را در فرزند خود نداشته اید اما تنبیهی که در حق او روا داشته اید این باور را در او شکل می دهد. بی شک چنین تجربه ای سلامت روان فرزندان شما را مورد آسیب قرار می دهد طوریکه مابقی سال های عمر خود را همواره درگیر چالش های روانی می گذراند.
تنبیه کردن، فرزندان ترسویی پرورش می دهد
دفعه بعد که قصد تنبیه کودک خود را داشتید از خود یک سوال ساده بپرسید. اینکه آیا دلتان می خواهد فرزندتان از شما بترسد؟ به احتمال خیلی زیاد پاسخ شما به این سوال منفی است. نکته اینجاست که تنبیه کودک، همواره مبنای رابطه فرزند والدی را بر اساس ترس پایه ریزی می کند. در این نوع از روابط، کودکان همواره درگیر اضطراب هستند زیرا مدام به این فکر می کنند که اگر لغزشی از آن ها سر بزند چه تنبیهی از سمت والدینشان متوجه آن ها خواهد شد.
حتی ممکن است مادامی که شما کنار فرزندتان هستید، رفتارهای او فوق العاده درست و مناسب و مانند عملکرد فرشته ها باشد اما مهم این است که رفتار آن ها بر اساس ترسی که از شما دارند صورت گرفته و بدون اینکه متوجه علت اشتباهاتشان شوند و فقط به دلیل ترس از تنبیه، رفتار ناشایست را متوقف می کنند. در واقع، آنچه بدون حضور شما روی خواهد داد، تکرار رفتار نادرستی است که شما سعی داشته اید با تنبیه کودک، آن را متوقف کنید.
تنبیه کردن رابطه والد فرزندی شما را سست می کند
به زبان ساده می توان گفت که در رابطه والد فرزندی، تنبیه کردن رفتاری محبت آمیز محسوب نمی شود. در عوض دیواری عظیم میان شما و فرزندتان ایجاد خواهد کرد. دیواری از عدم درک متقابل یکدیگر و خشم نسبت به هم که دو طرف رابطه در آن احساس نارضایتی و ناخشنودی می کنند. به این ترتیب، تنبیه کودک از تاثیر گذاری سازنده شما در مقام والدگری می کاهد. هرچه فرزندان بزرگ تر می شوند کمتر مطیع شما خواهند بود و مشورت و هم فکری شما را در زندگی خود کمتر لحاظ می کنند. علاوه بر این ها، به دنبال عشق و محبتی که شما با تنبیه آن ها از ابرازش دریغ کرده اید، به دنیای بیرون خانه پناه می برند که گاهی هم پیش می آید به بیراهه کشیده شوند.
تنبیه کردن، فرزندان شما را سرکش می کند
جنبه دیگری از بی اثر بودن تنبیه کودک در بهبود رفتارهای نادرست فرزندان، این است که تنبیه، موجب برانگیخته شدن احساسات غلط در فرزندان خواهد شد. زمانیکه شاهد عملکردهای نادرست فرزندتان هستید ترجیح می دهید که احساس گناه و خطاکار بودن را در مورد رفتارش به او القا کنید تا به این شکل رفتارش را اصلاح کرده و خطاهایش را متوقف کند. اما برخلاف امیدهایی که شما با تنبیه کودک در مورد درست کردن عملکردهایش دارید، تنها باعث آزردگی خاطر او خواهید شد و چه بسا در برخی مواقع رفتارهای نادرست خود را با شدت بیشتری هم دنبال کند. زیرا سبک والد گری اقتدار طلب همراه با تنبیه کردن های پی در پی، فقط رفتار آن ها را نسبت به شما تهاجمی کرده و ذهنشان سرشار از افکار مخرب می شود، تا بتوانند دفعه بعد که مشغول انجام کارهای نادرست خود هستند، توسط شما دستگیر نشوند.
تنبیه کردن، نشانگر این است که تنها قدرت ورزی می تواند مسایل را حل کند
در نظر فرزندان، والدین آن ها منبع اصلی و بزرگ قدرت و توانمندی هستند. بنابراین چنانچه شما از قدرت جسمانی و ذهنی خود در برابر آن ها استفاده کنید تا تنبیهشان کرده باشید، آنها این سبک رفتاری و استفاده اینگونه از قدرت و توانمندی های شخصی را باور کرده و تصور می کنند دنیا برای آن ها به همین شکل در جریان خواهد بود.
تنبیه کردن والدین سند معتبری می شود بر قلدری کردن فرزندان
فرزندان والدینی که آن ها را تنبیه می کنند، در تقلید از عملکرد آنها نسبت به افراد ضعیف تر از خود یا کسانی که زیردستشان هستند، رفتار زورگویانه در پیش می گیرند. زیرا با الگوبرداری از والدین خود، بر این باورند که می توانند قدرت خود را به رخ دیگران بکشند و مختارند تا جایی که توان دارند، قلدری کنند.

عملکردهای مناسب جایگزین برای تنبیه کردن
تفکر راه حل مدار داشته باشید
برای پیشگیری از وسوسه فرزندتان نسبت به انجام کارهای نابجا، پیشاپیش به فکر راهکار باشید. بطور مثال اگر می دانید زمانی که شما را در خرید های فروشگاه همراهی می کنند دست به کارهایی خواهند زد که می تواند دردسر ساز باشد( برداشتن وسایل از قفسه ها یا دویدن در فروشگاه )، بهتر است برای سرگرم نگه داشتن آنها در آن زمان ،پیش از رفتن به فروشگاه به فکر باشید. می توانید یکی از اسباب بازی های مورد علاقه و قابل حمل آن ها را با خود به فروشگاه آورید یا اینکه با خرید خوراکی که دوست دارند سرشان را گرم کنید تا حواسشان از خرید هایی که شما می کنید به سمت اسباب بازی یا خوراکی مورد علاقه شان جلب شود.
عشق و محبت خود را متوجه فرزندتان کنید
در بیشتر مواقع، زمانیکه فرزند شما در حال نحسی کردن و کج خلقی است، تمام آنچه نیاز است شما انجام دهید، در آغوش گرفتن اوست. اینکه به او بگویید بیاید و در آغوش گرم و مهربان شما جای بگیرد. به این ترتیب، شما به فرزند خود نشان داده اید که فارغ از هر رفتاری که داشته و دلایل لغزش هایش، او ار از صمیم قلب دوست می دارید.چ
عشق ورزیدن به فرزندان به جای تنبیه کودک مکث های کوتاه کنید
قانون طلایی کاربردی در این راهکار این است که به اندازه هر سال از سن فرزند خود، مکث کرده و در ادامه تصمیم درست را برای برخورد با او در نظر بگیرید. بطور مثال برای فرزند 3 ساله خود، سه دقیقه مکث کرده و عملکردش را بازبینی کنید. این مدت زمان کوتاه می تواند کمک چشمگیری به هر دوی شما کند تا آرام شوید و شما هم بتوانید تصمیم بهتری برای برخورد با فرزند خطاکار خود در نظر بگیرید.
دلایل رفتارهای نابهنجار آن ها را شناسایی کنید
زمانی که شما و فرزندتان هر دو، در شرایط روحی خوب هستید و خلق و خویی شاداب دارید با هم صحبت کنید و از او درخواست کنید تا دلایل رفتارهای نادرست خود را با شما در میان گذارد. از او بخواهید به شما بگوید که چرا به آن شکل خاص رفتار کرده است. شاید به این طریق متوجه شوید که فرزندتان به دلیلی موجه عملکردی نادرست از خود نشان داده است. در چنین موقعیتی که فضای گفتگوی شما صمیمانه و در پذیرش اوست، فرزندتان به احتمال خیلی زیاد لب به سخن گشوده و دلایل خود را با شما مطرح خواهد کرد. لازم است بدانید آنچه در این مرحله اهمیت دارد این است که گوش شنوای خوبی برای صحبت های فرزند خود باشید.
اصول و قواعد اخلاقی را با هم تنظیم کنید
دفعه بعد که بر سر انجام کارهایی که مسوولیت آنها با فرزند شما بوده و او وظیفه خود را فراموش کرده و انجام نداده با او بحث و اختلاف پیدا کردید، به شکل یک والد اقتدار گر رفتار نکنید و قدرت خود را به رخ او نکشید. به جای وضع قوانین خشک و اصول سرسختانه، از او بخواهید که خودش برای تنظیم قوانین مورد نظر، پیشقدم شود. ممکن است آن ها بتوانند به خوبی برای انجام کارهای روزانه خود برنامه ریزی کنند و برای تماشای تلوزیون و دیگر تفریحات روزمره خود، زمان بندی مناسبی پیشنهاد دهند. به این ترتیب، آن ها به روشی ساده و سازنده یاد می گیرند که نظم شخصی داشته باشند.
به فرزند خود آداب عذرخواهی کردن یاد بدهید
زمانیکه فرزندتان خارج از اصول اخلاقی رفتار می کند و شاهد بدرفتاری او هستید، ساده ترین کار این است که بخواهید کنترل رفتار خود را از دست داده و شروع به پرخاشگری کنید. در عوض، رفتار مناسب این است که به محض اینکه متوجه شدید درحال بد دهنی یا عیب جویی بیش از اندازه هستید، نفس عمیقی کشیده، مکث کرده و اجازه دهید که آرام بگیرید و به فرزند خود بگویید که اشتباه کرده اید که صدای خود را بلند کرده اید یا کلام زشتی بر زبان آورده اید و از این بابت عذرخواهی کنید تا فرزندتان درک کند که اشتباه کردن امریست طبیعی و عذرخواهی برای خطای مرتکب شده، ضرورت دارد. به این شکل، نمونه بارزی از آداب عذرخواهی کردن را به او نشان می دهید که بسیار سازنده خواهد بود.
راجع به مسوولیت پذیری، صحبت کنید
درمورد پذیرفتن مسولیت عملکردهایشان با آن ها صحبت کنید. اینکه یاد بگیرند خود را در قبال رفتارهایشان مسوول بدانند. فرض کنید فرزند شما بطور اتفاقی لیوان شیری که در دست دارد را به روی زمین می ریزد، اینکه بخواهید او را به این دلیل تنبیه کنید، قطعا روش تربیتی موفقی نخواهد بود. اما اینکه به او یاد دهید مسوولیت لغزشی که صورت گرفته را به عهده گرفته و در صدد جبران بر آید، راهکار بسیار مناسبی خواهد بود.
از او بخواهید زمین را تمیز کرده و به این ترتیب، پیامد خطایی که حتی غیر عمد از او سر زده را برطرف کند تا به این شکل از او فرد مسوولی بسازید. اگر هنوز از آن دست افرادی هستید که باور دارید تنبیه کودک در پرورش فرزندان اخلاق مدار موثر است، خوب است بدانید که راهکارهای مناسب تر، بهتر و معقولانه تری هم وجود دارند که به فرزند شما یاد بدهند بد و خوب خود را کاملا تشخیص دهند.