عوارض تخمدان پلی کیستیک، در سن باروری

سوال : تخمدان پلی کیستیک (PCO) چه عوارضی در سن باروری ایجاد میکند؟

پاسخ : اکثر بیماران مبتلا به این اختلال، در نهایت مشکلی برای بارداری پیدا نخواهند کرد، ولی معمولا زمان می برد و ممکن است نیاز به استفاده از داروهای باروری پیدا کنند. در صورت وجود اضافه وزن، کاهش آن باعث تنظیم پریود و افزایش شانس بارداری خواهد شد.
اما اگر علیرغم کاهش وزن هنوز پریود های منظمی نداشتید، باید تحت درمان باشید و از داروهایی که تخمک گذاری را تحریک می کنند استفاده کنید.
کاهش وزن، هم به تنهایی و هم در کنار درمان دارویی، شانس باروری را بهبود می بخشد.

برای آگاهی بیشتر از عوارض تخمدان پلی کیستیک (PCO) به سراغ دکتر طیبه همتی، فلوشیپ فوق تخصصی نازایی از دانشگاه تهران رفتیم. از شما دعوت میکنیم ویدئو زیر را تماشا کنید. برای مراجعه به دکتر طیبه همتی یا دریافت نوبت از مطب دکتر طیبه همتی کلیک کنید.

درمان موهای زائد در بیماری تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان

درمان هورمونی موهای زائد شامل دو مرحله است : در مرحله اول از قرص های ضد بارداری استفاده می کنیم ، اگر بعد از ۶ ماه بهبودی کافی احساس نشد، یک داروی ضد هورمون مردانه مانند اسپیرونولاکتون را به درمان قبل اضافه می کنیم. این درمان باعث می شود موی زائد اضافه نشود و موهای موجود نیز نازکتر شوند.

و برای از بین بردن این موها، نیز می توان از روش های شیو کردن،اپی لاسیون، الکترولیز و یا لیزر استفاده کرد.

شما چگونه می توانید در درمان بیماریتان موثر باشید:

• اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن بسیاری از علائم شما را بهبود می بخشد. حتی کاهش ۱۰-۵ درصد از وزن نیز موثر است.
• بهترین راه برای کاهش وزن رژیم غذایی و ورزش است و در بعضی موارد، دارو های خوراکی و یا جراحی توصیه می شود.
• پروژسترون : مصرف ماهانه و یا هر دو ماه یک بارپروژسترون باعث ایجاد پریود های منظم می شود و در نتیجه خطر سرطان رحم را کاهش می دهد. اما مواردی چون موهای زائد و ریزش مو را بهبود نمی بخشد و از بارداری نیز پیشگیری نمی کند.
• متفورمین: این دارو نیز در بیماران چاق و یا مواردی که آزمایش اختصاصی قند خون مختل است ، ممکن است در درازمدت نظم پریود را بهبود بخشد. اما در تمام بیماران موثر نیست.
• انتخاب اول در این بیماران ، قرص های ضد بارداری است ولی اگر به دلیلی امکان استفاده از آن وجود ندارد متفورمین را همراه با پروژسترون توصیه می کنیم و پروژسترون را برای ۶ ماه و یا تا زمان تنظیم پریود ادامه می دهیم.

متفورمین در خانم های مبتلا به این بیماری که شرایط دریافت متفورمین را دارند و تحت رژیم غذایی و ورزش هستند ،کاهش وزن را تسریع می کند. ولی به تنهایی به عنوان داروی کاهش وزن نیست.

درمان تنبلی تخمدان یا تخمدان پلی کیستیک :

متداولترین درمان در سرتاسر دنیا، استفاده از قرص های ضد بارداری است.

این قرص ها بیماری را درمان نمی کنند، اما باعث ایجاد پریود ماهانه می شوند و در نتیجه احتمال وقوع سرطان رحم را نیز کاهش می دهند. همچنین در درمان موهای زائد و جوش (آکنه) موثر هستند. و از طرفی مانع از بارداری ناخواسته نیز می شوند.

توجه به این نکته مهم است که هیچ دارویی باعث درمان قطعی این بیماری نمی شوند و در صورت قطع دارو ؛ بی نظمی پریود و سایر علائم مجدد بر می گردد.

عوارض جانبی قرص های ضد بارداری

در بعضی خانم ها در ماههای اول استفاده از قرص های ضد بارداری ، خونریزی های نامنظم دیده می شود اما نهایتا بعد از گذشت ۳-۲ ماه این مشکل کاملا حل می شود.

بعضی خانم ها نگران افزایش وزن هستند، اما قرص های جدید که حاوی میزان کمتری از هورمون هستند ، معمولا این عارضه را ندارند.

در بعضی خانم ها حالت تهوع ، سفتی و درد در پستان و تورم با شروع مصرف قرص ایجاد می شود، اما این علائم معمولا بعد از ۳-۲ ماه از بین می روند.

مصرف قرص های ضد بارداری معمولا بی خطر است. اگر چه ریسک ایجاد لخته در پا و ریه را مختصر افزایش می دهد. اما این عارضه در خانم های جوان و سالم که سیگار نمی کشند، نادر است. و بیشتر در خانم های چاق و سنین بالاتر باید نگران آن بود.

بررسی آزمایشگاهی در بیماران مبتلا به تنبلی تخمدان و یا تخمدان پلی کیستیک

با در نظر گرفتن، سن و علائم شما، متخصص زنان ممکن است آزمایشات زیر را در خواست کند.

• بررسی هورمون های خون، و در صورت تایید بیماری چک منظم قند و چربی خون.
• سونوگرافی رحم و تخمدان

تشخیص بیماری

وجود ۲ علامت از ۳ علامت زیر تشخیص این بیماری را تائید می کند:

1. نامنظمی پریود به علت عدم تخمک گذاری منظم
2. وجود فولیکول های متعدد زیر ۱۰ میلی متر در تخمدان ها در سونوگرافی
3. علائم بالا بودن هورمون مردانه ( موهای زائد، جوش و یا ریزش مو) و یا علائم آزمایشگاهی بالا بردن هورمون مردانه

علائم بیماری تنبلی تخمدان و با تخمدان پلی کیستیک چیست؟

• معمولا تعداد دفعات پریود در یک سال کمتر از ۸ بار است.
• افزایش وزن وجود دارد ولی نه در همه افراد. (حدود ۵۰%)
• رویش مو های زبر و تیره در محل هایی مثل بالای لب، چانه، وسط خط سینه و زیر ناف.
• ریزش موی سر (شبیه آقایان)
• وجود جوش (آکنه) و یا پوست چرب
• ایجاد اشکال در باردار شدن

بیمارانی که دچار تخمدان پلی کیستیک هستند، با احتمال بیشتری مبتلا به بیماری های زیر می شوند.

• دیابت (قند بالا)
• سطح بالای کلسترول خون
• بیماری قلبی
• وقفه تنفسی در زمان خواب
• افسردگی و یا اضطراب
• تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان(pcos)

سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان اختلالی است که موجب پریود های نا منظم و علائم افزایش هورمون مردانه مانند جوش( آکنه یا پوست چرب) ، افزایش موهای زائد و یا ریزش موی سر می شود. اغلب ولی نه همه ی بیماران افزایش وزن دارند . این اختلال در ۱۰-۵ درصد خانم ها دیده می شود.

در این افراد، تخمدانها خوب کار نمی کنند.

در حالت معمول خانم ها ماهانه تخمک گذاری دارند، به این صورت که یک فولیکول در تخمدان رشد میکند و هورمون تولید می کند و در نهایت از داخل فولیکول، تخمک آزاد می شود. اما در خانم هایی که دچار بماری تخمدان پلی کیستیک هستند تخمدان بجای تولید یک فولیکول بزرگ، مقدار زیادی فولیکول کوچک تولید می کندو تعادل هورمونی به هم می خورد. و تخمک گذاری ماهانه انجام نمی شود. به همین دلیل باروری در این افردا با اشکال روبرو میشود