بهترین زمان آزمایش خون بارداری!

آزمایش بتا یکی از آزمایشاتی است که برای تشخیص بارداری از آن استفاده می‌شود. اما بتا چیست؟ بتا در واقع بخشی از هورمون HCG است. حال ممکن است این سوال برای شما پیش آید که هورمون HCG چیست؟! ما در ادامه این مطلب به طور کامل در خصوص این دو مفهومی که شاید برای شما ناآشنا باشند توضیح کاملی خواهیم داد.
هورمون HCG هورمونی است که در دوران بارداری توسط جفت تولید می‌شود و پس از برقراری ارتباط خونی بین مادر و جنین در گردش خون مادر وارد می‌شود و قابل سنجش می‌گردد. وظیفه‌ی این هورمون (hcg) نگهداری از جسم زرد است که تولید استرادیول و پروژسترون می‌کند. (جسم زرد (Corpus luteum) توده‌ی سلولی موقتی در تخمدان خانم‌های بارور است که هورمون‌های پروژسترون، استرادیول و اینهیبین A را ترشح می‌کند.) فرایند تشکیل هورمون اچ سی جی بدین صورت است که پس از عمل لقاح و لانه‌گزینی تخمک بارور شده در رحم، بین 3 الی 10 روز بعد جفت تشکیل می‌شود. حال توسط سلول‌های جفت، هورمون HCG تولید شده و به مراقبت از جسم زرد می‌پردازد. نیمه عمر این هورمون 12 الی 36 ساعت می‌باشد.
اندازه‌گیری هورمون hCG در خون اولین‌بار در حدود 11 روز پس از لقاح و بین 12 تا 14 روز پس از لقاح در ادرار قابل محاسبه است. اندازه‌گیری سطح این هورمون از طریق ادرار که در منزل انجام می‌گیرد بی بی چک نامیده می‌شود. مقدار HCG به طور طبیعی هر 72 ساعت دو برابر می‌شود به گونه‌ای که سطح آن در هفته‌های 8 تا 11 بارداری به حداکثر خود رسیده و سپس در ادامه بارداری کاهش می‌یابد.

 

 

آزمایش بتا چه زمانی انجام می‌شود؟

آمادگی های لازم برای انجام آزمایش بتا چیست؟

در مورد سطح هورمون hCG این نکات را به یاد داشته باشید

تفسیر آزمایش بتا بر اساس سن حاملگی

 

• زن غیر حامله: <5 mIU/ml
• بعد از یائسگی: <5/9 mIU/ml

نکته: اعداد مذکور صرفا به عنوان راهنما آورده شده است و افزایش این هورمون در افراد مختلف متفاوت می‌باشد.
نکته: در هفته‌های چهارم تا ششم بارداری مقدار هورمون بتا اچ سی جی (BHCG) هر 48 ساعت در بدن دو برابر می‌شود. توجه داشته باشید که اگر این افزایش به بیش از سه روز طول کشید احتمال بارداری خارج از رحم وجود دارد و باید بررسی شود.

میزان سطح هورمون BHCG در هفته دوازدهم بارداری به بالاترین مقدار خود می‌رسد و بعد از آن باید رو به کاهش بگذارد. اگر بعد از هفته دوازدهم بازهم سطح این هورمون در حال افزایش باشد احتمال بارداری مولار وجود دارد.

نکته: میزان سطح هورمون BHCG در هفته دوازدهم بارداری به بالاترین مقدار خود می‌رسد و بعد از آن باید رو به کاهش بگذارد. اگر بعد از هفته دوازدهم بازهم سطح این هورمون در حال افزایش باشد احتمال بارداری مولار وجود دارد و باید بررسی‌های لازم صورت پذیرد. (حاملگی مولار عبارت است از تخمک بارور شده‌ای که ناهنجاری‌های خاصی در آن وجود داشته باشد. در این وضعیت تخمک بارور شده یا هرگز بطور کامل به جنین تبدیل نمی‌‌شود و یا این که به شکل غیر طبیعی رشد کرده و نمی‌تواند زنده بماند.)

سطح پایین هورمون HCG در آزمایش بتا نشانه چیست؟

• خطا در تعیین سن حاملگی
• احتمال حاملگی پوچ (Blighted Ovum) که منجر به سقط جنین می‌شود (حاملگی پوچ که به نام‌های تخمک سوخته یا Anembryonic نیز شناخته می‌شود یکی از علل رایج سقط جنین است. این اتفاق زمانی می‌افتد که یک تخمک در رحم بارور شده اما رشد آن به سرعت متوقف می‌شود و شکل صحیح را به خودش نمی‌گیرد.)
• حاملگی نابجا (Ectopic Pregnancy) یا همان بارداری خارج از رحم
  
  

سطح بالای هورمون اچ سی جی در آزمایش بتا نشانه چیست؟

همانند کم بودن سطح این هورمون، بالا بود بیش از حد آن نیز نشانه‌ی مواردی است که در زیر به آن اشاره می‌کنیم:

• خطا در تخمین سن بارداری
• حاملگی مولار
• چند قلو زایی
  
  

در چه مواردی تست بارداری آزمایش بتا (چه از طریق خون و چه از طریق اندازه‌گیری از طریق ادرار) مثبت می‌شود؟

• زمانی که بارداری قطعی باشد
• بیماری مول (حاملگی مولار) و یا بچه خوره وجود داشته باشد
• سرطان رحم وجود داشته باشد
  
  

در چه مواردی تست بارداری آزمایش بتا (چه از طریق خون و چه از طریق اندازه‌گیری از طریق ادرار) منفی نشان داده می‌شود؟

• زمانی که ادرار رقیق باشد (توجه داشته باشید که ادرار اول صبح به طور معمول بیشترین غلظت HCG را در بردارد و بهترین نمونه برای انجام تست ادرار (بی بی چک) است.)
• سقط جنین رخ داده باشد
• حاملگی خارج رحم اتفاق افتاده باشد.
  
  

علت نتایج مثبت کاذب در آزمایش بتا چیست؟

زمانی که هر یک از موارد زیر وجود داشته احتمال مثبت بودن جواب آزمایش به صورت کاذب وجود دارد. یعنی جواب آزمایش شما مثبت شده در حالی که این مثبت بودن صحت ندارد

• آلودگی باکتریائی ادرار
• وجود پروتئین و یا خون در ادرار
• مصرف متادون توسط بیمار
• مصرف بعضی داروها مثل پرومتازین یا کلردیازپوکساید
• وجود بیماریهائی مثل پروتئینوری، هموگلوبینوری
• روش انجام آزمایش اشتباه انجام شده باشد
• در خواندن نتایج اشتباه صورت گرفته باشد
  
  

علت نتایج منفی کاذب در آزمایش بتا چیست؟

پاسخ منفی کاذب زمانی اتفاق می‌افتد که:

• هورمون HCG در حد اکثر غلظت خود باشد و این مورد در روزهای 60 تا 80 بارداری می‌تواند اتفاق بیفتد.
• وجود خطا در روش انجام آزمایش
• گرفتن آزمایش در روزهای اول لقاح که هنوز هورمون اچ سی جی در ادرار وارد نشده باشد
• نگهداری ادرار در ظروف غیر استاندارد

سوال مخاطب نی‌نی‌بان:

 

پاسخ دکتر کتایون برجیس، متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی:
در ابتدا بهتر است نگران نباشید و استرستان را کم کنید چون همین استرس می تواند روی باردار شدن تاثیر منفی داشته باشد. ما معمولا به خانم هایی که سنشان کمتر از سی سال هست یک سال زمان می دهیم تا بعد از اولین اقدام برای بارداری، بچه دارد شوند. اگر سن خانم بالای سی سال باشد این زمان حدود ۷ ماه است و برای خانم های بالای ۴۰ سال هم حدود ۳-۴ ماه زمان در نظر می گیریم. اگر در حال حاضر عارضه ای از جمله عفونت و... دارید باید بررسی شوید و بیماری یا اختلال جانبی درمان شود.
ما معمولا به خانم هایی که سیکل قاعدگی منظمی دارند و به موقع دچار عادت ماهانه می شوند توصیه می کنیم اگر می خواهند بدانند که باردار هستند یا نه بعد از اینکه زمان مقرر پریودشان گذشت و خونریزی اتفاق نیفتاد آزمایش بدهند. حالا این آزمایش می تواند آزمایش خون یا بارداری باشد. کلا ما انتظار داریم که بعد از به تاخیر افتادن پریود، تست بتا عدد حدود ۱۰۰ را نشان بدهد.