التهاب پروستات و ناباروری، تشخیص و پیشگیری

در این مقاله به ارتباط بین التهاب پروستات و ناباروری، تشخیص، پیشگیری و درمان این مشکل می‌پردازیم. 

عفونت دستگاه تناسلی مردان، یک علت مهم و قابل اصلاح ناباروری مردانه است و حدود ۱۲ درصد موارد ناباروری مردان به دلیل عفونت‌های دستگاه تناسلی مردانه از جمله پروستاتیت، اپیدیدیمیت و اورکیت رخ می‌دهد. التهاب پروستات یا پروستاتیت، یکی از شایع‌ترین مشکلات مراقبت‌های بهداشتی در اورولوژی است. با این حال التهاب پروستات و ناباروری، با یکدیگر در ارتباطند و درمان پروستاتیت ممکن است عملکرد تولید مثل مردان را بازیابی کند.

غده پروستات چیست؟

غده پروستات، بزرگترین غده تناسلی مردانه است که تقریبا 20 گرم وزن دارد، در پایه مثانه قرار گرفته و قسمت پروگزیمال مجرای ادرار را احاطه کرده است. غده پروستات از سلول‌های اپیتلیال و استرومایی تشکیل شده. سلول‌های اپیتلیال باعث عملکرد ترشحی می‌شوند در حالی که سلول‌های استرومایی، سلول‌های بافت همبند در پروستات را تشکیل می‌دهند.

هر دو مجرای انزال در داخل مجرای ادرار در سطح خلفی غده پروستات باز می‌شوند.

التهاب پروستات چیست؟

التهاب پروستات یا پروستاتیت، شایع‌ترین مشکل اورولوژی در مردان زیر 50 سال و سومین تشخیص شایع اورولوژی در مردان بالای 50 سال به شمار می‌رود. 

اختلال عملکرد ترشحی پروستات

حجم ترشحات پروستات در طول عفونت غدد جنسی مردانه کاهش می‌‎یابد و پروستاتیت با کاهش عملکرد دفعی پروستات، از جمله کاهش ترشح اسید سیتریک، آلفا گلوکوزیداز، فروکتوز و روی مرتبط است. این عوامل نقش مهمی در عملکرد پروستات از فعالیت آنزیم‌ها تا تحرک اسپرم ایفا می‌کنند. اگر چه کاهش حجم مایع منی می‌تواند بر ناباروری مردان تأثیر منفی بگذارد، تاثیر پروستاتیت بر پارامترهای مایع منی بحث‌برانگیز است.

عفونت‌های باکتریایی دستگاه تناسلی مردان از جمله پروستاتیت باکتریایی مزمن بر کیفیت اسپرم تأثیر منفی می‌گذارد.

تشخیص التهاب پروستات

برخی بیماری‌ها می‌توانند علائمی مشابه علائم پروستاتیت ایجاد کنند. بنابراین پزشکتان ممکن است شما را نزد متخصص بیماری‌های دستگاه ادراری و تناسلی (اورولوژیست) بفرستد. تشخیص التهاب پروستات شامل معاینه فیزیکی، بررسی علائم و سابقه پزشکی شما و انجام برخی آزمایشات است.

آزمایش برای تشخیص عفونت‌های باکتریایی

آزمایش‌های تشخیصی برای ارزیابی عفونت شامل موارد زیر است:

• معاینه رکتال دیجیتال: با استفاده از این روش، پزشک با استفاده از دستکش رکتوم شما را معاینه می‌کند تا ببیند آیا التهاب پروستات وجود دارد یا نه.
• آزمایش ادرار: در این روش، نمونه ادرار از نظر عفونت و نوع آن آزمایش می‌شود.
• آزمایش خون: نمونه خون ممکن است علائم عفونت و سایر بیماری‌های پروستات را نشان دهد.
• آزمایش نمونه پروستات: گاهی اوقات پرشک در طول معاینه رکتال، به آرامی پروستات را ماساژ می‌دهد که برای آزاد کردن مایع پروستات به مجرای ادرار است. نمونه ادرار جمع‌آوری شده پس از ماساژ برای بررسی عفونت در مایع پروستات به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. 

آزمایش‌های دیگر برای تشخیص التهاب پروستات و ناباروری

اگر اولین آزمایش‌ها نشانه‌ای از عفونت نشان ندهد، ممکن است پزشک آزمایش‌های دیگری را تجویز کند که عبارتند از:

• تست‌های یورودینامیک: این آزمایش‌ها مشخص می‌کنند که مثانه و مجرای ادرار چقدر ادرار را نگه می‌دارد و آزاد می‌کند. این آزمایش‌ها همچنین به نشان دادن منبع مشکلات مربوط به ادرار کردن کمک می‌کنند.
• تصویربرداری: آزمایش‌های تصویربرداری مشکلاتی را که در پروستات یا در ناحیه لگن ممکن است باعث درد شود، مشخص می‌کنند.

درمان التهاب پروستات

مطالعات کمی در مورد درمان ناباروری مردانه مرتبط با پروستاتیت وجود دارد. به طور کلی، پروستاتیت باکتریایی باید با آنتی‌بیوتیک‌درمانی مناسب درمان شود که ممکن است باعث بهبود باروری مردان و اختلال عملکرد جنسی کلی شود. درمان آنتی‌بیوتیکی مردان مبتلا به پروستاتیت و انزال زودرس ناشی از آن می‌تواند زمان تاخیر انزال داخل را بهبود ببخشد. درمان پروستاتیت به نوع آن و علائم شما بستگی دارد.

درمان عفونت 

برای پروستاتیت باکتریایی حاد یا مزمن، باید آنتی‌بیوتیک مصرف کنید. پروستاتیت حاد ممکن است نیاز به آنتی‌بیوتیک‌های تزریقی داشته باشد.

دوره درمان آنتی‌بیوتیکی معمولا بین 4 تا 6 هفته است، اما گاهی اوقات ممکن است دوره درمان طولانی‌تر شود. لازم است برای درمان کامل عفونت و کاهش خطر ابتلا به پروستاتیت مزمن باکتریایی، همه داروهایتان را مصرف کنید.

درمان علائم ادراری

مسدودکننده‌های آلفا به شل شدن گردن مثانه و فیبرهای عضلانی محل اتصال پروستات به مثانه کمک می‌کنند. این درمان ممکن است علائمی مانند درد هنگام ادرار کردن یا مشکل در دفع ادرار را کاهش دهد.

آلفا بلاکرها اغلب می‌توانند پروستاتیت مزمن را که به آن سندرم درد مزمن لگن نیز می‌گویند درمان کنند. این داروها علائم ادراری عفونت‌های باکتریایی را نیز کاهش می‌دهند.

درمان درد

پزشک شما ممکن است برایتان داروهای ضد درد تجویز کند که شامل استامینوفن و ایبوپروفن است.

مدیریت علائم روانی

پزشک ناباروری ممکن است به شما توصیه کند که به روانشناس مراجعه کنید تا به شما در مدیریت استرس، افسردگی یا نگرانی‌های ناشی از درد طولانی‌مدت با مشکل در ناباروری، کمک کند.

پیشگیری از التهاب پروستات یا پروستاتیت 

برای پیشگیری از التهاب پروستات یا پروستاتیت، راهکارهای زیر را به کار ببرید:

• بهداشت خوبی داشته باشید: آلت تناسلی خود و ناحیه اطراف آن را تمیز نگه دارید تا از عفونت جلوگیری کنید.
• در صورت امکان بایستید: هنگامی که برای مدت طولانی می‌نشینید، به غده پروستات فشار وارد می‌شود و به مرور زمان آن را ملتهب می‌کند. سعی کنید از دوچرخه‌سواری طولانی و نشستن طولانی‌مدت خودداری کنید.
• فعالیت بدنی داشته باشید: حداقل سه بار در هفته برای ورزش کردن وقت بگذارید. پیاده‌روی سریع و حرکات کششی انجام دهید. در کلاس یوگا شرکت کنید. فعالیت بدنی می‌تواند احساس اضطراب را که با برخی از انواع پروستاتیت مرتبط است، کاهش دهد. مردانی که پروستات ملتهب دارند نیز پس از ورزش کردن علائمشان تسکین می‌یابد. 

• هیدراته بمانید: برخی از انواع پروستاتیت زمانی ایجاد می‌شوند که باکتری‌های موجود در دستگاه ادراری به پروستات راه پیدا می‌کنند و باعث عفونت می‌شوند. هیدراته بمانید تا ادرارتان رقیق و از مثانه خارج شود. اگر سابقه بیماری پزشکی مانند بیماری مزمن کلیوی یا نارسایی احتقانی قلب دارید، از پزشکتان در مورد اقدامات احتیاطی خاصی که باید انجام دهید راهنمایی بخواهید. 
• میوه و سبزیجات بیشتری بخورید: میوه‌ها و سبزیجات، سرشار از مواد مغذی هستند، می‌توانند بدن شما را سالم نگه دارند و با عفونت‌ها و التهاب مبارزه کنند.
• غذاهای ملایم بخورید: هیچ تحقیقی وجود ندارد که ثابت کند خوردن برخی غذاها می‌تواند از پروستاتیت جلوگیری کند، اما غذاهای تند می‌توانند علائم پروستاتیت را بدتر کنند.
• کافئین و الکل را محدود کنید: نوشیدنی‌هایی مانند چای، قهوه، نوشابه و الکل می‌توانند دستگاه ادراری و مثانه شما را ملتهب کنند. 

• وزن سالم داشته باشید: اضافه وزن برای پروستات خوب نیست. سعی کنید با داشتن یک رژیم غذایی سالم، فعال بودن و خواب کافی وزن اضافی را کاهش دهید.
• استرس خود را مدیریت کنید: مردانی که در محل کار یا خانه با استرس شدید دست و پنجه نرم می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به پروستاتیت هستند. با روانشناس صحبت کنید تا به مدیریت استرس شما کمک کند. مدیتیشن یا سایر تکنیک‌های آرام‌سازی بدن را یاد بگیرید تا بدانید چگونه تنش فیزیکی را از بدن خود رها کنید تا ذهنتان آرام شود.
• رابطه جنسی ایمن داشته باشید: گاهی اوقات عفونت‌های مقاربتی باعث التهاب پروستات می‌شوند. هنگام رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی از کاندوم استفاده کنید.

خلاصه

التهاب پروستات یا پروستاتیت، یک بیماری شایع است که با مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌های ثانویه به التهاب غده پروستات مشخص می‌شود و اکثرا مردان میانسال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بین التهاب پروستات و ناباروری، ارتباط وجود دارد. درمان پروستاتیت با استفاده از آلفا بلاکرها و آنتی‌بیوتیک ممکن است عملکرد تولید مثل مردان را بازیابی کند. با حفظ وزن سالم، رابطه جنسی ایمن، ورزش، رعایت بهداشت شخصی و مصرف میوه‌ها و سبزیجات، از التهاب پروستات پیشگیری کنید.