درمان سوزش مقعدی، نمی‌تونم بشینم!
درمان سوزش مقعدی بستگی به علت آن دارد و معمولاً شامل روش‌هایی برای کاهش تحریک، محافظت از پوست و درمان مشکلات زمینه‌ای مانند یبوست، اسهال یا عفونت‌های مقاربتی می‌شود.
درمان سوزش مقعدی شامل رعایت بهداشت مناسب، استفاده از کرم‌ها و داروهای محافظتی و اصلاح رژیم غذایی برای جلوگیری از تحریک بیشتر است. شستشوی مقعد با آب گرم و خشک کردن ملایم بعد از آن، استفاده از وازلین یا اکسید روی، برای کاهش التهاب و اجتناب از صابون‌ها و دستمال‌های معطر می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. این مقاله را بخوانید تا با همه چیز درباره سوزش مقعد آشنا شوید.
دلایل سوزش مقعد
درد سوزشی مقعد معمولاً به علت هموروئید، نوع رژیم غذایی یا مواد شیمیایی موجود در دستمال توالت ایجاد می‌شود. البته در برخی موارد، یک بیماری جدی‌تر مانند سرطان، بیماری التهابی روده یا آسیب به عضلات و اعصاب نیز می‌تواند در ایجاد این مشکل نقش داشته باشد. علل سوزش مقعد عبارتند از:
هموروئید (بواسیر)
هموروئید که به آن بواسیر نیز گفته می‌شود، یک مشکل شایع است که باعث درد سوزشی مقعد، خارش، وجود خون در مدفوع و توده‌های متورم اطراف مقعد می‌شود. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های مقعد و راست روده تحت فشار قرار بگیرند و متورم شوند. حدود نیمی از مردان و زنان تا سن ۵۰ سالگی به هموروئید مبتلا می‌شوند. عواملی که خطر ابتلا را بالا می‌برند، شامل موارد زیر هستند:
- بارداری
- بلند کردن اجسام سنگین
- نشستن طولانی‌مدت روی توالت فرنگی
- سابقه خانوادگی هموروئید
- یبوست یا اسهال مزمن
- چاقی
مدفوع
برای درمان سوزش مقعدی، در وهله اول باید علت ایجاد آن را پیدا کنید. گاهی اوقات، عدم پاک شدن کامل مدفوع پس از دفع، موجب تحریک و سوزش پوست مقعد می‌شود. در برخی افراد نیز مدفوع شل و آبکی از مقعد نشت کرده و خارش و سوزش ایجاد می‌کند.
بی‌اختیاری مدفوع در حدود ۶درصد از افراد رخ می‌دهد و ممکن است نیاز به درمان یک بیماری زمینه‌ای داشته باشد. هم‌چنین، استفاده از دستمال توالت به تنهایی ممکن است موثر نباشد و موجب پخش شدن مدفوع روی پوست اطراف مقعد شود. پس به جای آن، حتماً مقعد خود را با آب تمیز کنید.
رژیم غذایی
برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها نیز می‌توانند باعث سوزش و خارش مقعد شوند. این موارد شامل موارد زیر هستند:
- قهوه
- الکل
- چای
- مرکبات
- شکلات
- گوجه فرنگی
- مکمل‌های ویتامین C
حدود ۲۴ الی ۳۶ ساعت طول می‌کشد تا غذاها از دستگاه گوارش عبور کنند. پس گاهی اوقات ممکن است علت سوزش مقعدی شما غذایی باشد که یک روز پیش مصرف کرده‌اید.
شقاق مقعدی
گاهی اوقات برای درمان سوزش مقعد، در واقع، با درمان کردن نوعی بیماری مواجه هستید. شقاق مقعدی، پارگی یا زخم کوچکی در مقعد است که اغلب به دلیل عبور مدفوع سخت و یبوست شدید ایجاد می‌شود. کسانی که یک بار دچار شقاق شدند، احتمالاً باز هم با آن درگیر خواهند شد. علائم شقاق مقعدی عبارتند از:
- درد و سوزش
- خون در مدفوع
- بریدگی یا پارگی در مقعد
عواملی که احتمال ابتلا به شقاق مقعدی را افزایش می‌دهند نیز عبارتند از:
- رژیم غذایی کم فیبر
- زایمان طبیعی
- اسهال
- آسیب به مقعد
- التهاب مقعد
- جراحی‌های مقعدی
اگر شقاق مقعدی مزمن دارید، ممکن است لازم باشد که برای بررسی بیماری‌های گوارشی آزمایش انجام دهید.
داروها و مواد شیمیایی
پوست مقعد حساس است و ممکن است در اثر مواد شیمیایی دچار التهاب شود. برخی از این محرک‌ها عبارتند از:
- صابون‌ها و لوسیون‌های معطر
- رنگ‌ها و عطرهای موجود در دستمال توالت
- اسپری‌های بهداشتی و دئودورانت‌های زنانه
- پودر تالک دارویی
- دستمال‌های مرطوب حاوی الکل
برخی از آنتی بیوتیک‌های وسیع‌الطیف نیز ممکن است باعث سوزش و خارش مقعدی شوند. اگر دچار این مشکل شدید، قبل از استفاده از کرم‌های بدون نسخه، با پزشک خود مشورت کنید.
تمیز کردن بیش از حد
لازم است که تمیز کردن به اندازه برای درمان سوزش مقعدی را با تمیز کردن بیش از حد اشتباه نگیرید. تمیز کردن بیش از اندازه مقعد یکی از دلایل شایع خارش و سوزش است. در واقع، برخی افراد برای رفع احساس ناپاکی پس از اجابت مزاج، بیش از حد خود را تمیز می‌کنند که باعث آسیب به پوست و از بین رفتن سدهای طبیعی آن می‌شود.
بیماری‌های پوستی
برخی از بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس و اگزما می‌توانند موجب خارش و سوزش مقعدی شوند. پسوریازیس، یک بیماری التهابی مزمن است که باعث ایجاد پوسته‌های ضخیم روی پوست می‌شود. اگزما نیز یک واکنش آلرژیک است که باعث خشکی، پوسته پوسته شدن و خارش پوست می‌شود.
عفونت‌های مقاربتی (STIs)
برخی بیماری‌های مقاربتی که بر مقعد تأثیر می‌گذارند نیز می‌توانند باعث سوزش، خارش و درد شوند. این بیماری‌ها عبارتند از:
- کلامیدیا
- سوزاک
- تبخال مقعدی
- ویروس HPV (زگیل مقعدی)
- سیفلیس
برخی از این عفونت‌ها ممکن است بدون علامت باشند. هم‌چنین، افراد مبتلا به HIV بیشتر در معرض عفونت‌های مقعدی قرار دارند.
علائم سوزش مقعدی
روش های درمان سوزش مقعد تنها زمانی مطرح می‌شود که شما علائم خود را شناخته باشید. سوزش و خارش مقعدی معمولاً با علائم زیر همراه هستند:
- درد هنگام اجابت مزاج
- خونریزی مقعدی
- اسهال یا یبوست
- نشت مدفوع
تشخیص سوزش مقعد
پزشک معمولاً با بررسی سوابق پزشکی و انجام معاینه فیزیکی، علت مشکل شما را مشخص می‌کند. در برخی موارد، آزمایش‌های زیر لازم هستند:
- آزمایش مدفوع برای بررسی عفونت انگلی
- آزمایش سواب مقعدی برای بررسی عفونت‌های مقاربتی
- نمونه‌برداری از پوست در صورت احتمال عفونت قارچی
- کولونوسکوپی برای بررسی بافت مقعد
درمان سوزش مقعدی
درمان این وضعیت باید بر روی برطرف کردن علت اصلی متمرکز باشد، اما در برخی موارد که علت سوزش مشخص نیست، درمان بر کاهش علائم متمرکز خواهد بود. روش‌های درمانی رایج عبارتند از:
- تمیز کردن ناحیه مقعد با آب گرم و خشک کردن ملایم بعد از آن: از مالش یا سایش بیش از حد ناحیه مقعد خودداری کنید تا جلوی تحریک پوست را بگیرید.
- استفاده از یک لایه محافظ مانند وازلین یا اکسید روی: در این روش درمان سوزش مقعد، وازلین یا اکسید روی، از تماس مستقیم مدفوع با پوست جلوگیری کرده و باعث تسکین التهاب می‌شود.
- استفاده از کرم هیدروکورتیزون برای کاهش خارش: این کرم می‌تواند به تسکین التهاب کمک کند، اما نباید به مدت طولانی استفاده شود.
- مصرف داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن: این داروها می‌توانند درد را کاهش دهند.
- استفاده از کمپرس یخ در ناحیه مقعد: این روش می‌تواند التهاب را کاهش داده و موجب تسکین درد شود.
- پوشیدن لباس زیر نخی و گشاد: لباس‌های تنگ می‌توانند باعث اصطکاک شده و تحریک پوست را افزایش دهند.
درمان عفونت‌های مقاربتی (STIs)
اگر علت سوزش و خارش مقعد یک عفونت مقاربتی باشد، پزشک ممکن است برای درمان بیماری‌هایی مانند کلامیدیا، سوزاک، تبخال مقعدی یا سایر عفونت‌های مرتبط، از آنتی بیوتیک‌ها یا داروهای ضدویروسی استفاده کند.
درمان مشکلات گوارشی مرتبط با سوزش مقعد
اگر یبوست یا اسهال باعث تحریک و سوزش مقعد شده باشد، اصلاح حرکات روده می‌تواند به تسکین علائم کمک کند. درمان‌های پیشنهادی موارد زیر را شامل می‌شوند:
- افزایش مصرف فیبر در رژیم غذایی از طریق میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل
- مصرف مکمل‌های فیبر یا پروبیوتیک‌ها برای بهبود سلامت دستگاه گوارش
- مصرف داروهای ملین در صورت یبوست
- استفاده از داروهای ضداسهال در صورت ابتلا به اسهال
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر درمان خانگی سوزش مقعد پس از یک تا سه هفته، علائم شما را بهتر نکرد، باید به پزشک مراجعه کنید. در صورت مشاهده علائم زیر نیز مراجعه به متخصص را جدی بگیرید:
- توده یا جوش در اطراف مقعد
- تب
- خونریزی
- ترشح از مقعد
پیشگیری از سوزش مقعد
برای کاهش احتمال سوزش مقعدی، باید:
- از صابون‌های معطر و دستمال‌های مرطوب حاوی الکل اجتناب کنید.
- مقعد خود را با آب شستشو دهید.
- از خاراندن مقعد خودداری کنید.
- رژیم غذایی پر فیبر داشته باشید.
کلام آخر
سوزش و خارش مقعدی ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود، اما معمولاً قابل پیشگیری و درمان است. درمان سوزش مقعدی از روش‌هایی مانند تمیز کردن درست ناحیه مقعد گرفته تا استفاده از کرم‌های مخصوص و در بعضی موارد نیز مصرف آنتی بیوتیک‌ها را شامل می‌شود. با این حال، در صورت ادامه‌دار شدن علائم خود، به روش‌هایی درمانی خانگی قانع نشوید و سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
