راهنمای کامل مصرف دیفن هیدرامین در بارداری - ۸ عارضه احتمالی + جایگزین‌ آن

موارد مصرف شربت دیفن هیدرامین در بارداری

دیفن هیدرامین برای چیست؟ دیفن هیدرامین (Diphenhydramine) نوعی آنتی هیستامین است که برای تسکین علائم ناشی از تب یونجه، آلرژی یا سرماخوردگی در بارداری مانند خارش و ریزش اشک چشم، گلودرد خفیف، عطسه و آبریزش بینی به کار می‌رود. این دارو همچنین می‌تواند برای کاهش سرفه، پیشگیری و تسکین بیماری حرکت (motion sickness) و حتی درمان بی‌خوابی استفاده شود. مکانیسم اثر آن به‌طور مشخص با مسدود کردن عملکرد هیستامین (ماده‌ای در بدن که موجب بروز علائم آلرژیک می‌شود) صورت می‌گیرد.

دیفن هیدرامین در بارداری مجاز است؟ به گفته دکتر Jonathan Schaffir، متخصص زنان و زایمان، مصرف شربت دیفن هیدرامین در اوایل بارداری، برای پیشگیری از حالت تهوع صبحگاهی در بارداری یا درمان علائم آلرژی و سرماخوردگی و فقط با دستور پزشک، قابل استفاده است.

آیا مصرف شربت دیفن هیدرامین در بارداری ضرر دارد؟

اگرچه پیش‌تر برخی مطالعات نشان داده بودند که مصرف داروهای سرماخوردگی و آنتی‌هیستامین در بارداری با خطر بروز ناهنجاری‌های مادرزادی و شکاف کام مرتبط است، پژوهش‌های جدید این فرضیه را رد کرده‌اند. با این حال، همانند مصرف هر دارویی در دوران بارداری، رعایت دوز توصیه ‌شده و مشورت با پزشک بسیار مهم است.

بیشتر بخوانید: لیست داروهای مجاز در بارداری، دقت کنید

مصرف شربت دیفن هیدرامین در سه ماهه اول بارداری

طبیعی است در سه‌ ماهه اول بارداری که دوره‌ای حیاتی برای رشد جنین محسوب می‌شود، درباره مصرف هر دارویی احتیاط بیشتری داشته باشید. با این حال، تحقیقات گسترده نشان داده‌اند که مصرف آنتی‌هیستامین‌ها در دوران بارداری، حتی در هفته‌های ابتدایی، هیچ‌گونه خطری برای جنین ندارد.

دکتر متیو کارول، متخصص زنان و زایمان می‌گوید: «به‌طور کلی مصرف دیفن هیدرامین در سه‌ ماهه اول بارداری ایمن است.» با این حال او توصیه می‌کند که در مصرف آن دقت شود: «از آنجا که این دارو از جفت عبور می‌کند، بهترین راهکار، استفاده از کمترین دوز و برای کوتاه‌ترین مدت ممکن است.»

مصرف شربت دیفن هیدرامین در سه ماهه دوم بارداری

خوردن دیفن هیدرامین در سه ماهه دوم بارداری نیز خطری ندارد. این دارو از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در دسته B قرار دارد؛ به این معنا که مطالعات حیوانی هیچ اثر منفی نشان نداده‌اند و شواهدی از خطر جدی آن برای بارداری انسان وجود ندارد. با این حال، همیشه باید پیش از شروع مصرف هر داروی جدید در دوران بارداری، با پزشک مشورت کنید.

مصرف شربت دیفن هیدرامین در سه ماهه سوم بارداری

مصرف دیفن هیدرامین در سه‌ ماهه سوم بارداری امکان‌پذیر است اما باید با احتیاط همراه باشد زیرا اثرات خواب‌آور این دارو، مصرف مکرر یا دوزهای بالا نزدیک به زمان زایمان می‌تواند نوزاد را دچار خواب‌آلودگی کند. به عبارت دیگر، اگر گهگاه برای آلرژی یا بی‌خوابی از آن استفاده شود مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما مصرف منظم آن توصیه نمی‌شود.

رده بندی شربت دیفن هیدرامین در بارداری

تمام داروهای شیمیایی، از جمله دیفن ‌هیدرامین، بر اساس میزان ایمنی و خطر احتمالی برای جنین در پنج گروه اصلی طبقه‌بندی می‌شوند. در جدول زیر خلاصه‌ای از این دسته‌بندی را آورده‌ایم.

خوردن دیفن هیدرامین در بارداری مضر است؟ شربت دیفن هیدرامین در بارداری در گروه B قرار می‌گیرد و نسبتاً ایمن است. با این وجود، نباید خودسرانه آن را مصرف کنید.

نحوه مصرف شربت دیفن هیدرامین در بارداری

شربت دیفن ‌هیدرامین توسط شرکت‌های دارویی مختلف و در دوزهای متفاوت تولید می‌شود. به همین دلیل، مقدار دقیق مصرف آن در دوران بارداری به نوع محصول، وضعیت سلامت فرد و البته توصیه پزشک بستگی دارد.

مقدار مصرف دیفن هیدرامین در بارداری چقدر است؟ به طور معمول، این دارو برای کنترل علائمی مانند آلرژی یا سرماخوردگی، می‌تواند هر ۴ تا ۶ ساعت یک‌بار مصرف شود. با این حال، میزان دقیق مصرفی در هر نوبت تنها باید توسط پزشک تعیین شود.

توجه داشته باشید که مصرف دیفن ‌هیدرامین در دوران بارداری باید کاملاً طبق دستور پزشک انجام گیرد و از تغییر خودسرانه در دوز یا مدت زمان مصرف دارو جداً خودداری کنید.

عوارض شربت دیفن هیدرامین در بارداری

آیا خوردن دیفن هیدرامین در بارداری خطرناک است؟ مصرف شربت دیفن ‌هیدرامین در دوران بارداری معمولاً با عوارض خفیف همراه است و بیشتر زنان تنها علائم گذرایی را تجربه می‌کنند. با این حال، آگاهی از نشانه‌ها و شدت آن‌ها اهمیت زیادی دارد. این دارو می‌تواند موجب بروز برخی عوارض جانبی خفیف شود که معمولاً موقتی هستند و با قطع یا کاهش مصرف برطرف می‌شوند:

• حالت تهوع و استفراغ
• خواب‌آلودگی
• ضعف عضلانی
• اضطراب یا تحریک‌پذیری
• خشکی دهان یا گلو
• سردرد
• از دست دادن اشتها
• سرگیجه

هرچند کمتر رایج است، اما در برخی موارد دیفن‌هیدرامین ممکن است به عوارض جدی‌تری منجر شود، مانند:

• اختلال در بینایی
• مشکل در دفع ادرار

در صورت بروز این علائم، ضروری است که بلافاصله به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید.

جایگزین‌های شربت دیفن هیدرامین در بارداری

در دوران بارداری، بسته به دلیل مصرف دیفن‌ هیدرامین، می‌توان از داروها و روش‌های ایمن‌تری استفاده کرد. در ادامه جایگزین‌های مناسب را بر اساس شرایط مختلف معرفی می‌کنیم:

سرماخوردگی و آنفولانزا

برخی از داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا در بارداری بی‌خطر محسوب می‌شوند، از جمله:

• استامینوفن
• اسپری بینی ضداحتقان کورتیکواستروئیدی
• داروهای موضعی ضداحتقان (مالیدنی روی قفسه سینه)

با این حال، چون بسیاری از داروهای سرماخوردگی ترکیبی هستند و ممکن است حاوی مواد فعال نامناسب برای زنان باردار باشند، حتماً پیش از مصرف با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.

آلرژی

اگر در این دوران با علائم آلرژی مواجه هستید، بهتر است در مورد مصرف داروهای زیر با پزشک مشورت کنید:

• ستیریزین
• کلرفنیرامین
• دکس‌کلرفنیرامین
• دوکسیلامین
• لوراتادین

علاوه بر دارو، اقدامات ساده‌ای نیز می‌تواند موثر باشد؛ برای مثال، در زمان افزایش گرده گیاهان، پنجره‌ها را ببندید.

بیشتر بخوانید:  حساسیت فصلی در بارداری، روی جنین تاثیر می گذارد؟

بی‌خوابی

بی‌خوابی در بارداری یکی از مشکلات رایج است. برای کنترل آن، توصیه‌های مربوط به بهداشت خواب را رعایت کنید، مانند:

• پرهیز از تماشای تلویزیون و استفاده از تلفن همراه قبل از خواب
• تاریک و خنک نگه داشتن اتاق خواب
• استفاده از بالش مخصوص بارداری برای راحتی بیشتر

حالت تهوع و استفراغ

برای تهوع یا بیماری صبحگاهی، پزشک ممکن است ویتامین B6 یا دوکسیلامین تجویز کند. همچنین برخی راهکارهای خانگی می‌توانند موثر باشند، از جمله:

• مصرف پنج تا شش وعده غذایی کوچک در طول روز
• افزودن منابع پروتئینی مانند لبنیات، مغزها و دانه‌ها به وعده‌های غذایی
• استفاده از موز، برنج و کراکر
• نوشیدن مایعات خنک در طول روز
• مصرف آبنبات یا نوشیدنی‌های حاوی زنجبیل

بیشتر بخوانید: رفع ویار بارداری با ویتامین B6

عوارض قرص دیفن هیدرامین در بارداری

یکی دیگر از اشکال دارویی دیفن هیدرامین در بارداری، قرص آن است. همانند سایر داروها مصرف قرص دیفن هیدرامین در بارداری نیز باید با صلاح دید پزشک انجام شود. عوارض احتمالی مصرف آن عبارت است از:

• به دلیل خاصیت آرام‌بخش، این دارو می‌تواند موجب خواب‌آلودگی شود؛ بنابراین مصرف آن پیش از رانندگی یا انجام کارهایی که نیاز به تمرکز دارند توصیه نمی‌شود.
• کاهش ترشح بزاق از عوارض رایج آنتی‌هیستامین‌هاست که ممکن است به خشکی گلو نیز منجر شود.
• در برخی افراد بروز یبوست مشاهده می‌شود.
• تغییرات موقتی در بینایی از جمله تاری دید ممکن است رخ دهد.
• برخی بیماران دچار مشکل در دفع ادرار یا احتباس آن می‌شوند.
• احساس سبکی سر یا سرگیجه، به‌ویژه هنگام ایستادن ناگهانی.
• حالت تهوع یا درد خفیف معده ممکن است تجربه شود.

مصرف دیفن‌هیدرامین در بارداری و شیردهی نیازمند بررسی دقیق مزایا و معایب آن است.

مصرف دیفن هیدرامین در دوران شیردهی

بروز عوارض جانبی در نوزادان شیرخوار به دلیل مصرف دارو توسط مادر بسیار نادر است، اما لازم است هنگام مصرف هر دارویی در دوران شیردهی، وضعیت نوزاد خود را تحت نظر داشته باشید. در صورتی که نوزاد شما:

• مانند همیشه شیر نمی‌خورد یا برای شیر خوردن بیدار نمی‌شود،
• به طور غیرعادی خواب‌آلود به نظر می‌رسد،
• بی‌قرار و تحریک‌پذیر است،

بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.

نقل قول از:

nhs.uk

Diphenhydramine passes into breast milk in very small amounts. Your baby is unlikely to get side effects. However it's better to only take it occasionally, or for a short time, as it could make them sleepy.

ترجمه:

مقدار بسیار کمی از دیفن ‌هیدرامین وارد شیر مادر می‌شود و به همین دلیل احتمال بروز عوارض در نوزاد کم است. با این حال، بهتر است این دارو را فقط گاهی اوقات یا برای مدت کوتاه مصرف کنید، زیرا ممکن است باعث خواب‌آلودگی نوزاد شود.

بیشتر بخوانید: داروهای ممنوعه دوران  شیردهی

تداخل دارویی شربت دیفن هیدرامین در بارداری

مصرف همزمان دیفن ‌هیدرامین با برخی داروها می‌تواند اثر دارو را تغییر داده یا خطر بروز عوارض جانبی را افزایش دهد. بنابراین در صورت استفاده از هر یک از داروهای زیر، لازم است با پزشک یا داروساز مشورت کنید:

• داروهای ضد افسردگی مانند ونلافاکسین یا مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز مانند فنلزین؛
• متوپرولول و دیگر داروهای قلب؛
• هر دارویی که باعث خواب‌آلودگی، خشکی دهان یا مشکل در دفع ادرار می‌شود؛ مصرف دیفن‌ هیدرامین می‌تواند این عوارض را تشدید کند.

همچنین، اگر از داروهای ترکیبی مانند مسکن‌ها، ضدسرفه‌ها یا داروهای سرماخوردگی حاوی دیفن ‌هیدرامین استفاده می‌کنید، به دقت ترکیبات دیگر دارو را بررسی کنید. برای مثال، بررسی کنید که آیا داروی ترکیبی حاوی استامینوفن یا سایر مواد فعال است یا خیر، تا از مصرف بیش از حد یا تداخل دارویی جلوگیری شود.

سوالات متداول

1. چقدر زمان می‌برد تا دیفن هیدرامین اثر کند؟ معمولاً ظرف ۱۵ تا ۳۰ دقیقه اثر می‌گذارد و حدود یک ساعت بعد به حداکثر میزان تاثیرگذاری خود می‌رسد. اثر خواب‌آوری شربت دیفن هیدرامین می‌تواند بین ۴ تا ۶ ساعت باقی بماند؛ بنابراین اگر شب آن را مصرف کنید، احتمال دارد صبح روز بعد کمی احساس خواب‌آلودگی داشته باشید.
2. آیا مصرف شربت دیفن‌ هیدرامین کامپاند در بارداری ضرر دارد؟ برخلاف دیفن‌ هیدرامین ساده، نوع کامپاند این دارو (Diphenhydramine compound) حاوی آمونیوم کلراید است که به کاهش خلط کمک می‌کند. طبق رده‌بندی سازمان غذا و داروی آمریکا، این دارو در گروه C قرار می‌گیرد؛ به این معنا که در مطالعات حیوانی عوارض منفی مشاهده شده است اما شواهد کافی درباره ایمنی آن در انسان وجود ندارد. بنابراین، تصمیم برای مصرف آن باید تنها با بررسی دقیق فواید و خطرات توسط پزشک انجام شود.
3. غرغره شربت دیفن ‌هیدرامین در بارداری چه فوایدی دارد؟ برخی افراد از غرغره کردن این دارو برای کاهش گلودرد استفاده می‌کنند اما شواهد علمی کافی در این زمینه وجود ندارد. بهتر است پیش از به ‌کارگیری این روش، با پزشک مشورت کنید.
4. آیا خوردن دیفن ‌هیدرامین می‌تواند به رفع بی‌خوابی در دوران بارداری کمک کند؟ بله، دیفن ‌هیدرامین به دلیل خاصیت خواب‌آور می‌تواند به بهبود بی‌خوابی کمک کند. با این حال، مصرف آن باید کاملاً تحت نظر پزشک باشد تا از ایمنی دارو در دوران بارداری اطمینان حاصل شود.