سونوگرافی واژینال یا شکمی، کدام بهتر است؟

سونوگرافی واژینال و شکمی (لگنی) هر دو برای بررسی اندام‌های لگنی مانند رحم، تخمدان‌ها و مثانه استفاده می‌شوند، اما روش انجام آن‌ها متفاوت است. در سونوگرافی شکمی، پروب (ترانس دیوسر) روی سطح شکم قرار می‌گیرد و تصاویر کلی‌تری از اندام‌ها ارائه می‌دهد؛ در حالی که در سونوگرافی واژینال، پروب باریکی به طور مستقیم وارد واژن می‌شود و به دلیل نزدیکی بیشتر به اندام‌های داخلی، تصاویر دقیق‌تر و واضح‌تری را فراهم می‌کند. سونوگرافی شکمی معمولاً راحت‌تر و بدون تهاجم است، در حالی که سونوگرافی واژینال ممکن است کمی ناراحتی ایجاد کند، اما برای تشخیص برخی بیماری‌های خاص مانند کیست تخمدان، فیبروم و اندومتریوز دقیق‌تر است. به خواندن ادامه دهید تا کاملاً با تفاوت سونوگرافی واژینال و شکمی آشنا شوید.

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: باسلام، من تنبلی تخمدان دارم و تحت نظر پزشک متفورمین مصرف میکنم و میخوام باردار بشم، بعداز دو ماه دوباره پریودم عقب افتاد و بموقع نشدم و بعد از 23 روز از موعدم شدم، میخواستم به پزشک مراجعه کنم اما قبلش می‌خواستم سونوگرافی انجام بدم، بعد از اینکه پریدم تموم شد برم بنظرتون خوبه؟ چه سونوگرافی باشه که کامل نشون میده کیستهارو؟
پاسخ دکتر فریبا الماسی، متخصص زنان، استاد دانشگاه و فلوشیپ جراحی لاپاراسکوپی: دوست عزیز تفاوت سونوگرافی از روی شکم با سونوگرافی واژینال در این است که دقت سونوگرافی واژینال در تشخیص ضایعات آندومتر و سایز آن‌ها و هم‌چنین در تشخیص ضایعات تخمدان و کیست تخمدانی بیشتر از سونوگرافی شکمی است.

سونوگرافی شکمی چیست؟

سونوگرافی شکمی یا لگن یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، تصاویری از اندام‌های ناحیه لگن ایجاد می‌کند. این اندام‌ها شامل رحم، تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، دهانه رحم و مثانه هستند. در این روش، یک وسیله دستی کوچک به نام «ترانس دیوسر» بر روی شکم حرکت داده می‌شود و امواج صوتی را به داخل بدن ارسال می‌کند. این امواج پس از برخورد با ساختارهای داخلی، بازتاب پیدا کرده و به تصاویری تبدیل می‌شوند که پزشک می‌تواند آن‌ها را تفسیر کند.

کاربردهای سونوگرافی شکمی

سونوگرافی لگن کاربردهای گسترده‌ای دارد و اغلب نخستین گام در تشخیص بسیاری از بیماری‌هاست. در واقع، این روش معمولاً در موارد زیر استفاده می‌شود:

• پیگیری بارداری: به ویژه در مراحل اولیه برای تأیید بارداری، بررسی رشد جنین و شناسایی هرگونه ناهنجاری
• بررسی درد لگن: برای یافتن علت دردهای غیرقابل توضیح در ناحیه لگن، مانند کیست‌های تخمدان، فیبروم‌های رحمی یا اندومتریوز
• ارزیابی خونریزی‌های غیرطبیعی: جهت بررسی دلایل خونریزی شدید یا نامنظم قاعدگی
• شناسایی توده‌ها: برای تشخیص و اندازه‌گیری توده‌هایی مانند کیست‌های تخمدانی یا فیبروم‌ها
• بررسی ناباروری: برای ارزیابی سلامت اندام‌های تولیدمثلی در زنانی که با مشکلات باروری مواجه هستند.

نحوه انجام سونوگرافی شکمی

این نوع سونوگرافی بسیار ساده و معمولاً بدون درد است. در این روش، از شما خواسته می‌شود به پشت دراز بکشید و شکم‌تان را برهنه کنید. سپس تکنسین مقدار کمی ژل روی ناحیه پایینی شکم شما قرار می‌دهد تا حرکت راحت‌تر ترانس دیوسر را ممکن سازد و تصاویر واضح‌تری به دست آید. این فرآیند معمولاً بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و در این مدت، تکنسین ترانس دیوسر را روی شکم حرکت می‌دهد تا تصاویر لازم از اندام‌های لگنی ثبت شوند.

سونوگرافی واژینال چیست؟

سونوگرافی واژینال یک روش تخصصی‌تر از سونوگرافی لگنی است که نمایی نزدیک‌تر و دقیق‌تر از اندام‌های لگنی ارائه می‌دهد. این روش برخلاف سونوگرافی لگنی که به صورت خارجی از روی شکم انجام می‌شود، یک ترانس دیوسر باریک و میله‌مانند را به آرامی وارد واژن می‌‌کند تا امکان مشاهده واضح‌تر و دقیق‌تر رحم، تخمدان‌ها و ساختارهای لگنی دیگر فراهم آید.

کاربردهای سونوگرافی واژینال

این نوع سونوگرافی‌ معمولاً زمانی توصیه می‌شود که نیاز به بررسی جزئی‌تر و دقیق‌تری وجود دارد. نمونه‌هایی از این شرایط عبارتند از:

• بررسی بارداری در مراحل اولیه: برای مشاهده بهتر مراحل ابتدایی بارداری، تأیید وجود ضربان قلب جنین یا تشخیص بارداری خارج رحمی
• ارزیابی دقیق‌تر مشکلات زنان: زمانی که سونوگرافی لگنی اطلاعات کافی ارائه ندهد، واژینال می‌تواند دید دقیق‌تری از مشکلاتی مانند خونریزی غیرطبیعی یا درد لگنی فراهم کند.
• تشخیص بیماری‌ها: مشکلاتی مانند کیست‌های تخمدان، فیبروم‌های رحمی و اندومتریوز معمولاً با این نوع سونوگرافی بهتر دیده می‌شوند.
• ارزیابی دهانه رحم: به‌ویژه در بارداری‌های پرخطر، این نوع سونوگرافی می‌تواند برای بررسی احتمال زایمان زودرس از طریق بررسی دهانه رحم استفاده شود.

نحوه انجام سونوگرافی واژینال

در این روش، شما به پشت دراز می‌کشید و زانوهایتان را خم می‌کنید. سپس تکنسین، ترانس دیوسر را با پوشش محافظتی می‌پوشاند و مقدار کمی ژل روی آن می‌زند تا این وسیله را به آرامی به داخل واژن شما هدایت کند. ممکن است این روش در ابتدا کمی دلهره‌آور به نظر برسد، اما اکثر زنان آن را تنها کمی ناراحت‌کننده توصیف می‌کنند. در ضمن، این فرآیند معمولاً بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.

تفاوت سونوگرافی واژینال و شکمی

تفاوت سونوگرافی واژینال و شکمی را در نحوه انجام آن‌ها متوجه شدید، اما لازم است تفاوت‌های اصلی بین این دو روش را به طور دقیق‌تر نیز بررسی کنیم:

آمادگی پیش از انجام سونوگرافی واژینال و شکمی

• سونوگرافی شکمی: ممکن است از شما خواسته شود قبل از انجام سونوگرافی آب بنوشید تا مثانه پر باشد که این کار به وضوح بیشتر تصاویر کمک می‌کند.
• سونوگرافی واژینال: معمولاً نیاز به آمادگی خاصی ندارد، اما ممکن است از شما خواسته شود مثانه خود را تخلیه کنید.

روش انجام سونوگرافی واژینال و شکمی

• سونوگرافی شکمی: یک روش غیرتهاجمی است که به صورت خارجی از روی شکم انجام می‌شود و به طور کلی راحت‌تر است، زیرا هیچ وسیله‌ای را وارد بدن نمی‌کند.
• سونوگرافی واژینال: یک روش داخلی است که در آن ترانس دیوسر داخل واژن قرار داده می‌شود و امکان مشاهده دقیق‌تر اندام‌های لگنی را فراهم می‌کند.

میزان دقت سونوگرافی واژینال و شکمی

• سونوگرافی شکمی: تصویری کلی از اندام‌های لگنی ارائه می‌دهد و برای ارزیابی‌های اولیه مناسب است.
• سونوگرافی واژینال: تصاویر دقیق‌تر و واضح‌تری ارائه می‌دهد و به ویژه در مراحل اولیه بارداری یا هنگام بررسی بیماری‌های خاص زنان کارایی دارد.

موارد استفاده سونوگرافی واژینال و شکمی

• سونوگرافی شکمی: معمولاً برای پایش بارداری، بررسی دردهای لگنی و ارزیابی خونریزی‌های غیرطبیعی به کار می‌رود.
• سونوگرافی واژینال: زمانی استفاده می‌شود که به بررسی دقیق‌تری نیاز باشد، مانند تشخیص کیست‌های تخمدان، فیبروم‌ها و اندومتریوز.

احساس راحتی سونوگرافی واژینال و شکمی

• سونوگرافی شکمی: معمولاً بدون درد و کاملاً قابل تحمل است.
• سونوگرافی واژینال: ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد، به ویژه به دلیل ورود ترانس دیوسر به بدن، اما اغلب به خوبی قابل تحمل است.

با درک این تفاوت‌ها، می‌توانید با اطمینان بیشتری نسبت به انتخاب روش مناسب برای شرایط خاص خود تصمیم‌گیری کنید.

سونوگرافی واژینال بهتر است یا شکمی؟

نتخاب بین سونوگرافی واژینال یا شکمی معمولاً به شرایط خاصی که باید ارزیابی شود بستگی دارد که به شرح زیر ااست

• فیبروم رحم: سونوگرافی واژینال معمولاً مؤثرتر است زیرا تصاویر دقیق‌تری از فیبروم‌ها ارائه می‌دهد.
• کیست تخمدان: برای بررسی کیست‌های تخمدانی، به‌ ویژه کیست‌های کوچک‌تر که ممکن است در سونوگرافی لگنی دیده نشوند، سونوگرافی واژینال ترجیح داده می‌شود.
• آندومتریوز: هر دو نوع سونوگرافی می‌توانند به شناسایی آندومتریوز کمک کنند، اما سونوگرافی واژینال دید بهتری از بافت آندومتر ارائه می‌دهد.
• ناباروری: در بررسی‌های مربوط به ناباروری زنان، سونوگرافی واژینال گزینه‌ای مؤثرتر است چون دید واضح‌تری از رحم و تخمدان‌ها فراهم می‌کند.

جمع‌بندی

هر دو نوع سونوگرافی واژینال و شکمی از ابزارهای ضروری در حوزه سلامت زنان هستند و هر کدام نقش خاصی را ایفا می‌کنند. سونوگرافی شکمی یا لگنی یک روش غیرتهاجمی است که نمایی کلی از اندام‌های لگنی ارائه می‌دهد و برای بررسی‌های اولیه و پایش بارداری بسیار مناسب است. در مقابل، سونوگرافی واژینال دید دقیق‌تری فراهم می‌کند و برای تشخیص مشکلات خاص زنان، نظارت بر بارداری در مراحل اولیه و بررسی ناباروری کاربرد بیشتری دارد. درک تفاوت‌های این دو روش به شما کمک می‌کند تا هنگام مشورت با پزشک، آگاهانه‌تر تصمیم بگیرید. چه دچار درد لگنی باشید، چه با خونریزی غیرطبیعی مواجه شده باشید یا بخواهید وضعیت بارداری خود را پیگیری کنید، پزشک شما مناسب‌ترین نوع سونوگرافی را با توجه به شرایط‌تان تعیین خواهد کرد.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.