تشخیص نابینایی در جنین، ممکن است؟

تشخیص نابینایی در جنین برای شروع درمان زودهنگام و موثر، بسیار حیاتی است. این مشکل که می‌تواند به دلایل ژنتیکی یا غیرژنتیکی ایجاد شود، در تست‌های غربالگری دوران بارداری، سونوگرافی و ام‌ آر آی جنینی قابل شناسایی است. این تشخیص زودهنگام و آغاز درمان در مراحل اولیه نقش مهمی در بهبود شرایط دارد و برای جلوگیری از نابینایی نوزاد ضروری است.

دلایل نابینایی در جنین

نابینایی در جنین می‌تواند به دلایل ژنتیکی و غیرژنتیکی ایجاد شود. عوامل ژنتیکی نقش مهمی در توسعه چشم‌ها و سیستم بینایی دارند. بیماری‌های ارثی مانند رتینیت پیگمنتوزا، آماوروزیس مادرزادی لبر و آب مروارید مادرزادی می‌توانند باعث نابینایی در جنین شوند. این شرایط ناشی از جهش‌ در ژن‌های خاصی است که مسئولیت توسعه و عملکرد طبیعی چشم‌ها را برعهده دارند.
از طرفی، عوامل غیرژنتیکی نیز می‌توانند باعث نابینایی در جنین شوند. عفونت‌هایی مانند سرخجه، توکسوپلاسموز و سیتومگالوویروس در دوران بارداری می‌توانند بر چشم‌های در حال رشد تاثیر بگذارند و به نابینایی منجر شوند. ضربه به شکم مادر یا قرار گرفتن در معرض سموم مانند برخی داروها یا مواد شیمیایی نیز می‌تواند اثرات منفی بر سیستم بینایی جنین داشته باشد.

آیا تشخیص نابینایی در دوران جنینی ممکن است؟

​بله، تشخیص برخی از انواع نابینایی یا اختلالات شدید بینایی در جنین امکان‌پذیر است، اما این تشخیص به نوع اختلال، زمان بارداری و روش‌های مورد استفاده بستگی دارد. در ادامه، روش‌های مختلف تشخیص نابینایی در جنین را توضیح داده‌ایم:

آزمایش‌های غربالگری بارداری

آزمایش‌های غربالگری در دوران بارداری می‌توانند به تشخیص نابینایی کمک کنند. این آزمایش‌ها معمولاً در جریان مراقبت‌های روتین پیش از تولد انجام می‌شوند و هدف آن‌ها شناسایی هر گونه مشکل یا اختلالات احتمالی در جنین در حال رشد است. آزمایش‌های خون، آزمایش‌های ادرار و سونوگرافی ابزارهای معمول غربالگری هستند.
آزمایش‌های خون می‌توانند اختلالات ژنتیکی خاصی را که ممکن است باعث نابینایی در جنین شوند، شناسایی کنند. این آزمایش‌ها DNA جنین را برای جهش‌ها یا اختلالات خاصی که با بیماری‌های چشمی مرتبط هستند، تجزیه و تحلیل می‌کنند. آزمایش‌های ادرار نیز می‌توانند اطلاعات ارزشمندی در مورد سلامت جنین و عوامل خطر احتمالی برای نابینایی فراهم کنند.

سونوگرافی

سونوگرافی یک ابزار ایمن و قابل اعتماد برای تشخیص نابینایی است که می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد رشد چشم‌ها و هر گونه اختلال احتمالی دیگری را ارائه دهد. در حین انجام سونوگرافی، دستگاه ترانس دیوسر بر روی شکم مادر قرار می‌گیرد و برای ایجاد تصاویر از ساختارهای داخلی جنین، از امواج صوتی استفاده می‌شود.
سونوگرافی‌ می‌تواند اختلالاتی مانند چشمان کوچک، آب مروارید یا بدشکلی‌های عصب بینایی را شناسایی کند. این یافته‌ها می‌توانند به پزشکان کمک کنند تا علت نابینایی را تشخیص داده و برنامه درمانی مناسب تدوین کنند. تشخیص زودهنگام از طریق سونوگرافی به جلوگیری از نابینایی نوزاد کمک می‌کند.

ام‌ آر آی جنینی

در برخی موارد، سونوگرافی ممکن است اطلاعات کافی در مورد چشم‌ها و سیستم بینایی جنین ارائه ندهد. در این شرایط، ممکن است ام‌ آر آی جنینی توصیه شود. ام ‌آر آی جنینی یک تکنیک تصویربرداری پیشرفته است که از میدان‌های مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از جنین در حال رشد استفاده می‌کند.
این روش می‌تواند تصاویر دقیق‌تری از چشم‌ها، عصب بینایی و ساختارهای مغزی مربوط به بینایی ارائه دهد. این تکنیک به‌ ویژه زمانی مفید است که سونوگرافی‌ نتیجه روشنی نداشته یا زمانی که نیاز به اطلاعات دقیق‌تری در مورد وضعیت جنین باشد. به علاوه، ام ‌آر آی جنینی یک روش ایمن است که از تابش یونیزه استفاده نمی‌کند. بنابراین برای زنان باردار مناسب‌ است و مشکلی به وجود نمی‌آورد.

علائم و نشانه‌های نابینایی در جنین

پزشکان و والدین باید از علائم و نشانه‌های نابینایی در جنین آگاه باشند. برخی موارد نابینایی ممکن است از طریق آزمایش‌های غربالگری دوران بارداری یا سونوگرافی شناسایی شوند، اما برخی دیگر ممکن است تنها پس از تولد و به طور نابینایی مادرزادی قابل مشاهده باشند. برخی از علائم و نشانه‌های رایج نابینایی در نوزادان عبارتند از:

• حرکات غیرطبیعی چشم‌ها: حرکات غیرهماهنگ یا لرزان چشم‌ها ممکن است نشانه‌ای از مشکل در سیستم بینایی نوزاد باشد.
• عدم واکنش به نور: نوزادان معمولاً در پاسخ به نور پلک می‌زنند یا سر خود را می‌چرخانند. از این رو، عدم واکنش می‌تواند نشانه‌ای از اختلال بینایی باشد.
• چشم‌های کوچک یا نبود چشم‌ها: اختلالات فیزیکی مانند چشم‌های کوچک یا نبودشان طبیعتاً می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات بینایی باشد.
• قرنیه‌های کدر یا مات: قرنیه یک سطح شفاف و گنبدی شکل در جلوی چشم است که کدری یا مات بودن آن می‌تواند نشانه‌ای از مشکل بینایی باشد.

البته این علائم و نشانه‌ها به ‌طور قطعی نشان‌دهنده نابینایی نیستند و باید توسط یک پزشک متخصص ارزیابی شوند.

درمان نابینایی در جنین

گزینه‌های درمان نابینایی در جنین به علت و شدت وضعیت بستگی دارد. در برخی از موارد، درمان ممکن است پس از تولد امکان‌پذیر باشد اما در دیگر موارد نیز ممکن است نیاز به مداخلات در دوران بارداری باشد.
وقتی علت نابینایی جنین یک اختلال ژنتیکی است، احتمال می‌رود که گزینه‌های درمانی محدود باشند. با این حال، تشخیص زودهنگام می‌تواند به پزشکان کمک کند تا یک برنامه درمانی تدوین کنند که بر حداکثر استفاده از بینایی باقی‌مانده کودک و ارائه حمایت و منابع مناسب تمرکز داشته باشد.
در مواردی مانند ابتلا به عفونت یا قرار گرفتن در معرض سموم که علت نابینایی غیرژنتیکی است، درمان ممکن است شامل رسیدگی به وضعیت اصلی باشد. به عنوان مثال، اگر عفونت باعث اختلال بینایی شده باشد، داروهای مناسب ممکن است برای درمان عفونت و کاهش اثرات آن بر چشم‌های جنین تجویز شوند.

سوالات متداول

دلایل رایج نابینایی در نوزادان چیست؟

علت‌های مختلفی برای نابینایی در نوزادان وجود دارد که شامل اختلالات ژنتیکی، عفونت‌ در دوران بارداری، تولد زودرس و کمبود اکسیژن در زمان تولد می‌شود.

آیا نابینایی در دوران بارداری قابل تشخیص است؟

بله، نابینایی در دوران بارداری می‌تواند از طریق سونوگرافی و دیگر آزمایش‌های پیش از تولد شناسایی شود. با این حال، همیشه امکان تشخیص تمامی موارد نابینایی وجود ندارد.

نشانه‌های نابینایی در جنین چیست؟

هیچ نشانه خاصی برای نابینایی در جنین وجود ندارد. با این حال، اگر عوامل خطر مانند سابقه خانوادگی نابینایی یا اختلال ژنتیکی شناخته ‌شده‌ای وجود داشته باشد، مهم است که این موضوع با پزشک در میان گذاشته شود.

اگر شک داشته باشیم که جنین نابینا است، چکار باید کرد؟

اگر مشکوک به نابینایی جنین خود هستید، باید این موضوع را با پزشک‌تان در میان بگذارید. پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را توصیه کند یا شما را به یک متخصص ارجاع دهد.

آیا نابینایی در نوزادان قابل درمان است؟

درمان نابینایی در نوزادان بستگی به علت نابینایی دارد. برخی موارد ممکن است با جراحی یا دارو قابل درمان باشند، اما برخی دیگر ممکن است نیاز به مدیریت و پشتیبانی مادام‌العمر داشته باشند. به هر حال، همکاری با پزشک و متخصص برای تعیین بهترین روش درمانی برای نوزاد شما ضروری است.

کلام آخر

تشخیص نابینایی در جنین همیشه به طور صددرصدی ممکن نیست، اما روش‌هایی مانند سونوگرافی دقیق، MRI جنینی و آزمایش‌های ژنتیکی می‌توانند به شناسایی اختلالات بینایی کمک کنند. آگاهی والدین، مراقبت‌های دوران بارداری و مشاوره‌های تخصصی نیز از ارکان پیشگیری و تشخیص به‌ موقع این اختلال هستند. در نهایت، هرچند تولد کودک با نابینایی مادرزادی چالش‌برانگیز است، اما با آموزش، توانبخشی و حمایت اجتماعی، این کودکان نیز می‌توانند زندگی موفق، مستقل و پرباری داشته باشند.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.