سرخجه در دوران بارداری، بررسی موارد مشکوک

سرخجه یکی از مهمترین بیماریهای بارداری است که علائم سرخجه در بارداری و راه درمان سرخجه در بارداری و آزمایش سرخجه در بارداری در ادامه بیان خواهد شد. سرخجه یکی از علل شایع بیماری‌های حاد تبدار و بثوری می‌باشد. بیماری دارای چندین عارضه می‌باشد. عفونت سرخجه در حاملگی می‌تواند منجر به سقط، مرده‌زایی یا نوزاد مبتلا به عفونت سرخجه مادرزادی گردد. اولین توصیف دقیق از سرخجه درسال ۱۷۴۰ میلادی به‌عمل آمد و اصطلاح روبلا در ۱۸۶۶ برای آن به کار برده شد.

مطالعات در سال ۱۹۴۱ ثابت کرد ابتلاء مادر به ویروس سرخجه در بارداری در ماههای اول آبستنی موجب کاتاراکت و بیماریهای قلبی در نوزاد وی می‌گردد. ویروس سرخجه از ویروسهای RNAدار و نسبت به حلالهای چربی حساس است و در گروه توگاویروسها قرار دارد. ویروس سرخجه توسط گروه کثیری از عوامل شیمیایی، PH کمتر از ۸/۶ یا بیش از ۱/۸ و تحت اثر اشعه ماوراء بنفش غیرفعال می‌گردد. درحرارت اطاق تا ۳۷ درجه سانتیگراد ویروس ناپایدار است و بهترین درجه حرارت جهت نگهداری آن ۶۰ درجه سانتیگراد زیرصفر است. انسان تنها میزبان طبیعی ویروس سرخجه است.

علائم سرخجه در بارداری

انتقال عامل بیماری از طریق ترشحات دستگاه تنفس شخص مبتلا صورت می‌گیرد و در اکثر موارد ناشی از تماس طولانی و نزدیک با بیمار است. اپیدمیهای سرخجه در فواصل 6 تا 9 سال یک بار ولی به دفعات کمتری از همه‌گیریهای سرخک مشاهده می‌گردد. سرخجه بیشتر از همه در کودکان دیده می‌شود اما سن ابتلا به آن بعد از زمان معمول برای ابتلا به سرخک است. در برخی از کشورها تعداد قابل توجهی از بالغین (حدود 15درصد) فاقد آنتی‌بادی HI نسبت به سرخجه هستند.به‌طور معمول تنها یک مورد از 5 تا 10 مورد بالینی بیماری سرخجه گزارش می‌شود و به علاوه به ازاء هر یک مورد با تظاهرات بالینی یک یا چند مورد عفونت بدون علائم بالینی وجود دارد که از نظر اپیدمیولوژیکی، به اندازه موارد بالینی بیماری با اهمیت هستند.

اگر چه واگیر بودن سرخجه کمتر از سرخک و بسیاری از بیماری‌های دیگر کودکی است ولی با بروز اپیدمی در سربازخانه‌ها و یا مؤسسات شبانه روزی کلیه افراد حساس به بیماری مبتلا خواهند شد. در سرخجه اکتسابی زمان سرایت‌پذیری بیماری کوتاه است و از یک هفته قبل از بروز بثورات تا 5 روز بعد از آن ادامه خواهد داشت (حداکثر تا 21 روز بعد از بروز بثورات) اما حداکثر سرایت‌پذیری آن یک روز قبل از ظهور نشانه‌هاست.

در زنان باردار مشکوک به سرخجه در بارداری، باید نمونه خون از نظر Igm اختصاصی سرخجه بررسی شود.

نوزادان منبع عفونت

واضح است بیماری که در جریان سرخجه در بارداری دچار راش نمی‌شود نیز آلوده کننده است. نوزادان مبتلا به سرخجه مادرزادی نیز یک منبع عفونت محسوب می‌گردند و در حلق، ادرار و مدفوع بسیاری از این نوزادان ویروس یافت می‌شود. تماس افراد حساس با چنین نوزادانی موجب ابتلاء آنها به سرخجه می‌گردد.به‌طور کلی یک بار ابتلا طبیعی به سرخجه شخص را برای تمام عمر در مقابل بیماری سرخجه محافظت می‌کند هر چند که وقوع عفونت مجدد با یا بدون نشانه‌های بالینی در افراد واکسینه شده و بندرت در آنهایی که قبلا به بیماری مبتلا شده‌اند، گزارش شده است. بیماری سرخجه در بارداری مانند بسیاری از بیماریهای ویروسی می‌تواند در دورة‌ حاد عفونت موجب کاهش پاسخ‌های ایمنی سلولی میزبان گردد. جنینی که با ویروس سرخجه عفونی شده باشد، ممکن است با سندرم سرخجه مادرزادی متولد شود. نوزادان با CRS ، ویروس سرخجه در بارداری را برای مدتهای طولانی با اشک دفع می‌کند. برای تشخیص سرخجه مادرزادی در نوزاد می‌توان از شناسایی Igm اختصاصی در خون نوزاد (از بدو تولد تا ۵ ماهگی) استفاده کرد.

آزمایش سرخجه در بارداری

برای هر مورد مشکوک به CRS علاوه بر تنظیم لیست خطی و اعلام به سطوح بالاتر باید یک فرم بررسی اپیدمیولوژیک نیز تکمیل گردد. برای مراقبت، گرفتن ۱ نمونه خون به میزان ۱ میلی لیتر از هر نوزاد مشکوک به CRS بعد از تولد در اسرع وقت ، الزامی است . (تقریباً همه نوزادان متبلا به CRS نتیجه آزمایش Igm اختصاصی سرخجه آنها طی ۶ ماه اول زندگی مثبت و ۶۰% آنها طی ۶ ماهه دوم زندگی مثبت می‌شود.

چطور موارد مشکوک را بررسی کنیم؟

در زنان باردار مشکوک به سرخجه، باید نمونه خون از نظر Igm اختصاصی سرخجه بررسی شود. اگر نتیجه ازمایش نمونه خون از نظر Igm اختصاصی سرخجه مثبت بود بایستی بیمار از نظر انجام ویزیت بعدی پیش از تولد پیگیری مورد مشورت قرار گیرد، در صورتی که نمونه خون از نظر Igm اختصاصی سرخجه منفی باشد و اولین نمونه در عرض ۶ روز اول شروع بثورات جلدی تهیه شده باشد بایستی نمونه خون دوم تهیه شده و از نظر Igm آزمایش شود. بهر حال لازم است صرف نظر از Igm، سرم خون زن باردار مشکوک به سرخجه با روش Rubella IgG avidity assay بررسی شود