کمبود آهن در بارداری، نشانه ها و روش های رفع آن

کم‌خونی فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی در دوران بارداری است که با استفاده از یک تغذیه مناسب می توان این کمبود آهن را جبران کرد. در این مطلب با نشانه های کمبود آهن در بارداری و روش های رفع آن بیشتر آشنا می شوید.
آهن برای تشکیل هموگلوبین خون بسیار ضروری است و از آنجا که در دوران بارداری میزان خون بدن تا حد طبیعی افزایش می یابد، بنابراین به منظور تامین مقدار کافی هموگلوبین برای این حجم خون، آهن مورد نیاز است، همچنین جنین برای تامین آهن مورد نیاز خود، مقداری از آهن بدن مادر را جذب می کند، در نتیجه مادر نیاز دارد که کمبود آهن بدن خود را جبران نماید. از این رو در این مطلب به موضوع کمبود آهن در بارداری و درمان آن پرداخته ایم. در ادامه همراه ما شوید.

کمبود آهن در بارداری
به طور کلی کم خونی در بارداری به دلایل مختلفی می تواند رخ می دهد، در برخی افراد مانند ابتلا به بیماری کم خونی داسی شکل، کم خونی دلیل ژنتیکی دارد، اما در اغلب افراد کم خونی ناشی از دست رفتن حجم زیادی از خون بدن ایجاد خواهد شد و نیز کم خونی ناشی از تغذیه به دلیل کمبود ویتامین ها و مواد مغذی مورد نیاز بدن می باشد. کمبود آهن، اسید فولیک و ویتامین B۱۲ در خانم ها منجر به کم خونی خواهد شد.
فقر آهن عامل اصلی کم خونی ناشی از تغذیه می باشد و متاسفانه تعداد زیادی از بانوان قبل از بارداری به کمبود آهن مبتلا هستند و بنابراین آنها باید در طول روز به مقدار ۲۷ میلی گرم آهن مصرف نمایند و چون بسیاری از غذا های مغذی نیز نمی تواند تامین کننده این حجم از آهن مورد نیاز بدن مادر باردار باشد، بنابراین برای جلوگیری از کمبود آهن در دوران بارداری، مصرف مکمل های آهن در این دوران توصیه می شود.
مصرف آهن مورد نیاز بدن در دوران بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا جنین برای تامین آهن مورد نیاز خود از آهن موجود در بدن مادر استفاده می کند، بنابراین کمبود ذخایر آهن بدن مادر در دوران بارداری مشکلات جبران نا پذیری را برای مادر و جنین به همراه خواهد داشت. ابتلا به کم خونی در ماه های اول بارداری، خطر زایمان زودرس را افزایش داده، همچنین موجب کم وزنی نوزاد خواهد شد، مادرانی که دچار فقر آهن شدید می باشند، احتمال کم خونی نوزاد در دوران شیرخوارگی افزایش می یابد.
همانطور که در بالا اشاره کردیم، کم خونی موجب می شود تا میزان هموگلوبین بدن یا گلبول های قرمز خون کاهش یابد، زیرا گلبولهای قرمز خون مسئول انتقال اکسیژن به سایر سلولهای بدن می باشند، در نتیجه با کمبود این سلول ها، بدن برای اینکه اکسیژن را به اندام ها برساند، فشار زیادی را متحمل خواهد شد و نیز انرژی زیادی مصرف می کند، از این رو دچار بی حالی و خستگی می شود. به طور کلی کم خونی و کمبود آهن در بارداری با علائمی مانند خستگی، سرگیجه، ضعف، رنگ پریدگی در لبها، زیر پلک و ناخن، تنگی نفس، عدم تمرکز، تپش قلب همراه است. عده ای ار محققان معتقدند، ارتباط مستقیمی بین کمبود آهن و ویار حاملگی وجود دارد و همچنین فقر آهن موجب می شود که برخی خانم های باردار به خوردن موادی همچون خاک و گِل روی آورند که در این صورت حتما باید به پزشک مراجعه شود.

رفع کم خونی در بارداری
در اغلب موارد برای رفع کم خونی، مکمل آهن تجویز می شود اما این مکمل ها بیشتر برای افرادی که از کمبود آهن رنج می برند، مفید می باشد. اما به طور کلی برای جذب آهن در بدن، توصیه می شود آن را با معده خالی و به همراه منابع حاوی ویتامین ث مانند آب پرتقال میل کنند و نیز از مصرف همزمان آن با کلسیم خودداری نمایند، زیرا کلسیم جذب آهن را کاهش می دهد. حال مصرف آهن عوارضی نیز دارد و ممکن است موجب یبوست در مادران باردار شود. از عوارض دیگر مصرف مکمل های آهن، تهوع و بیرون روی است که در این صورت با قرار دادن فیبر در برنامه غذایی می توان این مشکل را برطرف نمود.
مصرف غذاهایی مانند گوشت قرمز که سرشار از آهن می باشند و نیز مرغ و ماهی می توانند تامین کننده آهن مورد نیاز بدن باشند. همچنین بسیاری از منابع غیر گوشتی از جمله پنیر سویا، تخم مرغ، سبزیجات حاوی برگ سبز، نان سبوس دار، غلات، کلم بروکلی، میوه های خشک از قبیل زردآلو، کشمش، خرما اگرچه منابع خوبی برای تامین آهن بدن می باشند اما میزان جذب آهن در این منابع غذایی به نسبت مواد گوشتی کمتر است، بنابراین برای جذب آهن منابع غیر گوشتی می توان در کنار مصرف آنها از مواد غذایی دارای ویتامین ث استفاده کرد.
جگر یک منبع سرشار از آهن است، اما مصرف آن برای جبران کمبود آهن در دوران بارداری توصیه نمی شود، زیرا این ماده غذایی دارای ویتامین A می باشد و از آنجا که مصرف این ویتامین در دوران حاملگی موجب نقص نوزاد پس از تولد می شود، بنابراین باید مادران باردار از مصرف جگر در بارداری پرهیز کنند. البته توجه داشته باشید که وجود این ویتامین از نوع بتاکاروتن برای مادر باردار ضرری ندارد، اما منابع دارای رتینول به دلیل خطراتی که برای جنین دارد، توصیه نمی شود.