آمنیوسنتز در بارداری لازم است؟

سوال : در چه مواقعی انجام آمنیوسنتز برای مادر لازم است؟

پاسخ : بعد از غربالگری مرحله اول بیماران به سه دسته تقسیم میشوند.

• بیماران با ریسک کم که به احتمال ۹۹ درصد مشکلی پیدا نخواهند کرد.
• بیماران با ریسک متوسط که بسته به شرایطی که دارند بهتر است آزمایش آمنیوسنتز برایشان انجام شود.
• بیماران با ریسک بالا که البته لزوما به معنای مشکل دار بودن جنین نیست، اما توصیه میشود برای اطمینان آزمایش آمنیوسنتز انجام شود.

در آزمایش آمنیوسنتز مایع دور جنین مورد بررسی قرار میگیرد که این آزمایش مشخص میکند سندروم داون یا سایر اختلالات کروموزومی وجود دارد یا خیر.

برای آگاهی بیشتر از ضرورت انجام آمنیوسنتز به سراغ دکتر مهرشاد جمالی رفتیم. از شما دعوت میکنیم ویدئو زیر را تماشا کنید.

مرکز فوق تخصصی سونوگرافی و رادیولوژی دکتر مهرشاد جمالی

۸۸۸۲۳۸۴۰
۸۸۸۲۷۰۴۵
۸۸۸۲۷۰۴۹
۰۹۱۲۹۶۳۰۳۴۳

آزمایش آمنیوسنتز یکی از آزمایش های زمان بارداری است که با خارج کردن نمونه ای از مایع آمنیوتیک با سوزن از طریق شکم این کار انجام می شود که تحت نظارت سونوگرافی صورت می گیرد. حکم این مایه برای محافظت از جنین که دارای سلول های جنینی و مواد شیمیایی مختلف است که تحت انجام آزمایش آمینوسنتز از طریق سونوگرافی برای مشاهده حیات جنین و سن بارداری و تعداد جنین و ساختار بدن او مورد استفاده قرار می گیرد.

درباره آزمایش آمنیوسنتز

آزمایش آمنیوسنتز برای همه ی زنان باردار تجویز نمی شود چرا که ممکن است خطراتی داشته باشد. بیشتر برای مادران بالای ۳۵ سال در غربالگری های ۳ ماهه اول و دوم که در گروه پرخطر هستند و یا سابقه بیماری خانوادگی خطرناکی دارند داده می شود. چرا که به دلیل اختلالات کروموزمی باعث نقص در لوله های عصبی می شود.

عوامل بروز اختلالات کروموزومی در جنین

با داشتن فرزندی که اختلالات کروموزومی دارد آزمایش آمنیوسنتز واجب می شود. چرا که داشتن همچنین بیماری در فرزند کم است ولی باید مورد بررسی قرار بگیرد چرا که همین موضوع برای تشخیص و انجام برخی از آزمایشات توسط پزشک تجویز می شود. برخی از عواملی که موجب اختلالات کوروموزمی در جنین می شود به شرح زیر می باشد:

• اگر طبق نتایج غربالگری احتمال بروز سندروم داون یا مشکلات کوروموزمی را نشان داد.
• اگر نتایج سونوگرافی نقص ساختاری وابسته با مشکلات کروموزومی را نشان دهد.
• اگر نتیجه آزمایش های غربالگری خطر مبتلا بودن جنین به نقص عضو مادرزادی را نشان دهد.
• اگر همسرتان یا شما سابقه اختلال کروموزومی یا نقص مادرزادی خانوادگی داشته باشید نوزاد در معرض این خطر قرار دارد.
• اگر مادر باردار قبلا کودکی در شکم داشته که ابتلا به نقص عضو مادرزادی داشته و یا شرایط از این خطرها دارد شاید تکرار شود.
• اگر شما در سنی باشید که کودک مبتلا به یکسری ناهنجاری کروموزومی شود این احتمال و اختلالات در جنین با افزایش سن روی می دهد.

دلایل انجام آزمایش آمنیوسنتز

رایج ترین علت انجام آزمایش تشخیص دادن زود هنگام نقص های مادرزادی و ناهنجاری های کروموزومی در جنین می باشد. که در این راه باید پزشک معالج با استفاده از نمونه ی مایع آمنیوتیک که تصویری از کروموزوم های جنین در حال رشد می باشد به دست آورد. که با استفاده از آن راه مطمئن می شود جنین ناهنجاری کوروموزومی مشخصی ندارد که اطلاعات پزشکی مانند: آزمایش نمونه برداری از جفت یا CVS می باشد. که انجام آزمایش آمنیوسنتز برای تفکیک اختلالات کروموزومی به صورت ذیل انجام می گیرد؛

• تعیین نقص های لوله عصبی مثل اسپینا بیفیدا و آنانسفالی که به اندازه میزان پروتئین آلفافتوپروتئین در مایع آمنیوتیک انجام می شود.
• تعیین تمام اختلالات کروموزومی مثل سندروم داون و تریزومی ۱۳ و ۱۸ که بسته به اختلالات کروموزومی جنسیتی دارد، مثل: سندرم ترنر که با انجام این آزمایش می توان این اختلال را تشخیص داد.
  در این وضعیت با آمنیوسنتز نمی توان همه نقص هایی که توسط ساختار در موقع تولد به وجود می آید مثل: شکاف لب و کام یا ناهنجاری قلبی را تشخیص داد. نقصی ساختاری که در ۳ ماهه دوم از راه سونوگرافی آنومالی قابل تعیین می باشد که با داشتن موارد فوق شاید دکتر دلایل دیگری برای شما داشته باشد تا آزمایش آمنیوسنتز را انجام دهید که این علت ها به شرح زیر است؛
• تعیین کردن عفونت داخل رحم مادر که روشی توصیه شده است.
• روش ارزیابی برای رشد ریه های کودک که در هنگامی به زایمان زودرس منجر می شود.
• روشی برای کنترل سلامت جنین که در زمان حساسیت خونی و حساسیت Rh ممکن است برای تفاوت گروه خونی مادر و جنین صورت بگیرد. که برای کنترل آن از سونوگرافی داپلر در امروزه استفاده می شود.

وضعیت حالت انجام آزمایش

آزمایش آمنیوسنتز بیشتر در هفته های ۱۴ تا ۲۰ بارداری مورد انجام قرار می گیرد که تقریبا نیم ساعت زمان لازم دارد. بروز مشکل در والدینی که بتوانند مجوز سقط جنین را از پزشک قانونی بگیرند قبل از انجام آزمایش یک سونوگرافی از جنین در آناتومی انجام می شود. که مادر روی میز آزمایش دراز می کشد. از سونوگرافی برای تعیین محل دقیق نمونه‌ گیری از کیسه آب استفاده می شود تا به جنین آسیبی نرسد که مدت انجام آن ۲۰ دقیقه می باشد. سپس پزشک یک سوزن بلند و نازک را از راه دیواره شکم وارد کیسه آب مادر می کند و با سونوگرافی فرآیندی را انجام می دهد.
بنابراین پزشک مقدار کمی مایع آمنیوتیک را توسط سرنگ خارج می‏ کند و سوزن را بیرون می‌آورد. خارج کردن مایع ممکن است چند دقیقه طول بکشد اما کمتر از ۳۰ ثانیه زمان می‌برد. برای جایگزینی مایع خارج‌‏شده دور جنین دوباره مقداری مایع خواهد ساخت. این کار ممکناست کمی کوفتگی و خستگی یا فشار ایجاد کند و شاید هیچ احساسی هم وجود نداشته باشد. درد در زنان باردار متفاوت است که با انجام این آزمایش به شکم حتی بارداری های اول و دوم و غیره انجامش متفاوت است و باید قبل آزمایش شکم بی حس شود. در برخی موارد درد بی حسی از درد آزمایش آمنیوسنتز بیشتر است که در پایان پزشک ضربان قلب جنین را مورد بررسی قرار می دهد.

هشیاری های بعد آزمایش آمنیوسنتز

اگر به نحوی باشد که بعد آزمایش کسی شما را به منزل برساند و مدتی را استراحت کنید خوب است. همینطور تا ۱ هفته از انجام این آزمایش باید فعالیت زیادی نداشته باشید و از رابطه جنسی خودداری نمایید و تا چند روز به مسافرت نروید اگر نشانه ای به وجود آمد سریع به پزشک مراجعه نمایید. ممکن است تا یک یا چند روز گرفتگی یا کمی درد داشته باشید که طبیعی است ولی اگر همراه با لکه بینی یا وجود ترشح مایع آمنیوتیک از واژن، تب هم داشتید حتما به پزشک مراجع نمایید تا خطر جدی شما و فرزند دلبندتان را دنبال نکند.

انجام این آزمایش خطری برای جنین دارد؟

خطر بروز مشکل یا سقط جنین بسیار کم است که در بعضی از مادران باردار که ۳ ماهه دوم را به سر می برند دچار سقط جنین خواهند شد. همین موضوع دلیلی برای اطمینان از سقط جنین می باشد که دلیلش وجود آزمایش آمنیوسنتز است. پس برای کم کردن این خطر بهتر است از دکتر خود بخواهید شما را به پزشک با تجربه معرفی کند تا خطری برای شما نداشته باشد. در همین راستا از متخصص سونوگرافی برای هدایت پیوسته این آزمایش بخواهید عهده دار شود تا هدایت سونوگرافی را به شکل پیوسته انجام دهد. آسیب رسیدن به جنین از طریق سوزن خطری ندارد پس دکتر شانس زیادی دارد تا مایع زیادی را به دست آورد و نیاز به تلاش دوباره آن نیست. این آزمایش به صورت سرپایی انجام می شود که نیازی به بستری شدن نیست و بعد از تمیز کردن پوست شکم مادر سوزن باریکی از شکم وارد رحم می شود و بدون آسیب به جنین حدود ۳۰ میلی لیتر از مایع آمنیوتیک را بیرون می کشد که در این هنگام باید به شکم بخوابید و حرکتی نداشته باشید.

نتیجه انجام آزمایش آمنیوسنتز

نتایج این آزمایش پس از ۱۰ روز تکمیل می شوند که طی این مدت آزمایشگاه نمونه مایع را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند. اگر میزان آلفافتوپروتئین آن اندازه باشد آزمایش آمنیوسنتز با تعدادی از سلول های زنده جنین که مایع را دریافت می کند اجازه می دهد تا به مدت ۱ یا ۲ هفته تکثیر شوند. بنابراین رشد سلولی برای یافتن ناهنجاری کروموزومی طبق شواهد بر نقص هنگام تولد انجام می شود، که در صورت تمایل به بارداری تصمیم گرفته می شود. پس تا قبل هفته هجدهم بارداری باید این آزمایش انجام شود و تصمیم نهایی برای ادامه یا سقط جنین بر عهده مادر می باشد. بهتر است برای کمک یا مشاوره حتما به پزشک مراجعه کنید و اطلاع دهید تا بهتر شما را راهنمایی کند.