پوست، بارداری و زایمان (۲)

سلامت: در مطلب قبل، چند مورد از مشکلات پوست در دوران بارداری را بررسی کردیم، در ادامه با ما همراه باشید.

۵. واریس‌ و برجسته‌شدن عروق اندام‌ها
معمولا در قسمت‌های تحت‌فشار بدن خانم‌های باردار مثل ساق‌پا، هم تاثیر هورمون‌ها و هم فشار جنین ممکن است ایجاد واریس کند. وقتی شکم مادر کم‌کم بزرگ می‌شود، وریدی که خون پاها را به قلب می‌برد (اجوف تحتانی)، در اثر فشاری که جنین به قسمت زیر شکم می‌آورد، تنگ می‌شود و خون به پاها پس‌زده می‌شود. اوایل ممکن است احساس کنید پاهایتان ورم کرده و بعد کم‌کم متوجه ‌شوید رگ‌های پایتان ضخیم و گشادشده و واریس به‌وجود آمده. ایجاد واریس هم به زمینه قبلی بستگی دارد و اگر کسی از قبل واریس خفیف داشته باشد، در دوران بارداری واریسش کاملا واضح می‌شود اما در کسانی که قبلا دچار نبوده‌اند، رگ‌ها فقط مختصری گشاد می‌شوند و بعد از ختم بارداری، بهبود می‌یابند. واریس غیر از پا امکان دارد در دست‌ها، سینه و... هم ایجاد شود که بعد از بارداری بهبود می‌یابد. واریس‌ها معمولا ماه‌های سوم و چهارم که ترشح هورمون جفت زیاد می‌شود و جنین هم به‌تدریج بزرگ‌تر می‌شود، ایجاد می‌شوند و در ماه‌های هشتم و نهم به حداکثر می‌رسند.


۶.حساسیت شدید پوست به آفتاب و ملاسما
در این 9 ماه زدن کرم ضدآفتاب و محافظت از نور آفتاب را جدی بگیرید، چون همان آفتابی که قبل از بارداری اثر چندانی روی پوستتان نداشته، در دوران بارداری در اندام‌‌هایی که در معرض آن قرار می‌گیرند می‌تواند اثر نامطلوبی بگذارد. یادتان باشد هورمون‌های جفت از همان ماه‌های اول پوست شما را بسیار به آفتاب حساس کرده و اگر مراقب نباشید، دچار لکه‌های تیره خیلی شدید می‌شوید که ملاسما (کلوآسما) یا لک‌بارداری نام دارد. البته خوشبختانه بیشتر لک‌های بارداری بعد از ختم بارداری، مخصوصا اگر از پوست در برابر آفتاب مراقبت کنید، بدون درمان جدی بهبود می‌یابند اما نه همه آنها؛ برخی از لک‌ها خودبه‌خود خوب نمی‌شود و اگر 3-2 ماه طول کشید و لک پوستتان از بین نرفت، باید به متخصص پوست مراجعه و درمان را شروع کنید.


۷.خارش بارداری
در برخی خانم‌ها، هورمون‌های جفت باعث ایجاد دانه‌های قرمزی شبیه کهیر می‌شود که خارش دارند. این خانم‌ها به علت اینکه خون به‌دلیل فشار، خوب در رگ‌ها گردش نمی‌کند، دچار خشکی پوست هم می‌شوند. پس خارش هم به‌دلیل خشکی پوست است و هم تاثیر هورمون‌ها. این خارش در برخی آزاردهنده است و در برخی خفیف و چون به مادر باردار خیلی نمی‌شود داروی خوراکی داد، اوایل سعی می‌کنیم با داروهای موضعی بی‌خطر خارش را درمان کنیم ولی اگر این داروها موثر نباشند، پزشک داروهای خوراکی بی‌ضرر هم تجویز می‌کند. البته استفاده از مرطوب‌کننده هم لازم است چون خشکی پوست، خارش را تشدید می‌کند. یادتان باشد خارش بارداری از ماه هفتم شروع می‌شود و تا یک ماه بعد از بارداری ادامه پیدا می‌کند بنابراین اگر از ماه سوم خارش معمولی داشتید، آن را با خارش بارداری اشتباه نگیرید.


۸. جوش‌ها و چربی ‌پوست
علت بروز جوش معمولا افزایش آندروژن در بدن است و از آنجا که در دوران بارداری به علت تاثیر هورمون‌های جفت، میزان ترشح آندروژن بیشتر می‌شود، هم موی زائد به‌وجود می‌آید، هم پوست چرب می‌شود و هم اگر مستعد باشید، جوش خواهید زد. اگر قبلا جوش خفیف داشتید، در این ماه‌ها شدید‌تر می‌شود و اگر اصلا جوش نداشته‌اید، امکان دارد جوش خفیف بزنید. نگران نشوید چون معمولا بدون درمان موضعی هم امکان درمان وجود دارد و باید به متخصص پوست مراجعه کنید.

تغییرهای ناشی از فشار جنین
۱. واریس بارداری و تورم: بزرگ شدن شکم با فشار روی ورید اجوف تحتانی باعث واریس بارداری می‌شود که در آن فعالیت دریچه‌های لانه کبوتری که باید خون را بالا و به طرف قلب ببرند، کمتر و خون به طرف پایین پس زده می‌شود بنابراین هم بدن خانم‌ ورم می‌کند و هم دچار واریس می‌شود.

البته تغییرهای کلیوی و قلبی هم می‌تواند باعث ورم شود بنابراین اگر ورمتان زیاد بود و بعد از اینکه اندام متورم را فشار دادید، گود افتاد و جای انگشت روی آن ماند، حتما به متخصص زنان اطلاع دهید و به متخصص کلیه هم مراجعه کنید و آن را به حساب تغییرهای طبیعی بارداری نگذارید.


2. بریدگی‌های پوست (استریا): الیاف کلاژن و الاستین پوست اندا‌م‌هایی که بیشترین فشار و افزایش حجم را در مدت چند ماه دارند، مثل شکم، در اثر فشاری که وارد می‌شود، می‌برد و خط‌هایی قرمزرنگ و موازی روی پوست ایجاد می‌شود. این خط‌ها بیشتر از همه در شکم به‌دلیل وجود جنین، بعد از آن پستان‌ها که به‌دلیل فعالیت‌ غدد شیری افزایش حجم دارند و بعد بازوها و ران‌ها که در اثر احتباس آب دچار چاقی کاذب و موقت می‌شوند، دیده می‌شود.

این موضوع هم به استعداد ارثی بستگی دارد. اگر خانم‌های هم خون شما هنگام بارداری یا پس از هرگونه افزایش وزن دچار بریدگی پوست شده‌اند، شما هم به احتمال زیاد دچار این تخریب الیاف کلاژن و الاستین که خود را به صورت بریدگی‌های موازی نشان می‌دهد، خواهید شد مخصوصا روی شکم.

اگر این بریدگی‌ها خفیف باشد، بعد از زایمان بهبود پیدا می‌کند ولی اگر شدید باشد، امکان دارد باقی بماند. اما راه‌حل چیست؟ اقدام به موقع؛ یعنی تا زمانی که قرمزی بریدگی‌ها دیده می‌شود یعنی طی 4-3 ماه بعد از ایجاد آنها، هم با کرم‌ و هم لیزر می‌توان آنها را درمان و پوست را مثل روز اول کرد چون این قرمزی نشان می‌دهد در این قسمت پوست، حیات و گردش خون وجود دارد بنابراین امکان ترمیم الیاف‌های خرد شده وجود دارد. اگر بعد از بارداری زود برای درمان آنها مراجعه نکنید و قرمزی محو شود و بریدگی‌ها کاملا به رنگ سفید دربیایند، یعنی بافتشان مرده و بافت مرده نه به کرم جواب می‌دهد، نه لیزر و نه هیچ درمان دیگری.