سوزش جای بخیه سزارین، علت؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان : نه ماه است که زایمان سزارین کردم، هرازگاهی جای عملم خارش می گیره، علتش چیست؟

پاسخ دکتر نسترن تیجری مفرد، کارشناس مامایی:
دوست عزیز، مشکل خاصی نیست. گاهی این خارش ها به دلیل ایجاد بافت های پروتئینی و به خاطر ترمیم بافت های آسیب دیده و بهبود زخم هاست. از عرق کردن ناحیه بخیه زده شده جلوگیری کنید چون عرق کردن، سوزش و تحریک زخم را بیشتر می کند. اگر جای بخیه شما قرمز و دردناک شد، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
زمانی مادر زایمان می کند چه به صورت طبیعی و چه به صورت سزارین باید به صورت دراز کشیده استراحت کند و از نشستن طولانی مدت روی بخیه های خود خودداری کند .بخیه ها در زایمان سزارین و زایمان طبیعی با یکدیگر فرق دارند و علت سوزش جای بخیه سزارین بسیار طبیعی است و برای مادر قابل تحمل می باشد و پرستاران و ماماها در ساعت های اولیه زایمان درد را کنترل می کنند و در صورت عفونت آنتی بیوتیک تجویز می شود. با تعویض به موقع نوار بهداشتی و شست شوی مناسب از عفونت جلوگیری می شود.

زایمان سزارین
به طور کلی ۱۰ درصد از زایمان ها در جهان به صورت سزارین انجام می شود و در ایران عمل سزارین رواج بیشتری دارد و حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از زایمان ها به صورت سزارین انجام می شود و عمل سزارین نسبت به سایر نقاط جهان ۵ برابر بیشتر است و حتی در بعضی بیمارستان ها در ایبران عمل سزارین ۱۰۰ درصد انجام می شود.
عمل سزارین یک جراحی سنگین با شکاف بزرگ روی پوست شکم و عضلات رحم و جدار رحم می باشد و بسیاری از خانم ها برای فرار از درد زایمان به سزارین روی می آورند .

عمل سزارین چگونه انجام می شود؟
قبل از انجام عمل سزارین علائم حیاتی جنین بررسی می شود و به مادر لباس مخصوص عمل داده می شود ، موهای زائد ناحیه شکم و ناحیه تناسلی تراشیده می شوند که اگر این کار را خودتان انجام دهید بهتر است .به مادر سرم وصل می شود و لوله ای که به آن سوند می گویند برای دفع ادرار به مادر وصل می شود.مسئول بیهوشی در مورد سرگیجه و حالت تهوع از مادر سوال خواهد کرد و بیهوشی مادر را کنترل می کند.پزشک معالج زایمان را انجام می دهد و شما حس مکندگی را تجربه می کنید که در واقع همان دستگاه مکنده برای خارج کردن خون های اضافه می باشد.گاهی اوقات سر نوزاد را با فورسپس بیرون می آورند.پزشک محل بریدگی را بخیه می زند .نوزاد را تمیز می کنند و به پرستاران و پدر می سپارند .پس از انجام کارهای پایانی به بخش زایمان برای استراحت منتقل می شوید.

زخم برش سزارین
برشی که برای عمل سزارین انجام می دهند به صورت افقی و حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر می باشد .این برش به حدی کوچک است که تعجب می کنید که نوزادتان از آنجا خارج شده است.در موارد بسیار نادر و اورژانسی برش به صورت عمودی انجام می شود.

عوارض زایمان سزارین
سزارین هم مانند بسیاری از عمل های دیگر عوارضی دارد .حتی با وجود پیشرفت های تکنولوژی و پزشکی در عمل های جراحی بازهم از عوارض آن مصون نیستید.
1.خونریزی های بعد از عمل
۲.ممکن است باعث عفونت و چسبندگی رحم شود.
3.دردهای بخیه را تا مدت ها همراه خود دارید.
۴.بیهوشی در بسیاری از موارد عوارضی دارد.
5.چسبندگی در لوله ها و حتی روده ها ممکن است به وجود آید.
۶.لخته های خونی که در برخی موارد بسیار خطرناک و کشنده اند.
7.بعد از سزارین معمول احتمال نازایی وجود دارد.

عفونت در محل برش سزارین
در بسیاری ازخانم ها بعد از عمل سزارین ممکن است عفونت ایجاد شود.سوزش و احساس درد در محل بخیه ها معمولا طبیعی می باشد و این دردها با آنتی بیوتیک رفع می شوند و در صورتی که بتوانید نظافت را رعایت کنید نیازی به مصرف آنتی بیوتیک ها پیدا نمی کنید .
در صورتی که در ساعات اولیه زایمان احساس درد و فشار شدید داشته باشید و حس دفع و فشار در ناحیه واژن حس کنید حتما به ماما گزارش دهید زیرا ممکن است در زیر بخیه ها به صورت مخفی خونریزی رخ داده باشد و باعث هماتوم ،ورم شدید و درد شود و حتما باید بررسی و کنترل شود.
برای جلوگیری از عفونت ادراری و کاهش احتمال ابتلا به آن بهتر است که ادرار بعد از زایمان به موقع انجام شود.
شست و شوی محل بخیه ها باید با دقت و با رعایت بهداشت انجام شود و بعد از هربار ادرار و مدفوع باید از جلو به عقب شسته شود.شست و شو را با آب گرم و ولرم و بتادین و یا سرم شست و شو انجام دهید و برای خشک نگه داشتن محل بخیه ها روزانه سه مرتبه به مدت 15 دقیقه با استفاده از سشوار می توان این کار را انجام داد.
یکی دیگر از کارهایی که خانم ها برای جلوگیری از عفونت باید انجام دهند تعویض نوار بهداشتی می باشد تا بخیه ها زودتر ترمیم شوند.
همچنین پوشیدن لباس های نخی و گشاد می تواند به بهبود درد و از بین بردن حساسیت ها کمک کند.

تغذیه مناسب برای کمک به بهبود بخیه ها
۱.پروتئین ها را در رژیم غذایی خود قرار دهید.پروتئین هایی مانند گوشت ، تخم مرغ برای خانم هایی که زایمان کرده اند بسیار مناسب می باشد.
2.ویتامین هایی مانند انواع میوه و سبزیجات غیر نفاخ مانند انبه ، انبه و آناناس و شربت آلو در بهبود زخم کمک می کند.
۳.خانم های باردار باید در وعده های غذایی خود حتما ملین ها را مصرف کنند تا از یبوست جلوگیری شود. زیرا در صورت بروز یبوست درد شدید در محل بخیه احساس شده و گاهی تیر در یبوست های طولانی باعث باز شدن بخیه ها می شود .

بهبود رد برش زایمان سزارین
زخم شما بعد از حدود شش هفته بهبود می یابد و می توانید به راحتی فعالیت های خود ا آغاز کنید و به زندگی کاملا طبیعی برگردید.اما بعد از شش هفته اطراف خط برش بنفش و قرمز می شود که جای نگرانی ندارد و بسیار طبیعی می باشد.بعد از اینکه برش زایمان بهبود پیدا کرد ممکن است به فکر از بین بردن خط برش زایمان باشید.باید بگوییم که انتظار خود را از محصولات و کرم ها برای از بین بردن خطوط زایمان کم کنید زیرا به طور کامل خط را از بین نمی برد .یکی از کرم های مورد استفاده برای از بین بردن برش زایمان ویتامین E می باشد که در دوران شیردهی هم منع مصرف ندارد.
یکی دیگر از کرم های مورد استفاده برای از بین بردن خط برش زایمان رتین A می باشد اما این کرم در دوران شیردهی منع مصرف دارد و برای نوزاد خطرناک می باشد و در صورتی که شیر می دهید می توانید مصرف کرم را به بعد از شیردهی موکول کنید.
یکی دیگر از راه های از بین بردن حدودی زخم برش زایمان لیزر می باشد که تا حد زیادی می تواند موثر باشد.
اما به خانم ها توصیه می شود زخم برش زایمان خود را با آغوش باز بپذیرند زیرا این یک هدیه از بارداری شما می باشد و بابت داشتن نوزادی سالم شکرگذار باشید.
مادران عزیز از چرب نمودن و مالیدن پمادهای مسکن به محل بخیه خود داری نمایند زیرا چرب شدن و مرطوب بودن بخیه باعث افزایش عفونت و بهبودی با تأخیر در بخیه می شود .

علت عمل سزارین چیست؟
متخصصان زنان و زایمان برای انجام عمل سزارین معمولا دلایلی دارند و بدون دلیل عمل سزارین را تجویز نمی کنند.از دلایل انجام عمل سزارین می توان موا رد زیر را نام برد:
1. کوچک بودن لگن مادر نسبت به سر نوزاد
معمولا متخصص قبل از تجویز نوع عمل یک معایته داخلی برای تشخیص تطابق لگن با سر جنین انجام می دهد اما در برخی مواقع زمان زایمان این عدم تطابق معلوم می شود زیرا با وجود فشارها و دردهای مادر زایمان به خوبی پیشرفت نمی کند .انجام آزمایش داخلی معمولا یک ماه قبل از زایمان انجام می شود.
2. طرز قرار گیری جنین به صورت غیرعادی
در ماه های اخر بارداری برای زایمان طبیعی جنین باید در لگن و سرش پایین قرار گیرد تا بتوان زایمان را به صورت طبیعی انجام داد اما در صورتی که حالتی غیر از این داشته باشد زایمان باید به صورت سزارین انجام شود.
3. زجر جنین
در صورتی که تعداد ضربان قلب جنین تغییر پیدا کند . میزان اکسیژن خون جنین کافی نباشد عمل سزارین به صورت اورژانسی انجام می شود.
4. مادر قبلا سزارین کرده باشد
خانمی که یک زایمان سزارین داشته باشد تمام زایمان های بعدی اش به صورترسزارین انجام می شود.این یک باور قدمی است که منسوخ شده است و در صورتی برش سزارین قبلی به صورت عرضی باشد می توان زایمان بعدی را به صورت طبیعی انجام داد.
(معمولاً بُرش روی شکم با بُرش روی رحم مطابقت دارد اما گاهی این طور نیست، بنابراین داشتن پرونده پزشکی با قید نوع بُرش روی رحم الزامی است)
۵. مشکلات مربوط به بند ناف و جفت
اگر جفت زودتر از موعد از جنین جدا شود و یا در محل دیگری از رحم قرار گیرد عمل سزارین تجویز می شود.همچنین ممکن است بند ناف جلوی سر جنین قرار بگیرد و سرجنین و لگن مادر را تحت فشار قرار دهد و جریان خون و اکسیژن به جنین قطع شود.
۶. جنین های دیررس و نارس
معمولا جنین های نارس تحمل فشار زایمان طبیعی را ندارند و متخصص زایمان سزارین را تجویز می کند.
و جنین های خیلی درشت و دیررس به علت کوچک بودن ناحیه لگن نمی توانند به صورت طبیعی به دنیا بیایند.
7. چندقلوها
زایمان چندقلوها معمولا به صورت سزارینی انجام می شوند اما در برخی موارد به صورت طبیعی هم انجام می شود.زایمان چند قلوها قطعا به صورت سزارین انجام می شود.
8. جنین های دارای مشکلات RH خون
جنین هایی هم که مشکلات ناشی از RH خون دارند بهتر است با روش سزارین متولد شوند چون به اندازه کافی قوی نیستند که زایمان طبیعی را تحمل کنند.
9. سابقه سقط و نازایی و زایمان در سن بالا معمولا جزو مواردی است که پزشکان معمولا سزارین را تجویز می کنند.
۱۰. فشار خون بالا ، فیبروئید ، عفونت های تناسلی و بیماری های ناحیه تناسلی مانند زگیل تناسلی ، بیماری قند و ایدز مادر از مواردی هستند که در صو رت وجود سزارین تجویز می شود.
11. دخالت های پزشکی بیش از اندازه در دوره دردهای زایمانی
مصرف داروهای مسکن و داروهای انقباض کننده که بیشتر از حد نرمال استفاده شوند روند زایمان را کند می کنند و به علت اینکه بارداری را طولانی و خطرناک می کنند معمولا سزارین را تجویز می کنند.

مواردی که بعد از عمل سزارین باید بدانید
۱. ترشحات ناحیه تناسلی که بسیار طبیعی می باشد.
2. سعی کنید هر روز مقدار زیادی آب بنوشید .حدودا بین 8تا10 لیوان مناسب می باشد.
۳. از بلند کردن اجناس سنگین و اشیای سنگین خودداری کنید.
4. تا زمانی که نمی توانید کمربند ایمنی را ببندید از رانندگی خودداری کنید.
۵. نظافت و پاکیزگی را رعایت کنید.
6. در صورتی محل برش متورم و قرمز شد حتما به پزشک اطلاع دهید.
۷. درد بعد از سزارین بسیار طبیعی است و با گذشت زمان کمتر می شود.

در صورت پاره شدن بخیه های سزارین چه کار باید کرد؟
زمانی که بخیه ها پاره می شوند احتمال عفونت جای زخم افزایش می یابد.در این موارد توصیه می شود مدام در آب گرم و بتادین بنشینید و این کار را مرتب انجام دهید و با سشوار خشک و در معرض حرارت چراغ مطالعه قرار دهید .در صورتی که این کارها را پیوسته و مداوم انجام دهید زخم به سرعت بهبود می یابد.توجه داشته باشید که سوزش جای زخم کاملا طبیعی می باشد .
نشانه‌های عفونت زخم سزارین را می‌توان درد، سوزش، قرمزی، التهاب، ورم، تب و وجود ترشح از زخم دانست که احتمال عفونت زخم سزارین برای مادرانی که اضافه وزن دارند یا دچار دیابت هستند نیز از دیگر زنان بیشتر است.