کاهش درد زایمان، روش های بدون دارو

در این مقاله به بررسی و معرفی روش‌های مختلف کاهش درد در هنگام زایمان (از مصرف داروهای مسکن گرفته تا تکنیک‌های نفس کشیدن) می‌پردازیم. در واقع، روند به دنیا آمدن بچه و زایمان کار آسانی نیست، و بخشی از این کار دشوار را کنار آمدن با درد تشکیل می‌دهد. اما نگران نباشید. راه‌های بسیاری برای کنترل این درد وجود دارد که می‌توانید یک یا چند تا از آن‌ها را برگزینید. هرچه نکات بیشتری در این زمینه بدانید بهتر است چرا که تا زمانی‌که زایمان را تجربه نکنید نخواهید دانست چه راهی شما را آرام خواهد کرد. به همین دلیل، گسترش دانسته‌های خود در این زمینه و مطالعه بسیار مهم است. پس یک نفس عمیق بکشید و خود را برای ورود به دنیای گسترده‌ی کنترل درد آماده کنید.

روش‌های بدون دارو

تمدد اعصاب:

مهم‌ترین چیزی که باید آرام کنید ذهن شما است. واضح است؛ هنگامی‌که از درد می‌ترسید آشفته می‌شوید و این مسئله باعث می‌شود که درد شدیدتر شود و آشفتگی شما نیز بیشتر می‌گردد. لذت بردن از زمان میان دو انقباض، یکی از مسائلی است که می‌توان در نظر گرفت. فکر نکردن به دردی که چند دقیقه‌ی پیش تحمل کرده‌اید و دردی که قرار است تحمل کنید یکی از همین روش‌ها است. نتیجه‌ی این کار بسیار رضایت‌بخش خواهد بود و مانند داروی مسکن عمل خواهد کرد.

راه رفتن و تحرک:

قدم زدن، جابه‌جا شدن، تکان خوردن، و غلط زدن نه تنها درد را آرام می‌کند بلکه روند زایمان را نیز به‌دلیل جاذبه‌ی زمین و تسهیل حرکت جنین به سوی کانال لگنی آسان‌تر می‌سازد. در بیمارستان و اتاق بستری، به‌دلیل متصل بودن به دستگاه‌ها و مانیتور میزان تحرک محدود می‌شود اما همچنان می‌توانید با تغییر موقعیت دست‌ها و پاها در تخت یا به‌صورت ایستاده یا چمباتمه‌زده یا با نشستن بر لبه‌ی تخت، مقداری حرکت داشته باشید.

آب‌درمانی:

آب گرم برای کاهش درد زایمان معجزه می‌کند. نشستن در آب گرم، آرامش می‌بخشد و درد را به شدت کاهش می‌دهد. ریختن آب گرم روی شانه‌ها و کمر کمک بسیاری در کاهش درد هنگام زایمان می‌نماید. قدرت دوش آب گرم را نیز فراموش نکنید؛ جریان آب گرم نه تنها باعث ایجاد آرامش می‌شود بلکه بدن شما را ماساژ هم می‌دهند. هیچ گونه قانون سخت و سنگینی درباره‌ی آب گرم وجود ندارد اما برخی از پزشکان و ماماها در مورد استفاده از آب گرم در شرایط زایمان زودرس (کمتر از چهار سانتی‌متر) احتیاط می‌کنند چرا که ممکن است این کار، سرعت زایمان را کم کند.

نفس کشیدن:

برای دست‌یابی به آرامش، توجه به طرز نفس کشیدن بسیار ضروری است؛ درست مانند هنگام بلند کردن وزنه‌ای سنگین در رشته‌ی وزنه‌برداری! تنفس شما به هر شکلی که باشد (عمیق یا بریده بریده)، تا زمانی‌که بر دم و بازدم خود تمرکز داشته باشید آرام خواهید بود. در واقع، تنفس راهی برای عبور آسان از انقباضات زمان زایمان و رسیدن به آرامش پس از درد است. از این که صدای تنفس یا ناله‌ی عجیبی از شما سر بزند نگران نباشید و خجالت نکشید. ناله‌های قوی و آرام بهتر است از جیغ‌های بلند که گلو را ملتهب می‌کنند؛ اما واضح است که این کار همیشه هم عملی نیست و با توجه به میزان درد و تجربه‌ی فرد نوع تنفس و تمرکز بر آن متفاوت خواهد بود.

داروهای مسکن
اپیدورال: در ۱۰ سال گذشته، شیوه‌ی مصرف اپیدورال به‌طور کامل تغییر کرده است. این دارو دیگر به صورت یک تزریق سنگین و یک‌باره که فرد را بی‌حس می‌کند انجام نمی‌شود. در عوض، به‌صورت تزریق آرام و مداوم به بدن وارد می‌شود تا بدن همچنان نیرو داشته باشد و فشار کافی را برای خارج شدن نوزاد حس کند. در واقع، اکنون بیشتر بیمارستان‌ها از بیهوشی اپیدورال کنترل شده استفاده می‌کنند که اپیدورال اصلی را در سطح پایینی نگه می‌دارد اما امکان افزایش آن در صورت نیاز وجود دارد.مطالعات نشان می‌دهد که در صورت استفاده از اپیدورال، ریسک زایمان به‌صورت جراحی سزارین بالا نخواهد رفت. سردردهای نخاعی که در اثر نشت مایع نخاعی از طریق سوراخ ایجاد شده از سوزن، به‌وجود می‌آیند اکنون دیگر به حداقل خود رسیده‌اند و تنها در یک درصد از بیماران مشاهده می‌شوند. و نیازی نیست که نگران عدم مصرف اپیدورال در هنگام شروع زایمان باشید. به‌طور کلی، تزریق اپیدورال در هر زمانی از زایمان فعال امکان‌پذیر است و مصرف آن، تنها زمانی دیر شده است که سر نوزاد بیرون آمده باشد. برخی از شرایط پزشکی، اجازه‌ی تزریق و بی‌حسی اپیدورال را به خانم‌های باردار نمی‌دهد، این شرایط شامل برخی اختلال‌های لخته‌های خونی، اسکولیوز یا عمل جراحی پیشین در ناحیه‌ی پشت، یا عفونت‌های شدید مانند سپسیس است. اما برای طیف گسترده‌ای از خانم‌ها، این تزریق هیچ مشکلی ندارد و در آِینده نیز مشکلی را ایجاد نمی‌کند. با توجه به تجربه‌ی بسیاری از خانم‌ها، پس از تزریق تدریجی اپیدورال، درد از بین می‌رود و تنها فشار حس می‌شود و فرد توجه بیشتر، تجربه‌ی بهتر و حضور موثرتری در این شرایط خواهد داشت.

اپیدورال ترکیبی نخاعی:

اپیدورال بسیار موثر است اما اثرگذاری واقعی آن حدود ۱۰ تا ۲۵ دقیقه طول می‌کشد. اپیدورال نخاعی، که به آرامی در فضای پایینی پشت بدن وارد می‌شود، در عرض چند ثانیه عمل می‌کند. اما برخلاف اپیدورال معمولی که به‌طور مستمر به بدن وارد می‌شود، نوع نخاعی آن به‌صورت یک‌باره تزریق می‌شود و اثر آن حدود ۴۵ دقیقه در بدن باقی می‌ماند. حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از سزارین‌های داوطلبانه با اپیدورال نخاعی انجام می‌شوند و گاهی، برخی از پزشکان برای زنانی‌که شرایط ویژه دارند یا تحمل درد بیشتر را ندارند به‌منظور سرعت بخشیدن به تولد نوزاد از اپیدورال نخاعی کمک می‌گیرند.