درد بخیه زایمان طبیعی، یک درمان بسیار راحت

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: زایمانم طبیعی بود و بعد از دو روز بر اثر بلند شدن سریع، بخیه هایم پاره شدند. عفونت شدید هم دارم و دکتر گفت باید دو ماه دارو بخوری و با بتادین شستشو بدهی تا عفونتت برطرف شود و بعد بیا ترمیمش کنم. الان یک هفته از زایمانم می گذرد و درد و سوزش شدید دارم، به طوری که خواب را از چشمانم گرفته و به سختی می توانم جا به جا شوم و حتی نوزادم را بردارم. چه کنم تا زودتر بهبود پیدا کنم؟

پاسخ دکتر لیدا نیکوکار، متخصص زنان و زایمان:
ببینید بعضی وقت ها نخ های بخیه مثل سیم است و طوری است که یک مقدار که خشک می شود، فرد احساس می کند سوزنی به بدن او فرو می رود. جنس این نخ ها هم گاهی از پلاستیک مصنوعی است و گاهی نایلون و بعضی مراکز گاهی از پلاستیک مصنوعی استفاده می کنند، گاهی از نایلون. ایجاد عفونت هم نادر است و اتفاقا خیلی هم زود جوش می خورد. توصیه می کنم خودتان را به طور مرتب در آب و بتادین بنشینید و خودتان را با حرارت چراغ مطالعه یا سشوار خشک کنید. با این روال به پنج شبانه روز هم نمی کشد که به زودی بهبود پیدا می کنید. اما اگر ناراحتی زیادی دارید، توصیه می کنم به پزشک مراجعه کنید.
مهمترین مطالب در این باره

زایمان طبیعی فشار بسیار زیادی به پرینه یا همان ناحیۀ بین واژن و مقعد وارد می‌کند. این ناحیه هنگام زایمان کشیده می‌شود تا سر نوزاد بتواند خارج شود. ناحیۀ پرینه ممکن است موقع زایمان پاره شود یا شاید پزشک لازم بداند که آن را کمی خراش یا برش بدهد تا فضای بیشتری برای خروج سر نوزاد باز شود که به این عمل اپیزیوتومی می‌گویند. بعد از این عمل ممکن است در این ناحیه درد داشته باشید. در این مطلب می‌توانید با مدت زمان بهبود پرینه بعد از زایمان، راهکارهایی برای تسکین درد، زمان مناسب شروع رابطۀ جنسی پس از بهبود ناحیۀ پرینه و زمان مراجعه به پزشک آشنا شوید.

مدت زمان بهبود ناحیۀ پرینه
اگر زایمان طبیعی و بدون اپیزیوتومی یا پارگی انجام داده باشید، شاید ناحیۀ پرینه متورم یا حساس شده باشد، اما احتمالاً با گذشت یک هفته یا شاید حتی یک یا دو روز بهبود پیدا می‌کند. زمان بهبود در هر زنی با دیگری متفاوت است، اما در مجموع هرچه برش یا پارگی عمیق‌تر باشد، زمان بیشتری برای بهبودش نیاز است. پارگی کوچک درجه یک، بیشتر در پوست است تا عضلات و شاید حتی به بخیه هم نیازی نباشد. این پارگی‌ها معمولاً سریع بهبود پیدا می‌کند و چندان آزاردهنده نیست.
اپیزیوتومی متداول یا پارگی درجه دو که شامل پوست و ماهیچه می‌شود، به بخیه نیاز دارد و معمولاً طی دو یا سه هفته بهبود پیدا می‌کند. بخیه‌های جذبی طی این مدت جذب می‌شود. بعضی از زنان بعد از یک هفته، فقط کمی درد دارند و عده‌ای تا یک ماه هنوز درد را احساس می‌کنند. اگر پارگی شدید‌تری دارید که تا مقعد کشیده شده است و پارگی درجه سه یا چهار نامیده می‌شود، ممکن است ناراحتی و درد شما به مدت یک ماه یا حتی بیشتر نیز طول بکشد. در چند روز بعد از زایمان نیز شاید دفع ادرار و مدفوع برایتان سخت باشد. همین‌طور احتمال بی‌اختیاری گاز یا مدفوع تا چند ماه یا حتی چند سال بعد وجود دارد.

روش‌های تسکین درد و بهبود ناحیۀ پرینه
بعد از زایمان احتمال دارد در بیمارستان به شما یک کیسۀ یخ با پوششی نرم بدهند که روی ناحیۀ پرینه بگذارید. یخ می‌تواند به کاهش ورم و ناراحتی کمک کند. اگر این کار انجام نشد، می‌توانید در طول زمانی که در بیمارستان هستید، هر چند ساعت، یک بار از پرستار درخواست کیسۀ یخ جدید کنید. این کار معمولاً در ۲۴ ساعت اول بعد از زایمان توصیه می‌شود. پرستاران و پزشک شما بعد از زایمان نکات دقیقی برای مراقبت از خودتان به شما گوشزد می‌کنند که شما می‌توانید آنها را به خاطر بسپارید و در خانه نیز رعایت کنید. برخی نکات مراقبت از ناحیۀ پرینه پس از زایمان در خانه شامل موارد زیر است:
مصرف مسکن: ایبوپروفن یا استامینوفن معمولی به تسکین درد شما کمک می‌کند، اما یادتان باشد از آسپرین و استامینوفن کدئین استفاده نکنید، زیرا کدئین‌ها ممکن است باعث ایجاد یبوست شود.
تعویض پد یا نوار بهداشتی: هر بار به دستشویی می‌روید، پد یا نوار بهداشتی خود را عوض کنید تا از بروز عفونت و آلودگی این ناحیه پیشگیری کنید.
نحوۀ صحیح خشک کردن مقعد: بعد از دستشویی رفتن، خودتان را از جلو به پشت بشویید و خشک کنید تا میکروب‌های مقعد وارد ناحیۀ واژن نشوند.
توجه به وضعیت نشستن: سعی کنید تا وقتی در ناحیۀ پرینۀ خود درد دارید، مدت طولانی یک جا ننشینید و از نشستن روی صندلی‌های سفت نیز پرهیز کنید.
استفاده از لگن آب گرم: تا ۲۴ ساعت بعد از زایمان صبر کنید، پس از آن می‌توانید سه بار در روز به مدت ۲۰ دقیقه در یک لگن آب گرم بسیار تمیز بنشینید. بهتر است از یک لگن نو استفاده کنید تا دچار عفونت نشوید.
قرار دادن زخم در معرض هوا: تا جایی که امکان دارد، بگذارید زخمتان هوا بخورد. این کار به تسکین درد، راحتی شما و بهبود زخمتان کمک می‌کند.
انجام تمرینات کگل: از همان روزهای اول بعد زایمان، تمرینات کگل را شروع کنید تا به بازگشت قدرت عضلانی، گردش خون و تسریع بهبود خود کمک کنید. همین‌طور سعی کنید در حالات مختلف دراز کشیدن، نشسته یا وقتی از روی صندلی یا تخت بلند می‌شوید، تمرین کگل را انجام دهید. منقبض کردن عضلات کف لگن، زخم را نگه می‌دارد و وقتی حرکت می‌کنید، کمتر احساس کشیدگی در بخیه‌هایتان خواهید داشت.
صرف نظر از کارهای غیرضروری: به خودتان سخت نگیرید و کار‌های غیرضروری خانه را انجام ندهید. انرژی‌تان را برای نگهداری از فرزندتان و مراقبت از خود نگه دارید تا بدنتان بهبود پیدا کند.
رژیم غذایی مناسب: خیلی مهم است که مایعات زیادی بنوشید و در رژیم غذایی‌ خود مقدار کافی میوه و مواد حاوی فیبر داشته باشید تا دچار یبوست نشوید.
استفاده از ملین و شیاف: در صورت داشتن هر نوع پارگی بعد از زایمان می‌توانید با دستور پزشک، ملین مصرف کنید و هرگز از شیاف، تنقیه و دیگر درمان‌های مقعدی استفاده نکنید.

زمان شروع رابطۀ جنسی پس از بهبود ناحیۀ پرینه
اگر اپیزیوتومی یا پارگی داشته‌اید، بین چهار تا شش هفته بعد از زایمان کاملاً بهبود پیدا می‌کنید. اگر پزشکتان به شما اجازه داد و خودتان به این کار تمایل داشتید، پس از گذشت این زمان می‌توانید رابطۀ جنسی خود را شروع کنید. اگر پارگی درجه سه یا چهار داشتید، خیلی مهم است که قبل از شروع مجدد رابطۀ جنسی، توسط پزشک معاینه شوید. وقتی رابطۀ جنسی را شروع می‌کنید، شاید احساس درد و کشیدگی داشته باشید. برای اینکه نزدیکی برایتان راحت‌تر شود، سعی کنید تا جای ممکن آرام باشید، زمان زیادی برای معاشقه بگذارید و از یک روان‌کننده واژینال بر پایۀ آب استفاده کنید، به خصوص اگر به نوزادتان شیر می‌دهید، زیرا شیردهی سطح استروژن بدن را پایین می‌آورد و باعث خشکی واژن می‌شود.
بهتر است تا زمانی که شیر می‌دهید، هنگام نزدیکی از روان‌کننده استفاده کنید. شاید پزشکتان توصیه کند از یک محلول حاوی استروژن استفاده کنید که فقط با نسخۀ پزشک قابل تهیه است. اگر این کار‌ها را امتحان کردید و باز هم نزدیکی جنسی برایتان بسیار دردناک بود، مدت بیشتری صبر کنید و اگر درد تا چند ماه بعد از زایمان ادامه پیدا کرد، لازم است به دنبال درمان پزشکی مجدد باشید.

زمان مراجعه به پزشک
اگر دردتان ظرف چند هفته تسکین پیدا نکرد، با پزشکتان تماس بگیرید یا به فیزیوتراپ توانبخشی لگن مراجعه کنید. همین‌طور اگر درد یا ورمتان بیشتر شد یا اگر تب و نشانه‌های دیگر عفونت مانند خونریزی بدبو از واژن یا ترشح و خونریزی محل اپیزیوتومی یا پارگی داشتید، با پزشکتان تماس بگیرید.