شایع ترین علت مرگ مادران پس از زایمان

یکی از شایع‌ترین دلایل مرگ مادران خونریزی پس از زایمان است. خونریزی‌های بعد از زایمان معمولاً بین ۳ تا ۵ درصد میان مادران شیوع دارد.

دکتر ایراندخت مهری‌ماهانی با بیان این مطلب ادامه داد: به‌طورمعمول مادری که زایمان طبیعی یا واژینال دارد، تقریباً ۵۰۰ سی‌سی و مادری که زایمان سزارین دارد، تقریباً ۱۰۰۰سی‌سی خون از دست می‌دهد، ولی زمانی‌که مادر پس از زایمان بیش از این حد خون از دست بدهد، دچار خونریزی بعد زایمان شده است.


این متخصص زنان در خصوص خطرات ناشی از خونریزی پس از زایمان اظهار داشت: مادر حجم خون معینی دارد که اگر خونریزی بعد از زایمان به‌صورت نرمال باشد، بدن می‌تواند آن را تحمل کند و مشکلی برای فرد پیش نمی‌آید، اما اگر خونریزی بیش‌ازحد معمول باشد، بدن نمی‌تواند تحمل کند، حجم زیادی مایع از دست می‌دهد، دچار شوک می‌شود، ضربان قلب افزایش می‌یابد، فشارخون افت پیدا می‌کند، فرد دچار کم‌خونی شده و اختلالات انعقادی ایجاد می‌شود.

۱۲۰ رگ؛ متصل‌کننده بستر رحم و جفت
این متخصص تشریح کرد: بین بستر رحم و جفت در حدود 120 رگ وجود دارد. این رگ‌های کوچک، جفت را به رحم وصل می‌کنند و خارج‌شدن جفت، باعث پارگی‌های آن‌ها می‌شود. بنابراین پزشکان داروهایی تزریق می‌کنند که باعث انقباض شود؛ چراکه خود انقباض باعث بسته‌شدن عروق و قطع خونریزی مادر می‌شود.

پس از خارج شدن جنین، 5 تا 30 دقیقه بعد جفت باید جدا شود
وی با بیان این‌که پس از خارج شدن جنین، ۵ تا ۳۰ دقیقه بعد باید جفت نیز جدا شود، گفت: بعد از جدا شدن جفت، مکانیسم بدن به این صورت است که موادی در بدن ترشح می‌گردد تا رحم منقبض شود. هم‌چنین پزشکان از داروهایی برای انقباض رحم و جلوگیری از خونریزی مادر تزریق می‌کنند.

چه عللی سبب خونریزی پس از زایمان می‌شود؟
مهری‌ماهانی در خصوص عللی که باعث خونریزی پس از زایمان می‌‌شود، اظهار داشت: یکی از علل این عارضه مشکلاتی است که ممکن است حین زایمان برای مادر پیش بیاید. برای نمونه زنانی که بارداری دوقلویی یا چند‌قلویی دارند به دلیل بازشدن بیش‌ازحد رحم، به‌محض خارج شدن جفت، مادر با خونریزی مواجه می‌شود.

استفاده بیش‌ازحد از داروهای بی‌هوشی و خونریزی رحم
وی افزود: مادرانی که آب دور جنین‌شان بیشتر از حد باشد، بعد از خارج‌شدن جفت و جنین، دچار حالت شلی در رحم می‌شوند که همین امر سبب خونریزی خواهد شد. در مادرانی که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند، موادی‌که در عمل سزارین استفاده می‌شود و داروهای بی‌هوشی نیز اگر بیش‌ازحد استفاده شود، می‌تواند باعث خونریزی رحم گردد. هم‌چنین استفاده از داروهایی تسریع‌کننده‌ زایمان در ایجاد خونریزی بعد از زایمان مؤثر است.

شانس تکرار خونریزی در زایمان‌های بعدی برای مادری که سابقه داشته بین ۸ تا ۱۰ درصد است
مهری‌ماهانی با بیان این‌که مادری که یک‌بار دچار خونریزی بعد از زایمان شده باشد، شانس تکرار آن در زایمان‌های بعدی‌اش افزایش می‌یابد، گفت: چنین فردی بین 8 تا 10 درصد احتمال دارد که پس از زایمان دچار خونریزی شود. بنابراین در این موارد بلافاصله بعد از زایمان باید ماساژ رحم صورت گیرد و از دارو برای انعقاد خون استفاده شود.

وی افزود: اگر تمام‌ مسیر رحم چک شد، دارو تزریق شد، ماساژ صورت گرفت، ولی بازهم خونریزی قطع نشد، بایستی شکم باز شود و اگر مادر قصد بارداری مجدد نداشت، خونریزی بسیار شدید بود و متوقف نمی‌شد، چاره‌ای جز برداشتن رحم وجود ندارد، البته اگر مادری قصد بارداری مجدد دارد، باید تا حد ممکن سعی شود تا رحم را حفظ کرد.

وی تأکید کرد: اگر خونریزی ادامه داشت، باید رحم چک شود که جفت فرعی وجود نداشته باشد؛ چراکه هر عامل اضافی در رحم، مانع انقباض درست رحم و ایجاد خونریزی می‌شود. بنابراین باید بیمار داخل اتاق عمل در محیط استریل مورد بررسی قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود که چیزی داخل رحم نیست و یا جایی داخل رحم دچار پارگی و خونریزی نشده است.