احتیاط کنید/ این داروها باعث آسیب به کلیه‌ها می‌شود
برخی داروها می‌توانند باعث آسیب به کلیه‌ها شوند. به این دسته از داروها، نفروتوکسیک گفته می‌شود.
کلیه‌ها با وجود اندازه کوچکشان، نقش‌های حیاتی در بدن ایفا می‌کنند. آن‌ها مواد زائد، مایعات اضافی و اسیدها را از بدن دفع می‌کنند و تعادل آب، الکترولیت‌ها و مواد معدنی خون را حفظ می‌نمایند. همچنین در تنظیم فشار خون، تولید گلبول‌های قرمز خون و حفظ سلامت استخوان‌ها نقش دارند.
در ادامه، به داروهایی که ممکن است باعث آسیب کلیوی شوند اشاره شده است:
۱. مهارکننده‌های ACE و ARBها
مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) و مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین (ARB) معمولاً برای درمان فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی تجویز می‌شوند.
داروهای ACE معمولاً به «پریل» ختم می‌شوند (مانند لیزینوپریل و رامیپریل).
داروهای ARB معمولاً به «ـسارتان» ختم می‌شوند (مانند لوزارتان و المسارتان).
این داروها به طور معمول برای محافظت از کلیه‌ها در بیماران دیابتی یا مبتلا به بیماری کلیوی استفاده می‌شوند. اما مصرف آن‌ها همزمان با NSAIDها یا دیورتیک‌های حلقه‌ای، یا در شرایطی مانند کم‌آبی بدن، می‌تواند خطر بروز آسیب حاد کلیه (AKI) را افزایش دهد.
۲. دیورتیک‌ها (قرص‌های ادرارآور)
دیورتیک‌ها برای درمان فشار خون بالا، نارسایی قلبی و احتباس مایعات تجویز می‌شوند. آن‌ها با کاهش حجم مایعات بدن، ممکن است جریان خون به کلیه‌ها را کاهش دهند که این مسئله می‌تواند منجر به آسیب کلیوی شود.
دیورتیک‌های حلقه‌ای مانند فوروزماید (لازیکس) خطر بیشتری برای آسیب کلیوی دارند.
ترکیب دیورتیک با داروهایی مانند NSAIDها یا مهارکننده‌های ACE می‌تواند این خطر را افزایش دهد.
۳. آنتی‌بیوتیک‌های خاص
برخی آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است به کلیه‌ها آسیب برسانند. آن‌ها می‌توانند باعث التهاب، انسداد یا آسیب مستقیم به ساختارهای کلیه شوند.
آنتی‌بیوتیک‌های نفروتوکسیک عبارتند از:
آمینوگلیکوزیدها (مانند جنتامایسین)
تری‌متوپریم/سولفامتوکسازول (باکتریم)
پنی‌سیلین و سایر بتالاکتام‌ها
فلوروکینولون‌ها (مانند سیپروفلوکساسین)
تتراسایکلین‌ها (مانند داکسی‌سایکلین)
وانکومایسین
برخی از این داروها ممکن است منجر به بیماری‌هایی نظیر نفریت بینابینی حاد (AIN) شوند که نیاز به پیگیری فوری پزشکی دارد.
۴. مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs)
این داروها برای درمان سوزش معده و زخم‌های گوارشی استفاده می‌شوند و شامل امپرازول (پریلوسک) و اسومپرازول (نکسیوم) هستند.
استفاده طولانی‌مدت از PPIها ممکن است با افزایش خطر بروز آسیب حاد کلیه، AIN و بیماری مزمن کلیوی همراه باشد.
۵. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
NSAIDها مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین برای تسکین درد و التهاب کاربرد دارند. این داروها می‌توانند با کاهش جریان خون به کلیه‌ها باعث AKI یا پیشرفت بیماری مزمن کلیوی شوند، به‌ویژه اگر همراه با داروهایی مثل دیورتیک‌ها و مهارکننده‌های ACE/ARB مصرف شوند.
۶. لیتیوم
لیتیوم برای درمان اختلالات روانی مانند اختلال دوقطبی استفاده می‌شود، اما می‌تواند باعث آسیب کلیوی مزمن، کیست کلیه و شرایطی مانند دیابت بی‌مزه نفروژنیک شود. این بیماری باعث تشنگی مفرط و ادرار بیش‌ازحد می‌شود.
۷. داروهای خاص HIV
برخی داروهای ضد HIV مانند تنوفوویر دیزوپروکسیل فومارات (TDF) با آسیب کلیوی مرتبط هستند. نوعی جدیدتر به نام تنوفوویر آلافنامید (TAF) در بدن بهتر جذب می‌شود و ایمن‌تر برای کلیه‌ها در نظر گرفته می‌شود.
۸. مهارکننده‌های کلسینورین
داروهایی مانند سیکلوسپورین و تاکرولیموس برای جلوگیری از رد پیوند استفاده می‌شوند، اما می‌توانند باعث کاهش جریان خون در کلیه‌ها شده و منجر به زخم و آسیب مزمن شوند. بسیاری از بیماران پیوندی در طول زمان دچار عوارض کلیوی ناشی از این داروها می‌شوند.
منبع: سلامت نیوز