«سندرم نزاری» چگونه مبتلایان به سرطان را از پا درمی‌آورد؟!
یکی از پیامدهای بی‌رحمانه سرطان پیشرفته، «بی‌اعتنایی» عمیقی است که بسیاری از بیماران با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند زیرا اشتیاق به کارهایی را که پیش‌تر برایشان ارزشمند بود از دست می‌دهند.
متخصصان از طریق مطالعه‌ای جدید روی موش‌ها تاثیر سرطان بر مغز و انگیزه و همچنین راه‌های احتمالی درمان آن را بررسی کردند.
این بی‌اعتنایی و ناتوانی که «سندرم نزاری» یا «ضعف سرطانی» (cachexia) نامیده می‌شود، بر حدود ۸۰ درصد بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته تاثیر می‌گذارد و با آنکه بیماران تغذیه کافی دارند، تحلیل شدید عضلانی و کاهش وزن در آنها مشهود است. بی‌انگیزه بودن نه‌تنها رنج بیماران را عمیق‌تر می‌کند که سبب می‌شود از خانواده و دوستانشان هم فاصله بگیرند زیرا آنها درگیر درمان‌های دشوار و سختی هستند که مقاومت و سرسختی زیادی می‌طلبد و خانواده را تحت فشار قرار می‌دهد.
فرض پزشکان بر این است که کناره‌گیری از زندگی، واکنشی روانی به وضعیت بیماری است. اما شاید این بی‌اعتنایی پیامد جانبی زوال جسمی نیست و بخشی جدایی‌ناپذیر از خود سرطان است. متخصصان در این پژوهش که در مجله «علم» (Science) منتشر شد، فرضیات چندین دهه را زیر سوال می‌برند و می‌گویند سرطان فقط به بدن حمله نمی‌کند بلکه مداری خاص در مغز که اراده را کنترل می‌کند نیز به تصرف درمی‌آورد.
متخصصان برای حل معمای بی‌انگیزگی ناشی از سرطان، مسیر دقیق التهاب را ردیابی و به درون مغزِ زنده نگاه کردند، آزمایشی که انجام آن در انسان ناممکن است. با این حال، دانشمندان علوم اعصاب، فناوری‌های پیشرفته‌ای در اختیار دارند که این آزمایش را در موش‌ها ممکن می‌کند. عصب‌شناسی مدرن به متخصصان امکان می‌دهد تا با مجموعه‌ای قدرتمند از ابزارها، چگونگی فعالیت مغز موش‌ها را بررسی کنند. دانشمندان توانستند نقشه‌برداری کل مغز را در سطح سلولی انجام دهند و در حین رفتار، فعالیت‌های عصبی را پیگیری کنند و همچنین نورون‌ها را به‌دقت فعال یا غیرفعال نمایند.
متخصصان توانستند ناحیه کوچکی از مغز به نام ناحیه پسین یا «پوسترما» (area postrema) را شناسایی کنند که التهاب مغز را تشخیص می‌دهد. با رشد توده سرطانی، سیتوکین‌ها یا مولکول‌های محرک التهاب در خون آزاد می‌شوند. منطقه «پوسترما» فاقد حائل معمولِ خون‌ـمغز است که از ورود سموم، عوامل بیماری‌زا و مولکول‌های دیگر از بدن به مغز جلوگیری می‌کند و به این ترتیب می‌تواند سیگنال‌های التهابی موجود در خون را به‌راحتی شناسایی کند.
زمانی‌که ناحیه پوسترما افزایش مولکول‌های التهابی را تشخیص می‌دهد، زنجیره عصبی چندین ناحیه مغزی را فعال و در نهایت ترشح دوپامین در مرکز انگیزش مغز (هسته اکومبنس) را سرکوب می‌کند. دوپامین که معمولا به‌اشتباه «ماده شیمیایی لذت‌بخش» تعبیر می‌شود، با انگیزه و تلاش برای کسب پاداش مرتبط است.
به گزارش ایندیپندنت، متخصصان با بررسی موش‌ها متوجه شدند سرطان نه‌تنها مغز را به طور کلی فرسوده می‌کند بلکه سیگنال‌های التهابی هدفمندی ارسال می‌کند که مغز آنها را شناسایی می‌کند و با کاهش دوپامین، انگیزه را در فرد کاهش می‌دهد. این با توصیف بیماران مطابق است که می‌گویند: همه‌چیز سخت به نظر می‌رسد.
این متخصصان می‌گویند بخش هیجان‌انگیز ماجرا بازگردان انگیزه به موش‌ها بود. آنها برای مبارزه با حالت نزاری یا ضعف سرطانی چندین راه پیدا کردند. اول اینکه نورون‌های حسگر التهاب در ناحیه پوسترما را غیرفعال کردند و با تحریک مستقیم نورون‌ها، دوپامین آزاد کردند و انگیزه طبیعی را به موش‌ها برگرداندند.
روش دوم استفاده از دارویی بود که سیتوکین خاص در موش‌ها را مسدود کند - مشابه داروهای تاییدشده برای آرتریت. این دارو تحلیل جسمی موش‌ها را برطرف نکرد، اما تمایل موش‌ها برای پاداش و تلاش را برانگیخت. این نتایج متخصصان را امیدوار کرده است تا راهی برای کاهش پیامدهای سرطان پیشرفته بیابند. البته آنها بر لزوم تحقیقات بیشتر برای دستیابی به راهکاری موثر و ایمن تاکید می‌کنند.
منبع: ایسنا