بی اختیاری ادرار در خانمها، انواع آن را بشناسید

بی‌اختیاری ادراری شامل دفع غیرارادی ادرار است که می‌تواند با علائمی مانند تکرر ادرار، نیاز به دفع فوری ادرار و دفع مکرر ادرار در شب همراه شود. درمان خط اول بی‌اختیاری ادراری، صرف‌نظر از نوع آن، درمان غیردارویی است. در شرایطی که درمان‌های غیردارویی دیگر چندان موثر نباشند، گزینه‌های دارویی برای برخی از انواع بی‌اختیاری اداری مطرح می‌شوند. بسیاری از گزینه‌های دارویی برای درمان بی‌اختیاری ادراری، با عوارض ناخواسته اما قابل مدیریت همراه هستند. تخمین زده شده که ۲۰ تا ۳۰ درصد از زنان جوان، ۳۰ تا ۴۰ درصد از زنان میان سال و ۳۰ تا ۵۰درصد از زنان سالمند به این عارضه دچار هستند.

شیوع بی‌اختیاری ادراری در مردان به مراتب کمتر و بین ۳ تا ۱۱ درصد است. درمان دارویی مناسب بر اساس نوع بی‌اختیاری ادراری و نیز ویژگی‌های مرتبط با بیمار تعیین می‌شود. برخی از داروها برای بی‌اختیاری ادراری مورد تایید هستند و داروهای متعددی نیز به صورت غیرتایید شده برای درمان این بیماران نسخه می‌شوند. در برخی از موارد، ترکیب درمانی می‌تواند مناسب‌تر باشد.

بی‌اختیاری استرسی(ناشی از فشار): این نوع بی‌اختیاری ناشی از دفع ادرار به دلیل ناکافی‌بودن قدرت انقباضی اسفنکتر پیشابراه در نتیجه بالارفتن فشار داخل شکمی است. فعالیت‌هایی مانند ورزش، سرفه، عطسه اغلب موجب این مشکل می‌شوند. این نوع بی‌اختیاری ادراری در زنان شایع‌تر از مردان و با بارداری، زایمان، یائسگی و چاقی مرتبط است. داروهای خاصی مانند آنتاگونیست‌های آلفا و مهارکننده‌های آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین می‌تواند موجب تشدید این نوع بی‌اختیاری ادراری شوند.

به دلیل ناکافی بودن شواهد، به طور معمول درمان دارویی خاصی برای این نوع بی‌اختیاری توصیه نمی‌شود. خط اول درمان بی‌اختیاری استرسی، انجام ورزش‌هایی برای تقویت عضلات کف لگن است. تنها در صورت ناکافی‌بودن درمان‌های غیردارویی، گزینه‌های دارویی در نظر گرفته می‌شوند. گزینه‌های دارویی که برای این نوع بی‌اختیاری ادراری در نظر گرفته شده‌اند عبارتند از استروژن‌ها، آگونیست‌های‌ گیرنده آلفا آدرنرژیک و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین-نوراپی نفرین. استروژن‌ها می‌توانند به صورت موضعی یا سیستمیک در دوزهای مختلف تجویز شوند.

میدودرین(Midodrine)، تنها آگونیست‌ گیرنده آلفا آدرنرژیک است که شواهد به نفع استفاده از آن در درمان بی‌اختیاری ادراری استرسی با شدت خفیف تا متوسط وجود دارد. ترکیب درمانی استروژن‌ها و آگونیست‌های‌ گیرنده آلفا آدرنرژیک، اثربخشی بیشتری در مقایسه با درمان با هر کدام از این گروه داروها به تنهایی نشان داده‌اند. مهارکننده‌های بازجذب سروتونین-نوراپی نفرین مانند دولوکستین و ونلافاکسین نیز به طور غیرتایید شده برای درمان بی‌اختیاری ادراری استرسی در اروپا تجویز می‌شوند.

بی‌اختیاری فوری: در این نوع بی‌اختیاری، دفع ادرار به دلیل انقباضات غیرارادی مثانه است. علت به طور معمول یک مثانه بیش‌فعال است که با احساس نیاز به دفع فوری و مکرر ادرار تشخیص داده می‌شود. مقادیر زیاد دفع ادرار در این نوع بی‌اختیاری رایج است. بیشتر موارد این نوع بی‌اختیاری، علت مشخصی ندارند. عوامل خطرسازی مانند سالمندی، بیماری‌هایی مانند پارکینسون،‌ هایپرپلازی خوش خیم پروستات و مصرف داروهایی مانند الکل، دیورتیک‌ها، مهارکننده‌های استیل کولین استرازها فرد را مستعد ابتلا می‌کنند.

درمان خط اول دارویی برای این نوع بی‌اختیاری بر اساس توصیه انجمن اورولوژی آمریکا، داروهای آنتی‌کولینرژیک/آنتی‌موسکارینیک مانند اکسی بوتینین، تولترودین، تروسپیوم، سولیفناسین، داریفناسین و فسوترودین است. داروی آلترناتیو برای درمان این نوع بی‌اختیاری ادراری، میرابگرون است که آگونیست بتا۳ آدرنرژیک محسوب می‌شود.

بی‌اختیاری سرریزی: در این نوع بی‌اختیاری، به دلیل یک انسداد در مسیر جریان ادراری یا ضعف عضلات، مثانه به طور کامل خالی نمی شود؛ در نتیجه مثانه بیش از حد پر و در نهایت ادرار لبریز می‌شود. این نوع بی‌اختیاری ادراری، در مردان سالمند شایع‌تر است. بیماری‌هایی مانند‌ هایپرپلازی خوش خیم پروستات، بدخیمی پروستات، دیابت، آسیب عصبی مثانه ناشی از جراحی می‌توانند موجب این نوع بی‌اختیاری ادراری شوند. داروهای با ویژگی آلفا آدرنرژیک یا آنتی‌هیستامینیک نیز ممکن است این نوع بی‌اختیاری را ایجاد کنند.

بی اختیاری عملکردی: این نوع بی‌اختیاری مرتبط با علل دستگاه ادراری تحتانی نیست و با بیماری‌هایی که عملکردهای شناختی یا حرکتی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند(مانند دمانس و پس از جراحی) مرتبط است. فرد ممکن است احساس نیاز به دفع ادرار نکند یا ممکن است نتواند در زمان مناسب به توالت برود. داروهای خاصی مانند سداتیوها و نارکوتیک‌ها که عوارض شناختی متعددی دارند ممکن است این بیماری را تشدید کنند.

بی‌اختیاری مختلط: در بسیاری از موارد، ممکن است فرد به بیش از یک نوع بی‌اختیاری مبتلا باشد. این وضعیت گاه تشخیص را دشوار می‌کند. بیشتر گزینه‌های دارویی موجود برای درمان بی‌اختیاری استرسی و بی‌اختیاری فوری هستند. درمان‌های دارویی بی‌اختیاری سرریزی با هدف کنترل بیماری زمینه‌ای ایجاد‌کننده مورد استفاده قرار می‌گیرند که معمولا‌ هایپرپلازی خوش خیم پروستات است. داروهایی مانند تامسولوسین ممکن است در این موارد مناسب باشند. بی‌اختیاری عملکردی، با مدیریت آسیب حرکتی یا شناختی ایجاد‌کننده درمان می‌شود و درمان‌های غیردارویی مهم‌ترین گزینه هستند. بی‌اختیاری مختلط نیازمند ترکیب درمان‌های متعدد دارویی باتوجه به علت ایجادکننده آن است.