همسر آزاری چیست؟

صدای شکستن ظروف کریستال از واحد مجاور دیگر به موسیقی شبانه این ساختمان تبدیل شده است. طبق معمول هر شب با رسیدن مرد به خانه، صدای جیغ و فریاد زن به گوش می‌رسد. فحش و ناسزا شنیدن پدر خانواده از همسرش مانند داستان تکراری این خانه است.

ماجرا از درآمد پایین پدر خانواده و خرج‌های سرسام‌آور مادر آغاز می‌شود. وقتی که زن می‌خواهد بیشتر از حقوق همسرش خرج کند و مرد توانایی تامین آن را ندارد. اینجاست که هر شب زن وسایل خانه و سفرهای خارج از کشور دوستانش را به رخ مرد می‌کشد و با فریادها و شکستن ظروف سعی در مجاب کردن همسرش برای تامین این هزینه‌ها می‌شود.

زن فریاد می‌زند: «تو که پول نداشتی منو یک سفر خارج از کشور ببری چرا زن گرفتی؟ از شوهر خواهرت یاد بگیر ببین هنوز از ترکیه نیامده سر از هند در آوردند؟ اونوقت تو منو تا شهر ری هم نبردی.»

محمد که توان پاسخ گویی به اعتراض‌های همیشگی میترا را ندارد سکوت اختیار کرده و سعی می‌کند با بی تفاوتی از کنار ماجرای هر شب چشم و هم چشمی همسرش بگذرد. محمد کارگر یک کارگاه نجاری است که نه درآمد آنچنانی برای سفرهای خارجی و نه تمایلی به خرج کردن‌های بیهوده برای خواسته‌های گاه‌ و بی‌گاه میترا دارد.

اوایل آبان ماه بود که علی عباسی، مدیرکل پزشکی قانونی مازندران از افزایش چهار درصدی شوهر آزاری نسبت به سال قبل خبر داد و گفت: امسال ‌یک‌هزار و 642 پرونده همسر آزاری اعم از زن آزاری و شوهر آزاری در پزشکی قانونی مازندران تشکیل شد. همچنین در حالی موضوع شوهر آزاری امسال با افزایش مواجه بوده که به طور معمول مردان بابت این موضوع به پزشکی قانونی و دستگاه قضایی مراجعه نمی‌کنند.

شوهر آزاری بیش از گزارش‌های رسمی پزشکی‌ قانونی است
شمس‌الدین کهانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در این مورد به خبرنگار آنا می‌گوید: با توجه به آمارهای اعلام شده از سوی مراجع قضایی به نظر می‌رسد خشونت در زنان افزایش پیدا کرده است. البته آمار دقیق و شفاف نداریم زیرا بسیاری از مردان مورد ظلم واقع شده به دلیل احساس سرشکستگی، ترس، احساس شرم و مورد تمسخر دیگران قرار گرفتن از شکایت به مراجع قضایی خودداری می‌کنند.

غلامرضا علیزاده، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز دلیل رواج پدیده شوهر آزاری در جامعه را صنعتی شدن جوامع می‌داند و به خبرنگار آنا می‌گوید: متاسفانه همراه با صنعتی شدن جوامع نوع ارتباطات و نحوه گفتار و کردار افراد هم تغییر کرده است به طوری که در گذشته با موضوع کودک آزاری و همسر آزاری مواجه بودیم و امروز موضوع شوهر آزاری نیز رواج پیدا کرده است.

وی شوهرآزاری را به روابطی اطلاق می‌کند که هنجارها و ارزش‌های مرتبط با روابط حسنه را مخدوش کرده و آزردگی مرد را به دنبال دارد، بر همین اساس وقتی روابط بین زوجین حالتی پیدا می‌کند که زن با تهاجم، پرخاش، خشونت کلامی و زبانی و حتی خشونت فیزیکی طرف مقابل را آزرده خاطر کرده و از روند طبیعی روابط انسانی تا حدودی دور می کند شوهر آزاری نامیده می‌شود.

علیزاده دلیل بروز پدیده شوهر آزاری در جامعه مرد سالار ایران را بسیار متنوع و مختلف می‌داند و معتقد است: زمانی که هویت اجتماعی مردان از بین می‌رود و مردان بیکار با استفاده از درآمد زن می‌توانند به ادامه زندگی بپردازند به همین دلیل به مرور ضعف مردانگی همسر باعث بروز دعوا و درگیری و در نهایت شوهرآزاری می‌شود زیرا مردان از پاسخگویی به نیازهای خانواده ناتوان هستند و هویت خود را از دست می‌دهند.

مردان ژاپنی‌ از همسرشان پول توجیبی می‌گیرند
کامران هم که هشت سال از آغاز زندگی‌ مشترک‌اش می‌گذرد تجربه‌های مشابهی با محمد دارد با این تفاوت که کامران درآمد بسیار بالایی دارد اما از آنجایی که از روز اول می‌خواست میزان عشقش را به همسرش اثبات کند هر ماه به طور کامل درآمد خود را به همسرش می‌داد و مایل بود که همسرش برای این پول برنامه‌ریزی کند در حالی که پس از مدتی این موضوع عادی شد و زن به صورت روزانه به مرد پول تو جیبی می‌داد و مرد حتی اجازه نداشت بدون اجازه همسرش یک ریال خرج کند.

کهانی، روانشناس نیز به تجربه سایر کشورها اشاره می‌کند و می‌گوید: پدیده شوهر آزاری در کشورهای توسعه یافته و پیشرفته از جمله آمریکا و اروپا نیز گزارش شده است و بروز این پدیده مختص به کشور ایران نیست البته در آن کشورها موضوع اعتیاد و خیانت زوجین به عنوان دلایل اصلی عنوان می‌شود.

این در حالی‌ست که علیزاده، استاد دانشگاه گرفتن پول توجیبی مرد از زن را یکی از مصادیق شوهر آزاری می‌داند و می‌گوید: در برخی از کشورها مانند ژاپن معمولا مردان به محض دریافت حقوق آن را به همسر خود می‌دهند و به صورت روزانه از همسرشان پول توجیبی می‌گیرند.

عوامل موثر در بروز شوهر آزاری زنان ایرانی
حالا کامران می‌گوید: اگر یک شب بخواهم با دوستانم شام بخورم باید با همسرم هماهنگ کنم و پول بگیرم تازه در بیشتر مواقع قبول نمی‌کند و با داد و فریاد می‌خواهد که به منزل بروم. از رفت و آمد با خانواده و آشنا خجالت می‌کشم چون حتی نمی‌توانم به بچه‌‌‌های کوچک خانواده هدیه یا عیدی بدهم.

کهانی، روانشناس به ارائه گزارش پزشکی قانونی در مورد پدیده شوهر آزاری اشاره کرد و گفت: در سال ۹۳ پزشکی قانونی حدود ۱۵۰۰ پرونده شوهر آزاری در کشور را بررسی کرد که نشان می‌داد هر یک از مردان به نوعی در معرض آزارهای روحی و روانی همسرانشان قرار دارند. البته بروز خشونت در خانواده پدیده‌ای چند بعدی است که مجموعه‌ای از عوامل در بروز این پدیده نقش دارد که از گرایش‌های مردستیزانه گرفته تا مشکلات اجتماعی و اقتصادی عنوان می‌شود.

مامان بزنش
کامران که از بی‌احترامی‌ها و رفتارهای دور از اخلاق همسرش بسیار ناراحت است، می‌گوید: جلوی دختر کوچکم هم دیگر آبرویی برایم نمانده، از بس همسرم با من بد رفتاری می‌کند. حتی یک بار وقتی سر دخترم داد کشیدم که چرا تکالیفش را انجام نداده با عجله به سمت مادرش رفت و از او خواست مرا بزند.

کهانی، روانشناس به پیامدهای منفی و آسیب‌های اجتماعی شوهر آزاری در برابر چشم کودکان اشاره کرده و معتقد است: شکسته شدن حرمت پدر در خانواده آثار و پیامدهای منفی و زیان‌باری روی فرزندان به ویژه پسران دارد، زیرا فرزندان دیگر از پدر حرف‌شنوی ندارند و حتی ممکن است به مرور زمان رفتار نامناسب و بی ادبانه‌ای نسبت به پدر داشته باشند.

این استاد دانشگاه اشکال مختلف فحاشی، دادن القاب بد به مرد، عدم توجه به خواسته ها و مطالبات مرد را از مصادیق شوهر آزاری دانست و گفت: بروز افسردگی در زن و مرد نیز می‌تواند یکی از علل بروز خشونت زنان باشد به طوری که زنان افسرده روحیه‌ای پرخاشگر و بی حوصله نسبت به همسر و فرزندانش دارد و از سویی دیگر در صورتی که مرد افسرده باشد به دلیل گوشه گیری و انزوا از انجام فعالیت‌های روزمره دور می مانند و در این شرایط زن قدرت خانه را به دست می‌گیرد.

آخه به اینم می‌گن مرد
کهانی به تجربه یکی از مراجعان خود اشاره کرده می‌گوید: در ۷ ماه نخست امسال ۴ مراجعه کننده با موضوع شوهر آزاری داشتم که خانم به من می‌گفت «آخه به این هم می گویند مرد که می‌ایستد تا من بزنمش».

این استاد دانشگاه ادامه می دهد: عدم تناسب سنی، فاصله طبقاتی زن و مرد، شخصیت منفعل و وابسته مرد از دیگر دلایل بروز شوهر آزاری در خانواده‌هاست زیرا در خانواده‌هایی که مرد شخصیت وابسته و منفعلی دارد و چرخ اقتصادی زندگی به دست زن می‌چرخد بنابراین مرد در حاشیه رفته و به مرور زمان با مشکلات بسیاری از جمله بی‌حرمتی به مرد و فحاشی روبه‌رو می‌شود.

به همان نسبت که بی احترامی و خشونت علیه زنان امری ناپسند و قبیح است بروز این رفتار نسبت به مردان نیز در جامعه زشت و زننده است و به مرور زمان اثرات زیان‌باری بر تربیت کودکان دارد به طوری که فرزند پسر از این رفتار پدر الگوبرداری کرده و ممکن است در بزرگسالی او نیز شخصیتی وابسته و حقیر پیدا کند و این رفتار مادر در فرزند دختر نیز نهادینه شده و در بزرگسالی چنین رفتاری را نسبت به همسرش روا دارد بنابراین باید خانواده‌ها نسبت به رفتار خود در حضور کودکان دقت نظر بیشتری داشته باشند و رفتار انسانی و اخلاقی را سر لوحه کار خود قرار دهند.