کیست فولیکولی تخمدان، کِی نیاز به جراحی دارد؟

به کیسه‌هایی که روی تخمدان‌ها شکل می‌گیرند، کیست‌های فولیکولی تخمدان می‌گویند. معمولا این کیست زمانی ایجاد می‌شود که فولیکول تخمدان در طول دوران قاعدگی و تخمک‌گذاری، پاره نشود و همچنان به رشد خود ادامه دهد.
در گفت‌وگویی که با دکتر آزیتا صفارزاده کرمانی، متخصص زنان و زایمان، فوق‌تخصص نازایی و لاپاراسکوپی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران داشته‌ایم، ایشان توضیحات لازم را درباره این نوع کیست و چگونگی درمان آن داده‌اند.
کیست فولیکولی تخمدان، از نوع کیست‌های خوش‌خیم و غیرسرطانی تخمدان است. این فولیکول دیواره‌ای نازک دارد که با چند لایه سلول گرانولوزا پوشانده شده و داخل آن حاوی مایعی شفاف است. اندازه این کیست‌ها به ‌ندرت از شش تا هشت سانتی متر تجاوز می‌کند.
کیست فولیکولی تخمدان شیوع زیادی دارد و در اغلب بیماران، بدون علامت است. خانم‌ها در سن باروری مبتلا به کیست فولیکولی تخمدان می‌شوند. ابتلا به آن پیش از رسیدن به بلوغ بسیار نادر و پس از یائسگی غیرممکن است. کیست‌های متعدد تخمدان نیز در افرادی با خونریزی‌های شدید همراه با هیپرپلازی آندومتر (رشد بیش‌ از اندازه‌ بافت‌ آندومتر رحم) ایجاد می‌شوند.

درمان کیست فولیکولی تخمدان به چه صورت است؟
بیشتر کیست‌های عملکردی تخمدان نیازی به درمان ندارند و به‌طور خودبه‌خود از بین می‌روند. برای تسکین درد می‌توان از گرم کردن و همچنین داروهای تسکین درد استفاده کرد. درمان دارویی کیست تخمدان، با مصرف قرص ضدبارداری انجام می‌شود. قرص ضدبارداری از تخمک‌گذاری جلوگیری می‌کنند. اگر تخمک‌گذاری انجام نشود، احتمال تشکیل کیست تخمدان نیز کاهش پیدا می‌کند و علائم ناشی از آن از بین می‌رود. قرص ضدبارداری باعث تسریع در حذف کیست‌های تشکیل شده نمی‌شوند، اما از تشکیل مجدد آن‌ها جلوگیری می‌کنند.

چه زمانی کیست فولیکولی تخمدان، نیاز به جراحی پیدا می‌کند؟
در مواردی که تخمدان و کیست پیچ بخورد یا پاره شود، در صورت خونریزی و درد شدید، درصورتی که کیست بزرگ‌تر از 3 اینچ (7.3 سانتی‌متر) شود یا به اندام‌های مجاور خود فشار بیاورد و همچنین کیست پس از یک دوره قاعدگی از بین نرود یا امکان وجود سرطان تخمدان تشخیص داده شود، انجام جراحی برای درمان کیست فولیکولی تخمدان ضروری می‌شود.