بی اختیاری ادرار در بانوان، چرا زیاد است؟

بسیاری از خانم‌ها دارای دو مشکل بی‌اختیاری ادراری حین خندیدن و احساس فوریت در ادرار کردن هستند. بی‌اختیاری ادراری ممکن است اندک بوده و سبب مزاحمت مختصر برای فرد شود یا اینکه شدید و طاقت فرسا باشد. بعضی از خانم‌ها به‌علت بی‌اختیاری ادراری از شرکت در مهمانی‌ها، رفتن به خیابان و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی پرهیز می‌کنند. گاهی بی‌اختیاری ادراری در حین رابطه زناشوئی اتفاق میفتد و سبب استرس روانی شدید می‌شود.

ابتلای دوبرابر در خانم‌ها
خانم‌ها ۲ برابر مردان دچار بی‌اختیاری ادراری می‌شوند. علت آن ساختمان خاص دستگاه ادراری خانم‌ها، حاملگی، زایمان و یائسگی است ولی در هر دو جنس بیماری‌های عصبی، مشکلات فیزیکی و بالا رفتن سن سبب بی‌اختیاری ادراری می‌شوند.
خانم‌های مسن بیشتر از خانم‌های جوان مبتلا به این عارضه می‌شوند ولی این دلیل بر این نیست که با بالا رفتن سن یک خانم مبتلا به بی‌اختیاری ادراری خواهد شد. بی‌اختیاری ادراری یک مشکل پزشکی است و پزشک به شما کمک خواهد کرد که راه حلی برای آن پیدا کنید. برای بی‌اختیاری ادراری یک درمان منفرد برای همه وجود ندارد ولی بسیاری از خانم‌ها از جراحی سود می‌برند که در حال حاضر کمتر صورت می‌گیرد.
در بدن مرد و زن برای جلوگیری از بی‌اختیاری ادراری دو عدد اسفنکتر در مسیر خروجی ادرار قرار دارند که به اسفنکتر داخلی (جنس آن از عضله صاف است، در گردن مثانه قرار دارد و غیرارادی است، یعنی تحت کنترل ما نیست) و اسفنکتر خارجی (جنس آن از عضله مخطط بوده و در دور مجرای ادرار قرار دارد و ارادی است، یعنی تحت کنترل ما است) معروف هستند. برای ذخیره، نگهداری و دفع طبیعی ادرار باید عضلات مثانه و اسفنکترها و عصب‌گیری آنها طبیعی باشند. بنابراین هر نوع اختلال در عضلات فوق و عصب‌گیری مثانه و اسفنکترها می‌تواند منجر به بی‌اختیاری ادرار شود. مثلا اگر به علت ضربه به مجرای ادرار (افتادن از بلندی) اسفنکتر خارجی آسیب ببیند، سبب بی‌اختیاری ادرار می‌شود.
هنگام ادرار کردن، عضله مثانه منقبض شده و ادرار را بیرون می‌ریزد. برای دفع ادرار ما باید بطور ارادی اسفنکتر خارجی را شل کنیم تا ادرار خارج شود. ما از این مکانیسم استفاده می‌کنیم و تا پیدا کردن زمان و مکان مناسب جهت دفع ادرار، می‌توانیم جلوی خارج شدن ادرار را بگیریم. اگر مثانه به ناگهان منقبض شود یا اینکه ما نتوانیم اسفنکتر خارجی را منقبض کنیم، بی‌اختیاری ادراری اتفاق می‌افتد.
اگر عضله اسفنکتر آسیب ببیند با مختصر افزایش فشار داخل مثانه، ممکن است بی‌اختیاری ادراری اتفاق بیفتد. در افراد چاق چون فشار وارده از خارج بر روی مثانه افزایش می‌یابد، هم شیوع بی‌اختیاری ادراری بیشتر است و هم شدت آن، کاهش وزن به این بیماران کمک می‌کند که بی‌اختیاری ادراری را کنترل کنند.

بی‌اختیاری ادراری و تنوع آن
بی‌اختیاری ادراری استرسی: کلمه استرس در اینجا به همان معنی عام که در استرس و اضطراب به‌کار می‌رود، نیست. اگر شما هنگام خندیدن، نشستن و بر خواستن، سرفه کردن و هر نوع حرکتی که فشار داخل شکم را زیاد می‌کند، دچار بی‌اختیاری ادرار می‌شوید، ممکن است دارای بی‌اختیاری ادراری استرسی باشید. این نوع بی‌اختیاری ادراری در خانم‌ها شایع است و اغلب قابل درمان است.
مثانه در خانم‌ها توسط عضلات کف لگن، واژن و لیگامان‌ها (رباط‌ها) در محل خود نگهداری می‌شود. در اثر حاملگی و زایمان سخت، ساختمان‌های نگهدارنده مثانه آسیب دیده و مثانه ول شده در اصطلاح مثانه دچار افتادگی شده و مثانه در این حالت بطرف پائین و قعر لگن و بطرف واژن افتادگی پیدا می‌کند. در حالت طبیعی فشار داخل شکم به مثانه، گردن مثانه و ابتدای مجرای ادرار منتقل و سبب می‌شود که گردن مثانه و مجرا بسته باقی بماند.
در افتادگی مثانه دیگر فشارهای داخل شکمی‌به خود مثانه منتقل ولی به گردن مثانه و ابتدای مجرا منتقل نمی‌شوند، در نتیجه با افزایش مختصر فشار داخل شکم (سرف کردن، خندیدن) ادرار نشت پیدا می‌کند.
در این خانم‌ها بهترین درمان عمل جراحی برای بالا کشیدن مثانه و قراردادن آن سر جای طبیعی است که البته امروزه در مراکز مجهز استفاده از لیزر اربیوم یاگ جای جراحی را گرفته است.
هر قدر تعداد زایمان‌ها بیشتر و زایمان‌ها مشکل‌تر باشد، احتمال بی‌اختیاری ادراری استرسی و شدت آن بیشتر می‌شود. یک هفته مانده به عادت ماهانه بی‌اختیاری ادرای می‌تواند بدتر شود، علت این است که کاهش میزان استروژن خون سبب کاهش قدرت عضلات فشارنده مجرا شده و نشت ادرار راحتر صورت می‌گیرد. بدنبال یائسگی میزان شیوع بی‌اختیاری ادراری استرسی افزایش می‌یابد.
بی‌اختیاری ادراری فوریتی: مثانه حدود ۴۰۰ میلی لیتر گنجایش دارد، البته این میزان در افراد مختلف متغیر است. با پر شدن مثانه رفلکسی ایجاد می‌شود و احساس می‌کنیم که باید مثانه را خالی کنیم ولی می‌توانیم انقباضات مثانه را مهار کرده و تا زمان و مکان مناسب تخلیه مثانه و ادرار کردن را به تعویق بیندازیم. گاها مثانه به ناگهان منقبض شده و به ما احساس ادرار کردن دست می‌دهد و این احساس آنقدر شدید است که نیاز فوری به تخلیه مثانه ایجاد می‌شود.
اگر در شما به دنبال احساس فوریت در ادرار کردن چند قطره ادرار خارج می‌شود، احتمالا دچار بی‌اختیاری ادراری فوریتی شده‌اید. علت شایع آن انقباض نامناسب مثانه است. چرا نامناسب، برای اینکه مثانه هنوز پر نشده دچار انقباض می‌شود.
این انقباض گاهی آنقدر شدید است که مثانه کاملا خالی می‌شود، علت آن معمولا سیگنال‌های عصبی غیرطبیعی هستند که سبب انقباض عضله مثانه می‌شوند. در بی‌اختیاری ادراری فوریتی شما در هنگام خواب، پس از خوردن اندکی مایعات و حتی با شنیدن صدای جاری شدن آب، دچار بی‌اختیاری ادراری می‌شوید.
بعضی حالات و داروها مثل اضطراب و مصرف داروها سبب تشدید بی‌اختیاری ادراری فوریتی می‌شوند. پرکاری تیروئید و دیابت کنترل نشده سبب بدتر شدن این حالت می‌شود. هنگامی‌مثانه دچار انقباضات غیر‌ارادی می‌شود که اعصاب مثانه در اثر بیماری‌های نخاعی و مغزی آسیب دیده باشند. بیماری ام اس، پارکینسون، آلزایمر و سکته مغزی از علل بی‌اختیاری ادراری فوریتی هستند.
بی‌اختیاری ادراری ناشی از مثانه بیش فعال: وقتی اعصاب غیرطبیعی سیگنال‌هایی را در زمان‌های غلط به مثانه بفرستند، سبب ایجاد مثانه بیش فعال می‌شوند. این سیگنال‌ها سبب می‌شوند که بدون اطلاع، عضله مثانه منقبض شود. ادرار کردن تا هفت بار در روز برای یک خانم طبیعی است ولی این بیماران بیش از این تعداد دفعات ادرار می‌کنند. با هر بار انقباض غیرطبیعی و نامناسب مثانه بیمار احساس ادرار کردن می‌کند.