واریس تناسلی در زنان، روش تشخیص و درمان

عروق واریسی زمانی ایجاد می شوند که قسمتی از یک ورید یا همان سیاه رگ (عروقی که خون را از اندام ها به قلب بازمی گردانند) در اثر تجمع بیش از حد خون، دچار اتساع و پیچ خوردگی می شود. این مسأله می تواند در ناحیه ی مبتلا سبب درد، فشار و ناراحتی شود.
واریس ناحیه ی تناسلی (VVs ( Vulvar Varicosities ، واریسی شدن عروق موجود در دستگاه تناسلی خارجی بانوان می باشد.
معمولاً این مسأله در بانوان باردار، پس از زایمان بدون نیاز به درمان برطرف می شود. در صورتی که شما قبل از بارداری دچار این عارضه شده باشید و یا این که رگ های واریسی ایجاد شده در طی بارداری پس از زایمان هنوز باقی مانده باشند، باز هم نیازی به نگران بودن نیست، زیرا درمان های متعددی برای کاهش علائم و درمان کامل آن ها وجود دارد.

واریس تناسلی چگونه تشخیص داده می شود؟
ممکن است که شما بدون این که متوجه شوید، دچار واریس تناسلی شده باشید. زیرا در طی بارداری مشاهده ی دقیق و راحت ناحیه ی تناسلی برای مادر باردار دشوار است.
واریس تناسلی ممکن است در قسمت های لب های کوچک و بزرگ و چین های پوستی دستگاه تناسلی خارجی رخ دهد. برخی از علائم قابل مشاهده ی آن شامل:
- عروقی که از روی پوست برجسته شده و نمای پیچ خورده دارند.
- رنگ آنها آبی یا ارغوانی می باشد.
علاوه بر این موارد قابل مشاهده، برخی از بانوان ممکن است که علائم زیر را نیز داشته باشند:
- فشار و در در ناحیه ی ولو (مدخل واژن و اطراف آن)
- احساس پری و سنگینی در ناحیه ی ولو
- احساس ناراحتی و آزردگی هنگام راه رفتن
- درد در هنگام رابطه ی جنسی
- خارش
عروق واریسی ممکن است که فقط در قسمت دستگاه تناسلی خارجی باشند و یا همزمان در پاها و سایر قسمت های اندام تحتانی و لگن نیز بروز کنند. عروق واریسی معمولا در نیمه های بارداری خود را نشان می دهند.

علل ایجاد کننده ی عروق واریسی چیست و چه کسانی در معرض خطر هستند؟
عروق زمانی واریسی می شوند که دیواره ی آنها ضعیف می شود. با گذشت زمان ساختار رگ ضعیف شده و عملکرد آن کاهش می یابد در نتیجه جریان خون در آنها کند خواهد شد. داشتن وزن زیاد و سابقه ی خانوادگی می تواند سبب افزایش احتمال ابتلا به واریس شود.
احتمال ابتلا به واریس در دوران بارداری زیاد است زیرا در این زمان حجم خون افزایش یافته و با سرعت کمتری از پاها به قلب باز می گردد و همچنین به علت اثرات استروژن و پروژسترون بر روی دیواره ی سیاه رگ ها، عضلات آنها ضعیف شده و آسان تر متسع می شوند.
اگر در ناحیه ی لگن خود دارای رگ های واریسی هستید، امکان ابتلا به واریس تناسلی در دوران بارداری برای شما بیشتر است. این عارضه سبب ایجاد درد در لگن و نواحی اطراف مانند قسمت های پایین کمر و بالای ران می شود.
بر اساس مطالعات انجام شده، 18 تا 22 درصد از بانوان باردار و 22 تا 34 درصد از مادران بارداری که واریس لگن دارند، به واریس ولو دچار خواهند شد. البته رقم واقعی حتی ممکن است که از این نیز بالاتر باشد، زیرا بسیاری از مادران باردار، واریس تناسلی را در خود تشخیص نمی دهند و به این ترتیب به دنبال درمان آن نیز نیستند.

واریس تناسلی چگونه تشخیص داده می شود؟
ماما ی شما ممکن است که پس از انجام معاینه ی فیزیکی، واریس را در دستگاه تناسلی شما تشخیص دهد و به دنبال سایر علائم آن در بدن شما باشد. برای مثال ممکن است که از شما بخواهد که بایستید تا سایر بخش های لگن و پاهایتان را نیز معاینه کند.
در برخی موارد برای اطمینان از تشخیص واریس تناسلی انجام سونوگرافی درخواست می شود. پزشک با کمک تصاویر سونوگرافی می تواند شدت واریس را ارزیابی کرده و وجود هر گونه لخته خون را تشخیص دهد.
ممکن است آزمایشات دیگری نیز برای تأیین وسعت دامنه ی وضعیت درخواست شود. برای مثال ممکن است که پزشک به وجود سندروم تنگی لگن که با واریس مرتبط است، پی ببرد. این تست ها شامل:
- سی تی اسکن قلب Heart CT scan
- ام آرآی MRI
- ونوگرافی (Venography) انتخابی ( یک تکنیک برای مشاهده ی عروق)

چه راهکار های درمانی برای واریس تناسلی وجود دارد؟
ممکن است که پزشک شما در مراحل ابتدایی از شما بخواهد کارهای زیر را در خانه انجام دهید"
- کمپرس سرد بر روی ناحیه ی مبتلا قرار دهید.
- برای کمک به جریان خون، در هنگامی که دراز کشیده اید لگن خود را بالا ببرید.
- بر روی یک پوزیشن برای مدت طولانی ثابت نمانید و برای برداشتن فشار از روی محل مبتلا، دائماً تغییر وضعیت دهید.
- از لباس های زیر حمایت کننده و نیز جوراب های ضد واریس استفاده کنید.
اگر با انجام تمام این کارها، وضعیت شما بد تر شد، ممکن است که پزشکتان موارد زیر را به شما توصیه کند:
- برای شستن ناحیه ی ولو، از مقدار خیلی کمی صابون مصرف کرده، پس از حمام نیز از یک پماد حاوی کورتیکواستروئید موضعی برای تسکین خارش استفاده کنید.
- درصورت وجود لخته در مسیر عروق واریسی، از مشتقات هپارین استفاده کنید. این دارو علاوه بر از بین بردن لخته های موجود، مانع از ایجاد لخته های بیشتر می شود. بانوانی در دوران بارداری دچار این لخته ها شده اند، در سه ماهه آخر بارداری می توانند به صوررت یک دوره ی 5 روزه دارو مصرف کنند.
- در صورت عدم درمان با روش های ذکر شده، از طریق یک جراحی کوچک سرپایی به نام اسکلروتراپی Sclerotherapy می توان عروق واریسی را از بین برد. در این روش پزشک معالج یک محلول را به درون رگ های واریسی تزریق می کند که منجر به زخم و درنتیجه بسته شدن آن ها می شود و به مرور با گذشت زمان این عروق از بین می روند. در صورت تصمیم به انجام این نوع درمان بهتر است که آن را به بعد از اتمام بارداری موکول کنید.
- اگر باردار نباشید و علائم شما بسیار شدید و آزار دهنده باشد، می توانید از اقدامات جراحی زیر بهره ببرد.

اسکلروتراپی Sclerotherapy
اکواسکلوروزیس Echosclerosis:
این همان تکنیک اسکلروتراپی است که تحت هدایت سونوگرافی انجام می شود.
فلبکتومی Phelebectomy:
در این روش با ایجاد یک برش جراحی کوچک در سطح پوست، ورید های مبتلا بریده و برداشته می شوند.
ترانس کاتتر امبولیزیشن Transcatheter embolization:
در این روش پزشک تحت هدایت تصاویرفلورسکوپی (که نوعی از تصاویر X-ray است)، یک کاتتر را جهت تزریق محلول اسکلروتراپی به محل عروق واریسی وارد می کند.

عوارض جانبی مربوط به واریس تناسلی چیست؟
ابتلا به واریس تناسلی در طی بارداری، سبب ایجادر نگرانی در مادر در مورد زایمان می شود. گرچه این امکان وجود دارد که در طی زایمان طبیعی عروق واریسی دچار خون ریزی شوند، اما احتمال عوارض پیچیده و یا ممانعت از زایمان طبیعی وجود ندارد.
در صورتی که راجع به این مسأله نگران هستید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. او به شما درباره ی انتخاب ها و راهکار های موجود مشاوره خواهد داد.

آیا می توان از واریس تناسلی جلوگیری کرد؟
امکان جلوگیری از واریس تناسلی خصوصاً در طی دوران بارداری وجود ندارد. اما با استفاده از روش های زیر می توان به بهبود جریان خون کمک کرد و بدین وسیله احتمال ایجاد واریس را کاهش داد.
- ورزش کردن
- رژیم غذایی سالم
- جلوگیری از افزایش وزن
- استفاده از زیر پایی مناسب در هنگام نشستن طولانی بر روی صندلی
- استفاده از کفش مناسب
- استفاده از جوراب ضد واریس
- پرهیز از پوشیدن شلوار هایی که نواحی کمر و ران آن ها تنگ است