جراحی پروستات چگونه است؟

پروستات غده ای است که در زیر مثانه و در مقابل انتهای دستگاه گوارش (رکتوم) قرار دارد و نقش کلیدی در بخشی از سیستم باروری مردانه که وظیفه تولید مایع حامل اسپرم را دارد، ایفا می کند.
جراحی برای برداشتن کامل یا قسمتی از غده پروستات، پروستاتکتومی نام دارد. شایع ترین علل برای جراحی پروستات، سرطان پروستات و بزرگی پروستات یا هیپرپلازی خوش خیم پروستات هستند.
آموزش پیش از درمان، اولین قدم در تصمیم گیری برای درمان می باشد. تمام انواع جراحی پروستات می توانند با بیهوشی کامل (که فرد کاملا به خواب رفته و هوشیار نیست) یا بیهوشی از طریق کانال نخاعی (که نیمه تحتانی بدن را بی حس می کند) انجام گیرند. پزشک بر اساس وضعیت حاضر بیمار، درباره نوع بی هوشی تصمیم گیری می کند.

اهداف جراحی شامل موارد زیر است
درمان بیماری درگیر کننده
حفظ جریان ادراری بیمار (یعنی بیمار به راحتی بتواند ادرار را تخلیه کند)
حفظ توانایی نعوظ
به حداقل رساندن عوارض
به حداقل رساندن درد در قبل، حین و پس از عمل
انواع جراحی پروستات
هدف جراحی پروستات به وضعیت بیماری فرد بستگی زیادی دارد. برای مثال، هدف از جراحی سرطان پروستات، از بین بردن بافت سرطانی و هدف از جراحی پروستات حجیم شده، حذف بافت پروستات و بازگردانی جریان نرمال ادراری می باشد.

پروستاتکتومی باز
این جراحی، جراحی سنتی یا دسترسی باز به پروستات نیز نامیده می شود. جراح برای برداشتن پروستات و بافت های اطراف، برش بر روی سطح پوست ایجاد می کند. دو نوع دسترسی اصلی برای جراحی باز وجود دارد:

رتروپوبیک
جراح از طریق ایجاد برش از پایین شکم، به پروستات دسترسی می یابد. در بیشتر موارد، تنها پروستات برداشته می شود اما در موارد سرطانی و شک به تهاجم به بافت های اطراف پروستات، برخی از ندول های لنفاوی برای نمونه برداری برداشته می شود.
در صورت یافتن این نکته که سرطان در تمامی بافت های بدن پخش شده است، جراح از ادامه جراحی خودداری کرده و دیگر، بافت های درگیر را خارج نمی کند.

روش پرینه ای
در این روش، جراح یک برش بین رکتوم (مقعد)و کیسه بیضه ایجاد کرده و غده پروستات از Hن مسیر خارج میشود. اغلب این عمل به دلیل وجود یک بیماری همراه که جراح قادر به انجام روش رتروپوبیک نمی باشد، انجام می گیرد.
در این وضعیت نمی توان غدد لنفاوی و یا لنف نود ها را حذف نمود. زمان جراحی در این روش کمتر از جراحی رتروپوبیک است اما ریسک بالاتری برای ایجاد ناتوانی در نعوظ وجود دارد.
در هر دو روش فوق، بیهوشی می تواند عمومی یا از طریق کانال نخاعی و یا اپیدورال باشد.

روش لاپاراسکوپیک
کم تهاجم ترین روش برای دسترسی به پروستات، عمل لاپاراسکوپیک می باشد. دو روش عمده در این جراحی وجود دارد:
پروستاتکتومی رادیکال با لاپاروسکوپی
این جراحی مستلزم برش های بسیار کوچک جهت عبور وسایل جراحی کوچک می باشد و محیط داخل بدن به واسطه لوله کوچک که مجهز به دوربین است، دیده می شود.
پروستاتکتومی رادیکال با لاپاروسکوپی با کمک ربات
جراح به وسیله یک بازوی رباتیک و مانیتور متصل به دوربین ربات، بدون مداخله دست، عمل را انجام می دهد. بازوی رباتیک، قابلیت مانور و دقت بیشتری را فراهم می کند.
تفاوت چشمگیری بین روش های جراحی های یاد شده، وجود ندارد. اما در جراحی لاپاراسکوپیک با کمک ربات موارد زیر دیده می شود:
درد کمتر
زمان بستری کوتاه تر
زمان بازتوانی سریع تر
از دست دادن خون کمتر
همچنین، در روش با واسطه ربات، بهبودی سریع تری در توانایی کنترل مثانه و کاهش زمان بستری در بیمارستان در مقایسه با لاپاراسکوپی معمولی وجود دارد.

جراحی لیزری پروستات
انواع جراحی پروستات که به تداوم جریان ادراری کمک می کنند.
این جراحی، بزرگی خوش خیم پروستات را بدون ایجاد هرگونه برش در سطح بدن درمان می کند. در این روش ، جراح یک اسکوپ فیبراپتیک را در طول مجرای پیشابراه عبور می دهد. در جراحی لیزری، بافت پروستاتی که مانع جریان نرمال ادرار می شود را توسط لیزر برش می دهند.

جراحی اندوسکوپیک
مشابه جراحی با لیزر، هیچ گونه برشی در سطح بدن داده نمی شود. جراح به وسیله یک لوله بلند و منعطف که از نوک الت عبور داده می شود، بخشی از بافت پروستات را برش می دهد. این روش از کم تهاجم ترین روش های جراحی پروستات محسوب می شود.

turp
جراحی هایی که جهت متسع کردن پیشابراه انجام می گیرد.
برداشتن پروستات از طریق پیشابراه (TURP)
استانداردترین روش جراحی برای هیپرپلازی خوش خیم پروستات، برداشتن پروستات از طریق مجرای ادراری (TURP) است. بخشی از پروستات حجیم شده بوسیله یک سیم حلقوی در طی جراحی بریده می شود و این بخش ها به داخل مثانه رفته و در انتهای پروسه جراحی از داخل مثانه تخلیه می شوند.

برش پروستات از طریق پیشابراه (TUIP)
این عمل جراحی شامل برش های کوچکی می باشد که جهت متسع کردن پیشابراه در پروستات و گردن مثانه ایجاد می شود.

پس از عمل جراحی چه اتفاقی می افتد؟
پیش از اتمام بی هوشی، جراح جهت خارج شدن راحتتر ادرار از مثانه، سوند فولی را تعبیه می کند. این کاتتر باید به مدت ٥ روز تا یک هفته در مثانه باقی بماند.
بستری پس از جراحی معمولا چند روز بیشتر نبوده اما به طور کلی بیمار می تواند، ۲۴ ساعت پس از عمل در صورت نبود مشکل مرخص شود.
فارغ از نوع عمل جراحی، درد در محل برش برای چند روز باقی می ماند. علائم زیر ممکن است پس از عمل دیده شود:
وجود خون در ادرار
ناتوانی در کنترل ادرار
تحریکات ادراری
عفونت مجرای دراری
التهاب پروستات
وجود این علائم پس از چند روز تا چند هفته نرمال است و زمان بازتوانی به نوع و طول مدت عمل، سلامت کلی بیمار و پیروی از دستورات پزشکی بستگی دارد.

عوارض کلی جراحی پروستات
تمامی روش های جراحی ممکن است با برخی عوارض همراه باشد. این عوارض شامل :
واکنش به ماده بی هوشی
خونریزی
عفونت محل عمل
آسیب به ارگان ها
ایجاد لخته های خونی
علائمی که دال بر وجود عفونت است، شامل تب ولرز، تورم یا ترشح از محل برش جراحی
مشکلات ادراری: که شامل احساس درد در هنگام ادرار، سختی در ادرار کردن و بی اختیاری ادراری است. این مشکلات خود به خود پس از ٢ هفته تا چند ماه از بین می رود و به ندرت برای همیشه باقی می ماند.
مشکل در نعوظ: عدم وجود نعوظ در ۸ تا ۱۲ هفته پس از جراحی عادی محسوب می شود. اگر آسیب دیدگی عصبی وجود داشته باشد، شانس مشکلات نعوظ به صورت بلند مدت وجود دارد. برخی از مردان کاهش جزئی طول آلت به علت کوتاه شدگی مجرای پیشابراه را ذکر کرده اند.
شانس تجمع مایع در غدد لنفاوی (لنف نود ها) در ناحیه تناسلی یا پاها و یا پیشرفت به طرف فتق کشاله ران محتمل است که می تواند ایجاد درد و تورم کند هر چند هر دو مورد با درمان بهبود می یابند.

چه کارهایی باید پس از جراحی انجام گیرد؟
محل زخم جراحی را تمیز نگه دارید.
برای یک هفته به هیچ وجه رانندگی نکنید.
برای ۶ هفته هیچ فعالیت پرانرژی انجام ندهید.
حتی الامکان از پله ها استفاده نکنید.
از غوطه ور شدن در استخر و سونای آب گرم پرهیز کنید.
هر ۴۵ دقیقه نوع نشستن خود را عوض کنید.
از درمان های توصیه شده جهت کاهش درد استفاده کنید.
همچنین وجود تحرکات روده در ۲ الی ۳ روز پس از جراحی مهم است. به منظور کاهش یبوست، مایعات بنوشید، فیبر به وعده های غذایی خود اضافه کنید و همچنین فعالیت های ورزشی سبک انجام دهید.
جهت جلوگیری از سوزش ادرار و توانایی کنترل هر چه بهتر ادرار از مصرف مواد محرک مثانه مانند فلفل، ادویه، ترشی و تندی اجتناب کنید.