جلوگیری از بارداری ناخواسته، آی یو دی خوبه؟

بعد از قرص‌های ضدبارداری، استفاده از آی یو دی (IUD) و یا همان دستگاه داخل رحمی در جهت پیشگیری از بارداری بسیار موثر می‌باشد و امروزه نیز یکی از روش‌های رایج ضد بارداری محسوب می‌شود که میزان عدم موفقیت در آن حدود ۳ درصد است.
وسایل داخل رحمی آی یو دی (IUD) یکی دیگر از روش‌های پیشگیری از بارداری می‌باشد که باید توسط پزشک و یا فرد آموزش دیده (کارشناس بهداشت) در بدن گذاشته شود.

2 نوع آی یو دی وجود دارد
۱) آی یو دی مسی: این نوع از آی یو دی قادر است برای مدت زمان ۱۰ سال جایگذاری شده و باقی بماند.
2) آی یو دی پروژسترونی: این نوع آی یو دی باید هر ساله جایگزین شود.

اثر بخشی:
۱) گذاشتن آی یو دی در رحم، در انتقال و حرکت اسپرم نقش داشته به گونه‌ای که آن را کندتر می‌کند.
2) زنانی که از روش آی یو دی استفاده می‌کنند، حرکات دودی لوله‌های رحمی‌شان شدیدتر شده و سبب می‌گردد تخم لقاح یافته قبل از آمادگی‌های لازم برای جایگزینی در اندومتر دفع شود
۳) وجود آی یو دی در رحم، انقباضات رحمی را تشدید کرده و از لانه‌گزینی جلوگیری می‌کند.
4) آی یو دی در رحم، با برهم زدن تعادل شیمیایی- آنزیمی اندومتر و با ایجاد التهاب در آن، مانع لانه‌گزینی تخمک بارور شده می‌باشد.
۵)‌ آی یو دی بر روی مرحله لقاح تاثیرگذار است و از بارور شدن تخمک به وسیله اسپروماتوزوئید ممانعت به عمل می‌آورد.

نکات قابل توجه
پزشک و یا کارشناس بهداشت بهترین و مناسب ترین نوع آی یو دی را برای زن در نظر می‌گیرد با توجه به عواملی نظیر: تعداد زایمان‌ها، اندازه رحم، میزان خونریزی در زمان قاعدگی، تمایل به پیشگیری از بارداری

زمان مناسب برای قراردادن آی یو دی
چند روز آخر قاعدگی، بهترین زمان برای قراردادن آی یو دی در رحم می‌باشد؛ زیرا خونریزی که در زمان قراردادن آن در رحم ایجاد می‌گردد بسیار مهم بوده و از سویی دیگر در زمان قاعدگی، دهانه رحم بازتر و نرم تر از سایر زمان‌های غیر از قاعدگی است. البته این نکته را نیز باید در نظر گرفت که گذاشتن آی یو دی نباید صرفاً محدود به زمان قاعدگی باشد؛ زیرا امکان دارد به برنامه‌ تنظیم خانواده لطمه وارد کرده و در شرایطی که منتظر شروع زمان قاعدگی می‌باشیم، فرد در معرض حاملگی ناخواسته قرار گیرد؛ بنابراین قراردادن این وسیله به شرط آن که فرد باردار نباشد امکان پذیر است.

گذاشتن آی یو دی بلافاصله پس از زایمان
به دلیل احتمال سوراخ شدن رحم پیشنهاد نمی‌گردد و بهترین زمان بین 6 تا 12 هفته بعد از زایمان می‌باشد؛ البته پس از سقط‌های درمانی و ناخواسته نیز گذاشتن آی یو دی باید در زمان مناسبی گذاشته شود.

بهتر است قبل از جاگذاری آی یو دی آن را به فرد نشان داد تا بدین وسیله بتواند به واسطه نخ آن را کنترل کند (آی یو دی دارای نخی است که زمان جاگذاری آن در رحم، نخ آن به فاصله 2 تا 3 سانتی‌متر از سوراخ خارجی سرویکس بیرون گذاشته می‌شود). چنانچه نتوان نخ را لمس کرد باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرد و تا قبل از آن کاندوم وسیله مناسبی برای پیشگیری از بارداری محسوب می‌شود.
وقتی پزشک از وجود آی یو دی در رحم اطمینان حاصل کرد؛ کنترل بعدی آن به ترتیب ۳ ماه، ۶ ماه و سالی یکبار است.

عوارض
1 - حاملگی
۲ - بیماری‌های التهابی لگن
3 - دفع خود به خودی آی یو دی
۴ - سوراخ شدن رحم
5 - کرامپ
۶ - خونریزی
علاوه بر موارد فوق، وجود آی یو دی اغلب موجب تغییراتی در دوره ماهانه می‌شود. اولین و گاه دومین قاعدگی بعد از واردکردن ابزار درون رحم، سنگین‌تر و طولانی‌تر است. چون این حالت ممکن است در 20 تا 30 درصد زنان پیش بیاید باید آنها را از این مطلب کاملاً آگاه کرد که نگران نشوند. معمولاً این حالت مربوط به تطابق رحم با جسم خارجی است که به‌تدریج روال عادی پیدا می‌کند و خونریزی ماهانه به وضعیت عادی بر می‌گردد. قاعدگی دردناک، به خصوص در زنانی که زایمان نداشته اند، ممکن است با کار گذاردن ابزار درون رحمی شدت پیدا کند.

موارد منع استفاده
* وجود اختلال در رحم
* بیماری‌های آماسی لگن
* سل تشخیص داده شده لگن
* تومورهای کبد
* سرطان پستان
* بیماری‌های مربوط به کم خونی سطحی قلب