باردار نشدن زنان، نه علت

مدت‌هاست سعی دارید باردار شوید اما هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده است. چرا باردار نمی‌شوید؟ دلایل احتمالی زیادی وجود دارد از جمله اختلال در تخمک‌گذاری، مشکلات ساختاری در سیستم تناسلی، تعداد کم اسپرم یا مشکلی پنهان در سلامتی.
با این که ناباروری می‌تواند علائمی چون پریودهای نامنظم یا گرفتگی‌های شدید قاعدگی داشته باشد اما دلایل آن اغلب بی‌صداست. ناباروری مردان هم به ندرت علامتی داشته باشد. در اینجا 9 دلیلی که شاید تصورش را هم نکنید آورده‌ایم.

هنوز مدت زیادی از تلاشتان برای باردار شدن نگذشته است
اولین چیزی که باید به آن توجه داشته باشید این است که «چه مدت» از زمانی که برای باردار شدن اقدام کرده‌اید می‌گذرد. شاید فقط «احساس» تان این است که مدت‌هاست سعی دارید باردار شوید، اما در واقع باید بدانید که خیلی از زوج‌ها فوراً بچه‌دار نمی‌شوند. پزشکان توصیه می‌کنند که در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- اگر 35 سال یا بیشتر دارید و دست‌کم شش ماه از اقدامتان برای بارداری می‌گذرد.
- اگر کمتر از ۳۵ سال دارید و دست‌کم یک سال است که سعی دارید باردار شوید.
اگر هر یک از شرایط گفته شده در مورد شما صدق می‌کند باید به پزشک مراجعه کنید، حتی اگر هیچ علامتی از مشکل بارداری نداشته باشید.

تخمک‌گذاری نمی‌کنید
برای لقاح، تخمک و اسپرم لازم است. اگر در بدن شما تخمک‌گذاری انجام نشود طبیعتاً نمی‌توانید باردار شوید. بیشتر خانم‌هایی که دچار مشکلات تخمک‌گذاری هستند، پریودهای نامنظم دارند؛ اما منظم بودن قاعدگی نیز تضمینی برای روی دادن تخمک‌گذاری نیست. اگر سیکل‌های قاعدگی‌تان نامنظم‌اند، جهت بررسی به پزشک مراجعه کنید حتی اگر مدت زیادی از تلاشتان برای بارداری نمی‌گذرد.
بیشتر خانم‌هایی که دچار مشکلات تخمک‌گذاری هستند، پریودهای نامنظم دارند؛ اما منظم بودن قاعدگی نیز تضمینی برای روی دادن تخمک‌گذاری نیست. اگر سیکل‌های قاعدگی‌تان نامنظم‌اند، جهت بررسی به پزشک مراجعه کنید حتی اگر مدت زیادی از تلاشتان برای بارداری نمی‌گذرد

مشکل از همسرتان است نه شما
وقتی بدون اسپرم نمی‌توانید باردار شوید پس واضح است که همسرتان هم در بارداری نقش دارد. ۲۰ تا ۳۰ درصد از زوج‌های نابارور بعد از بررسی متوجه می‌شوند که فاکتورهای ناباروری به مرد مربوط می‌شود. ۴۰ درصد از موارد ناباروری نیز مربوط به هر دو طرف هستند.
مورد دیگری که باید بدانید این است که ناباروری مردان معمولاً بدون علامت است و بدون آنالیز اسپرم در آزمایشگاه قابل مشاهده نیست. بنابراین لازم است که هر دو تست‌های لازم را انجام دهید.

سن شما علت ناباروری‌تان است
به طور کلی زنان بعد از ۳۵ سالگی و مردان بعد از ۴۰ سالگی سخت‌تر بچه‌دار می‌شوند. برخی از خانم‌ها تصور می‌کنند اگر پریودهایشان همچنان منظم است پس می‌توانند باردار شوند اما این‌طور نیست. سن، هم بر کیفیت تخمک‌ها و هم بر تعدادشان اثر می‌گذارد.
ضمناً اگر همسرتان بیشتر از 5 سال از شما بزرگ‌تر باشد، ریسک مشکلات بارداری‌تان بعد از 35 سالگی بیشتر خواهد بود.

لوله‌های رحمی‌تان مسدود شده‌اند
اختلال تخمک‌گذاری عامل ۲۵ تا ۳۰ درصد از ناباروری‌های زنانه است. بقیه‌ی ناباروری‌های زنانه می‌توانند به انسداد لوله‌های رحمی یا لوله‌های فالوپ، مشکلات ساختاری رحم و یا اندومترویوز مربوط باشند.
لوله‌های رحمی، مسیرهای میان تخمدان‌ها و رحم هستند. لوله‌های رحمی مستقیماً به تخمدان‌ها وصل نیستند. اسپرم باید از گردنه‌ی رحم، شناکنان خودش را به رحم و لوله‌های رحمی برساند. وقتی یک تخمک از تخمدان رها می‌شود، کشش لوله‌های فالوپ، تخمک را به درون می‌کشد. لقاح در داخل لوله‌های فالوپ روی می‌دهد، یعنی جایی که اسپرم و تخمک بالاخره با هم ملاقات می‌کنند. اگر هر چیزی مانع عملکرد درست لوله‌های رحمی شود، یا چیزی جلوی ملاقات اسپرم و تخمک را بگیرد، شما قادر به باردار شدن نخواهید بود.
انسداد لوله‌های فالوپ علت‌های احتمالی زیادی می‌تواند داشته باشد. برخی از خانم‌هایی که دچار انسداد لوله‌های رحمی هستند، لگن درد هم دارند؛ اما عده‌ای دیگر ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. فقط قرار گرفتن در شرایط بارداری می‌تواند نشان بدهد لوله‌های فالوپ مسدود هستند یا خیر. عکس رنگی رحم (HSG) برای نشان دادن باز بودن لوله‌های رحمی به کار می‌رود که باید توسط پزشک متخصص زنان تجویز شود.

اندومتریوز دارید
شایع‌ترین علائم اندومتریوز شامل پریودهای دردناک و درد لگن در زمان‌های غیر از قاعدگی می‌شود؛ اما همه‌ی خانم‌هایی که اندومتریوز دارند این علائم را ندارند. برخی از خانم‌ها طی تلاش برای باردار شدن متوجه اندومتریوز خود می‌شوند. اندومتریوز معمولاً اشتباه تشخیص داده می‌شود یا اینکه اصلاً تشخیص داده نمی‌شود. اندومتریوز با آزمایش خون یا سونوگرافی قابل تشخیص نیست و نیاز به جراحی تشخیصی لاپراسکوپی دارد. به همین علت، تشخیص درست اندومتریوز معمولاً به طور متوسط ۴ سال طول می‌کشد.

داروی خاصی مصرف می‌کنید
برخی بیماری‌ها می‌توانند بر بارداری‌تان تأثیرگذار باشند مثلاً عدم تعادل هورمون‌های تیروئیدی و یا دیابت ناشناخته ممکن است از دلایل ناباروری باشند. برخی از بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس و یا سلیاک ناشناخته نیز می‌توانند موجب ناباروری شوند.
برخی از داروهای تجویزی هم می‌توانند بر باروری اثر بگذارند؛ اما هرگز بدون مشورت با پزشک، مصرف دارویتان را متوقف نکنید. در صورتی که قصد بارداری دارید و خودتان یا همسرتان دارو مصرف می‌کنید باید پزشکتان را در جریان قرار دهید.

استرس دارید
شاید بارها این جمله را از کسانی که مدتی ناباروری را تجربه کرده‌اند و بعد بچه‌دار شدند شنیده باشید که این اتفاق، درست زمانی افتاد که دیگر برایشان خیلی مهم نبود و یا این‌که دیگر در مورد این مسئله نگرانی خاصی نداشتند؛ و یا این‌که خیلی از کسانی که وقتی نوزادی را به فرزندی قبول کردند بعد از آن خودشان هم باردار شدند و این یکی از دلایلش آرامش است. پس تا می‌توانید آرامش خود را حفظ کنید و نسبت به این مسئله استرس نداشته باشید. کارهای لازم را انجام دهید؛ اما بدون نگرانی. استرس با ترشح کورتیزول بر تخمک‌گذاری و تولید اسپرم اثر می‌گذارد.

علت ناباروری‌تان نامشخص است
بین ۲۵ تا ۳۰ درصد از زوج‌های نابارور هرگز متوجه نمی‌شوند چرا نمی‌توانند بچه‌دار شوند. برخی از پزشکان می‌گویند علت مشخص نشدن دلیل ناباروری، کمبود تشخیص دقیق است. آن‌ها می‌گویند چیزی تحت عنوان «ناباروری بی‌دلیل» وجود ندارد بلکه مشکل از دلیل‌های کشف نشده یا تشخیص داده نشده است.
به هر حال اصل ماجرا همچنان باقی است و برخی از زوج‌ها به دلیل نبودن تشخیص درست نمی‌توانند باردار شوند. اما این بدان معنا نیست که شما به عنوان یک زوج نابارور که علتی برای مشکلتان پیدا نکرده‌اید، نمی‌توانید درمان شوید. شما باز هم می‌توانید بابت ناباروری‌تان درمان شوید حتی اگر تشخیص داده باشند ناباروری‌تان بی‌دلیل است!

چند توصیه
- اگر برای باردار شدن مشکل دارید باید بدانید که مشکلتان راه حل دارد. خیلی از زوج‌ها، آزمایش و درمان را عقب می‌اندازند و منتظر معجزه می‌شوند یا تصور می‌کنند فقط باید کمی بیشتر صبر کنند. اما این اشتباه است. برخی از علت‌های ناباروری با گذشت زمان بدتر می‌شوند. بنابراین هر چه زودتر برای بررسی و درمان اقدام کنید بهتر است و بیشتر احتمال دارد از درمان‌های ناباروری نتیجه بگیرید.
- علت دیگری که زوج‌ها گاهی اقدام‌های درمانی را به تأخیر می‌اندازند این است که احساس می‌کنند از جهت سلامتی عیب و ایرادی ندارند پس نیازی به پزشک و درمان نیست. درست است که شما و همسرتان ممکن است هیچ علامتی از مشکل باروری نداشته باشید و سیکل قاعدگی‌تان کاملاً منظم و طبیعی باشد؛ اما معنی‌اش این نیست که هر وقت تصمیم به باردار شدن گرفتید می‌توانید فوراً باردار شوید یا اینکه مشکل باروری ندارید.
- دلایل ناباروری همیشه هم قابل مشاهده یا محسوس نیست، به همین دلیل اگر یک سال است تلاش می‌کنید باردار شوید یا اگر ۳۵ سال به بالا دارید و شش ماه از اقدامتان برای باردار شدن گذشته است، صبر نکنید و زودتر به پزشک مراجعه کنید. شاید برخی تغییرات کوچک مثل بلند نشدن بلافاصله بعد از نزدیکی، در نظر گرفتن زمان تخمک گذاری و ... کمک کند تا مشکلتان سریع‌تر رفع شود.