عوامل تاثیرگذار در بروز ناباروری مردان

ایسنا: دکتر کتایون برجیس با بیان اینکه از علل ژنتیکی که در مردان باعث کاهش باروری می‌شود، حذف کروموزم Y است که علاوه بر کاهش باروری و نیاز به اقدامات کمک‌باروری پیشرفته، به صورت ژنتیکی به نسل بعدی فرد هم منتقل می‌شود، گفت: بررسی سابقه وجود ناباروری در خانواده در شرح حال بیمار قید می‌شود.

وی گفت: از علل ژنتیکی دیگر سندروم کلاین فلتر یا وجود یک کروموزم X اضافی در کاریوتایپ فرد است که علاوه بر درمان ناباروری فرد، توجه به ایجاد گامت‌های ناهنجار و در نظر گرفتن اقدامات پیشگیرانه درمانی جهت فرد مورد نظر است.


این جراح و متخصص زنان گفت: بیماری سیستیک فایبروزی از بیماری‌های ژنتیکی است که همانند تالاسمی با انتقال یک کروموزم مغلوب از یک نسل به نسل دیگر منتقل می‌شود. این بیماری در صورت درگیر کردن فرد می‌تواند از علل نازایی مردان باشد و با مشاوره ژنتیک و روش‌های تشخیصی قبل از لانه گزینی باز هم همانند بیماری‌های مشابه از جمله تالاسمی می‌توان از انتقال بیماری به نسل بعد جلوگیری کرد.

برجیس تاکید کرد: توجه به اندازه بیضه‌ها پس از بلوغ در جنس مذکر اهمیت دارد. با کاهش اندازه آن امکان کاهش تعداد سلول‌های زایا در بیضه‌ها وجود دارد. در صورت احساس هر گونه مشکل یا تاخیر در بوجود آمدن صفات ثانویه جنسی (مسئله ای که در هر دو جنس حائز اهمیت است) لازم است به پزشک مراجعه شود.

وی گفت: مسائل آناتومیک از جمله هایپوسپادیاس و همچنین وجود بیماری‌های غدد درون‌ریز مانند دیابت یا مشکلات تیروئید در هر دو جنس نیز بر باروری تاثیرگذار است.

برجیس با اشاره به اینکه حدود ۴۰ درصد مردان نابارور واریکوسل دارند، یادآور شد: واریکوسل که با توجه به ایجاد محیطی که دمای بیشتری نسبت به محیط ایده‌آل برای اسپرم‌سازی دارد، می‌تواند تولید اسپرم را مختل کند. استفاده از سونا، وان داغ و حوضچه‌های آبگرم با توجه به ایجاد حرارت بالا نیز می‌تواند در روند اسپرم‌سازی اختلال ایجاد کند.

عوامل شغلی تاثیرگذار در بروز ناباروری
این جراح و متخصص زنان گفت: تماس‌های محیطی و شغلی با توجه به اینکه مردان مشاغل پرخطرتری دارند و بیشتر رفتارهای پرخطر را مرتکب می‌شوند، بیشتر در زمینه ناباروری مردان مطرح می‌شود. مصرف سیگار و قلیان نیز آسیب رسان است و باید از مصرف آن به طور جدی پرهیز شود.

وی خاطرنشان کرد: پرهیز از مصرف هر میزان الکل، اجتناب از تماس‌های پرخطر شغلی و کنترل شرایط محیطی و حضور در محیط‌های پرخطر و پرهیز از تماس‌های پوستی و استنشاقی با انواع مواد سمی و آسیب‌رسان از جمله انواع هیدروکربن‌ها و حلال‌های آروماتیک که در رنگ‌های روغنی، چسب‌ها و لاک‌ها به کار می‌رود، مواد رادیواکتیو، اکسید اتیلن، (اشعه یونیزان و غیر یونیزان در صنعت دارویی)، سموم کشاورزی و مواد آفت کش، حشره کش‌ها، حلال‌ها، وینیل کلرید، مس، کادمیوم، جیوه و فلزات سنگین (در چاپخانه‌ها و رادیولوژی‌ها) خطر ناباروری را افزایش می‌دهند.

برجیس در پایان تصریح کرد: جهت پیشگیری از ناباروری باید از تماس با حلال‌های صنعتی یا آلی مثل اتیلن گلیکول در صنعت رنگرزی و نقاشی، تماس با مس در صنایع لعاب کاری و تماس با کروم در صنایع ذوب فلزات و جوشکاری، کادمیوم در صنایع تولید آلیاژ، پوشش فلزات، سلول‌های خورشیدی، تولید لامپ تصویر و تماس با سرب در باطری‌سازی، اسلحه‌سازی، لوله‌سازی، تولید رنگ، سرامیک و .. پرهیز کرد. استفاده از لباس‌های تنگ و پلاستیکی و شرایطی که باعث افزایش دما می‌شوند نیز به طور جدی اجتناب شود.

خطر اختلال در روند اسپرم‌سازی با مصرف داروهای بدنسازی
این جراح و متخصص زنان گفت: مصرف برخی داروها مانند ترکیبات هورمونی تستوسترون که در باشگاه‌های ورزشی بدنسازی استفاده می‌شود، در بلند مدت می‌تواند تولید اسپرم را مختل کند و باعث ناباروری شود.

برجیس در خصوص دیگر عوامل تاثیرگذار در بروز ناباروری مردان گفت: سابقه شیمی درمانی یا مصرف داروهای خاص، سابقه پرتو درمانی یا تماس با تشعشعات تتثیرگذار بر سلول‌های زایا، بیماری‌های دوران کودکی از جمله اوریون که بعد از بلوغ منجر به اختلال تولید اسپرم می‌شود، تروماها در بیضه‌ها که در برخی ورزشکاران احتمال وقوع و تکرار آن زیاد است، همچنین ابتلا به عفونت‌هایی مانند سوزاک و کلامیدیا می‌تواند منجر به انسداد مجاری و در نهایت ناباروری در فرد شوند.

وی یادآور شد: از عواملی که به طور مادرزادی امکان ایجاد مشکل در روند ساخت اسپرم را بوجود می‌آورد، نهان بیضگی یا کریپتوارگیدیسم است که اگر سریع در زمان تولد شناسایی و درمان نشود، منجر به آسیب سلول‌های زایای بیضه و ایجاد ناباروری و حتی عقیمی دائم می‌شود.

برجیس گفت: از علل اکتسابی انسداد لوله در مردان، سابقه وازکتومی قبلی است. علاوه بر آن ابتلا به برخی عفونت‌ها می‌تواند منجر به انسداد مجاری در مردان شود.