دندان شیری کودکان، ترتیب رویش
اگرچه نقاط عطف اصلی تری مربوط به رشد در اولین مراحل دوران کودکی نسبت به هر زمان دیگری که به دست می آید، وجود دارد، اما پیشرفت مربوط به رشد و تحول تا فراتر از آن هم به خوبی ادامه می یابد.
نقاط عطف اصلی مربوط به رشد کودک
اگرچه نقاط عطف اصلی تری مربوط به رشد در اولین مراحل دوران کودکی نسبت به هر زمان دیگری که به دست می آید، وجود دارد، اما پیشرفت مربوط به رشد و تحول تا فراتر از آن هم به خوبی ادامه می یابد. همه ما این مراحل را دنبال می کنیم تا یاد بگیریم و در تمام مدت زندگی مان تحول و تکامل پیدا کنیم.
تا هفته ششم
* نوزاد شما می تواند لبخند بزند.
* می تواند حواس خود را روی چیزی جمع کند.
* اگر او را روی شکمش نگه دارید، می تواند سرش را در امتداد بدنش نگه دارد.
تا سه ماهگی
* می تواند چیزی را در دستش نگه دارد.
* افراد و اشیاء را تشخیص می دهد.
* هنگامی که خوشحال است، زیر لب می خندد.
تا شش ماهگی
* می تواند غلت بزند.
* با کمک شما می تواند بنشیند.
* می تواند لیوان آب خوری یا شیشه شیر را نگه دارد، معمولاً با کمک هر دو دست.
تا نُه ماهگی
* بدون کمک می تواند بنشیند.
* چیزهایی را محکم در دستش نگه دارد.
* با شنیدن اسمش عکس العمل نشان می دهد.
* ممکن است بُل برود.
* ممکن است بای بای کند.
کنترل سر و گردن
نوزاد شما تا سه ماهگی می تواند سر و شانه هایش را بالا نگه دارد.او بین ۶ تا ۹ ماهگی یاد می گیرد که بدون کمک شما بنشیند.
بسیاری از کودکان در ۹ ماهگی می توانند بُل بروند.
الگوی رشد در مسیر رو به پایین است که در این مسیر تارهای عصبی کودک شما تحول پیدا می کنند و تکامل می یابند. به خاطر قدرت عضلات گردنش، او قبل از این که بر روی هماهنگی و تعادل دستانش کنترل پیدا کند، می تواند سرش را کنترل کند. و قبل از این که بتواند از پاهایش به طور مناسب و صحیح استفاده کند، می تواند کارهای زیادی را با دستانش انجام دهد. اگر به بازی کردن یک کودک 9 ماهه دقت داشته باشید، متوجه می شوید که او می تواند صاف بنشیند، با مهارت سر و دستانش را به روشی هدفمند و مشخصی کنترل کند، در حالی که پاهایش قادر نیستند تکیه گاه قوی برای او باشند و کار زیادی نمی توانند انجام دهند. اگرچه همه کودکان مهارت های لازم را به ترتیب یاد می گیرند، مثلاً قبل از این که بتوانند راه بروند، ابتدا می توانند بایستند. اما گاهی اوقات مواردی هم وجود دارد که کودک یک مرحله را انجام نمی دهد، به طور مثال همه کودکان بُل نمی روند. در نتیجه مهارت ها و کارهای که کودک شما انجام می دهد، با نظم و ترتیب از پیش تعیین شده به او یاد داده شده است. اما این پرسش وجود دارد که او چه موقع به هر مرحله خواهد رسید.
دندان ها، شنوایی و بینایی
اکثر کودکان نخستین دندان هایشان را در حدود ۶ ماهگی در می آورند، اما گاهی هم کودکی با داشتن یک دندان متولد می شود. کودکان دیگری هم هستند که تا ۱۲ ماهگی یا بیشتر دندان در نمی آورند. کودک شما باید همه دندان های شیری اش را تا ۲/۵ سالگی درآورد.
هنگامی که کودک شما دندان در می آورد، احتمال هر چیزی که در دسترس او قرار گیرد، می جود و آب دهانش کش دار است و دائماً بیرون می ریزد. ممکن است درد داشته باشد و او را عصبی و ناراحت خواهد کرد و یک گونه اش ممکن است قرمز شود. با این وجود اگر تب داشت، سرفه می کرد یا هر علائم جدیدی دیگری داشت، نباید این علائم را نادیده بگیرید و باید به پزشک مراجعه کنید.
احتمال دارد دندان های شیری کودکتان به ترتیب زیر دریبایند:
* دندان های پیش مرکزی پایین (۶ ماهگی)
* دندان های پیش مرکزی بالا (6/5 ماهگی)
* دندان های پیش کناری پایین (۷ ماهگی)
* دندان های پیش کناری بالا (8 ماهگی)
* دندان های آسیا جلویی پایین (۱۰ ماهگی)
* دندان های آسیا جلویی بالا (14 ماهگی)
* دندان های نیش پایین (۱۶ ماهگی)
* دندان های نیش بالا (18 ماهگی)
* دومین دندان آسیای پایین (۲ سالگی)
* دومین دندان آسیای بالا (2/5 سالگی)
دندان های بالا
فک بالایی
فک پایینی
دندان های پایین
دندان های شیری
کودک شما 20 تا دندان شیری خواهد داشت. تعداد آن ها نظم و ترتیب میان درآمدن آن ها را نشان می دهد. هنگامی که تقریباً 6 ساله است، دندان هایش شروع به افتادن می کنند.
از هفته ششم بدو تولد تا سه ماهگی
در طی این دوره رشد و تحول کودک چگونه است؟ کودک شما در این مدت به سرعت رشد می کند و شما متوجه خواهید شد که نسبت به چند هفته گذشته به طور قابل توجهی بزرگ تر شده است. اما هنوز زود است که بخواهید قضاوت کنید که تا چه حدی این رشد و تحول پیدا کردن او مناسب بوده است. روزهایی را هم پشت سر خواهید گذاشت که کودکتان سرحال و شاد است و روزهایی هم وجود خواهد داشت که او کمتر سرحال است و کمتر بازی می کند. از این گذشته، کودکان از نظر ویژگی و خصلت فردی و هم از لحاظ رشد با هم تفاوت دارند. شما می توانید با توجه و بررسی این که کودکتان چه کاری می تواند انجام دهد، در ذیل آورده شده است و می تواند نقطه آغاز مناسبی برای شما باشد. اگر همه این کارها را انجام نمی دهد نگران نشوید، چرا که ممکن است مثلاً یک روز سرحال نباشد. با این وجود اگر درباره پیشرفت او نگران هستید موضوع را با پزشک یا مراقب بهداشت در میان بگذارید.
اسباب بازی های بی خطر
یک جسم متحرک رنگی بالای تخت خواب کودکتان آویزان کنید یا محیط اطراف او را به گونه ای تغییر دهید که توجه او را به خود جلب کند. اگر شما او را با این اشیاء تنها می گذارید، مطمئن باشید که دور از دسترس او باشند.یک جسم متحرک پارچه ای کودکتان را تحریک و سرگرم خواهد کرد.اسباب بازی های گوناگونی در اختیار او قرار دهید تا آن ها را ببیند، به آن ها دست بزند و لمس کند. مطمئن شوید که هر روز زمانی را صرف بازی با او خواهید کرد. در این سن اسباب بازی ها می توانند ساده باشند و شما به تدریج می توانید مجموعه ای از اسباب بازی ها را فراهم کنید که کودک را به خود علاقه مند می کنند. همان طور که او رشد می کند و بزرگ می شود مهارت های او نیز شکل می گیرند اسباب بازی ها فقط برای لمس کردن و دست زدن نیستند، کودکان دوست دارند به اشیاء متحرک نگاه کنند و به صدای جعبه های موزیکال گوش دهند. اسباب بازی های پر سر و صدا را خیلی نزدیک او قرار ندهید، زیرا این امکان وجود دارد که این سر و صداها به صورت طولانی مدت به حس شنوایی کودک آسیب برسانند. همچنین کودکان اسباب بازی های نرم مانند عروسک های خرسی را دوست دارند چرا که صورت ها و بافت بدن آن ها گویی به کودک اظهار علاقه می کنند. در ماههای اول بدو تولد اسباب بازی های رنگ روشن مانند جغجغه و حیواناتی که صدای جیرجیر دارند نیز برای او مناسب هستند. اسباب بازی هایی را که او می تواند در دست بگیرد و به دهان خود ببرد باید با دقت انتخاب شوند و همچنین باید اطمینان داشته باشید که هر اسباب بازی که به او می دهید بی خطر و مناسب باشد. قسمت های کوچک و روبان های روی اسباب بازی های نرم می توانند به راحتی کودک را خفه کنند، پس کاملاً مراقب باشید.از این که با او صحبت کنید و به او لبخند بزنید، لذت می برد زیرا این کار به او اطمینان و آرامش خاطر می دهد.
تقریباً در هفته دوازدهم بدو تولد، متوجه دستانش خواهد شد و برای مدتی آن ها وسیله بازی مورد علاقه اش خواهند بود، در واقع یک وسیله تفریح و سرگرمی و کسب تجربه که بی پایان است و تمام نمی شود. در طی این مرحله که «توجه به دست ها» نامیده می شود، به حرکت دستانش نگاه می کند، آن ها را در هم می گیرد، در مقابل چشمانش، آن ها را باز و بسته می کند و انگشتانش را داخل دهانش می برد و می مکد. اگر کودکتان از پستانک استفاده می کند تا جایی که ممکن است آن را از دهان او درآورید. در این مرحله دست ها و دهان برای هم در نظر گرفته شده اند و پستانک موجب جلوگیری از کسب این تجربه خواهد شد.
سه تا شش ماهگی
از سه ماهگی کودک اجتماعی تر می شود و حس همکاری او بیشتر می شود هر چه بیشتر تلاش کنید، راحت تر متوجه می شوید که او چقدر پیشرفت کرده است. با این حال به خاطر داشته باشید که اخلاق و رفتار او هر روز با روز قبل تفاوت خواهد داشت. آرام باشید و از دیدن کارهایی که می تواند انجام دهد، لذت ببرید، اگر درباره سرعت پیشرفت و سلامت و وضع جسمانی او نگرانی داشته باشید، مراقب بهداشت یا پزشک به شما کمک خواهند کرد و در این باره توصیه هایی برای شما خواهند داشت.
کمی بزرگ تر شده است و از تماشای تصاویر کتاب های مقوایی لذت خواهد برد. هر روز زمانی را در نظر بگیرید و با هم بنشینید و از تماشای تصاویر این کتاب ها لذت ببرید. اشعار کودکانه یا آوازهای خنده دار را دوست دارد حتی اگر مجبور باشید کلمات عجیب و غریب به کار ببرید، او توجهی نمی کند و به آن اهمیت نمی دهد و فقط گوش می دهد و لذت می برد. تا آن جایی که می توانید او را کف اتاق بخوابانید و با او بازی کنید تا کشش عضلات و ماهیچه ها و تعادل و هماهنگی او بهتر شود. ممکن است وقتی با او دالی موشه بازی می کنید، عکس العمل نشان دهد، اما در این سن هنوز بازی قایم و موشک با اسباب بازی هایش برای او دشوار است. او ممکن است در بازی قایم موشک با شما پشت پرده ها یا مبل و کاناپه دنبال شما بگردد اما نمی داند که کجا باید دنبال اسباب بازی که قایم کرده اید، بگردد.حالا که می تواند اشیا را محکم در دست خود نگه دارد، مراکز بازی و سالن های ورزشی مخصوص کودکان برای او جالب تر و جذاب تر خواهد شد.
حس شنوایی و گوش دادن
در این دوره از رشد، کودک شما یاد می گیرد که محل صدا را تشخیص دهد. مثلاً هنگامی که با او صحبت می کنید، به طرف شما برمی گردد.هنگامی که به طرف شما می چرخد، دیدن چهره خنده رو و متبسم شما موجب می شود تا او هم لبخند بزند. میزان دقت و توجه کودک شما هر روز بیشتر از روز قبل می شود و قدرت مشاهده و بررسی او نیز افزایش می یابد. اشیاء را محکم در دست خود می گیرد، به آن ها نگاه می کند و اغلب جزییات آن ها را وارسی می کند. تصاویر کتاب ها را از نزدیک با وسواس بیشتری بررسی می کند و بافت ها و ترکیب اشیاء برای او بسیار مهم می شوند. نه تنها آن ها را لمس می کند بلکه با چشم هم آن ها را تجزیه و تحلیل و بررسی می کند. ممکن است مدت زمانی را صرفاً به تماشای گلدانی که لب پنجره است، بکند. بررسی دقیق او درباره اشیاء بخشی از درس فیزیک است که به او اصول اساسی علت و معلول را یاد می دهد چرا که او چیزی را در چیز دیگر جا می دهد و با هم جور می کند و سعی می کند چیز دیگری را از هم جدا کند. ممکن است پتو را بلند کند و زیر آن را ببیند و اگر یک توپ به او بدهید، ممکن است آن را قل بدهد و چرخش آن را هنگام قل خوردن تماشا کند.
بررسی اشیا از طریق بازی
تا شش ماهگی کودک شما باید بتواند غلت بزند که این کار موجب می شود تا در حین بازی تحرک بیشتری داشته باشد و محیط اطراف خود را به گونه ای دیگر ببیند. هر چیزی را بررسی می کند و سریع یاد می گیرد.
شش تا نُه ماهگی
اگر صداهایی که او از خود درمی آورد هنوز قابل تشخیص نیستند، نگران نشوید. چرا که دارد خود را آماده می کند تا بتواند اولین کلمه را به زبان بیاورد.تا نه ماهگی باید بتواند با انگشت اشاره اش به چیزی اشاره کند و باید بتواند برای گرفتن شیئی در دستش از انگشت اشاره و شصت دستش استفاده کند.بین شش تا نه ماهگی میل و غریزه او برای محکم گرفتن اشیاء در دست پیچیده تر می شود به طوری که وقتی چیز دیگری را می خواهد به طور ارادی شیئی که در دست دارد را رها می کند.باید بتواند غذاهای حاضری کوچک را بردارد و همچنین بتواند ظرف مخصوص آبخوری و شیشه شیر را خودش نگه دارد و خودش غذا بخورد.زمان بسیار جالبی است زیرا متوجه می شوید که کودکتان خیلی بیشتر به یک انسان واقعی با یک شخصیت واقعی شبیه شده است. به همین دلیل ممکن است مانند کودکان دیگری که شما می شناسید کارهایی را انجام ندهد یا دقیقاً همان عکس العمل را از خود نشان ندهد. پیشرفت آن ها دقیقاً مثل هم نخواهد بود. اما اگر مساله خاصی وجود دارد که شما را نگران می کند، موضوع را با پزشک یا مراقب بهداشت در میان بگذارید.اگر شیئی را در مقابل او نگه داشته اید تا او آن را از شما بگیرد، باید بتواند بدون انحراف چشم روی آن تمرکز کند. اگر تردید دارید که ممکن است انحراف چشم داشته باشد به پزشک مراجعه کنید.
توانایی نشستن
کودک شما هر روز بیشتر از روز قبل محکم تر و با ثبات تر می شود و می تواند به مدت بیشتری نسبت به قبل بدون تکیه گاه بنشیند و با اسباب بازی هایش بازی کند، بدون این که بیفتد (واژگون شود).اگرچه تا قبل از این که آمادگی پیدا کند، نمی توانید او را بنشانید، اما می توانید به او کمک کنید تا بنشیند. علاوه بر این که او را نگه می دارید، سعی کنید اطراف او بالش بگذارید تا به عنوان تکیه گاه برای او باشد و اگر افتاد روی آن ها بیفتد چرا که بالش نرم است و آسیبی به او نمی رسد. همچنین مراقب او باشید. اما او آن قدر سریع می افتد که بعید است بتوانید به سرعت و فوراً جلوی او را بگیرید تا سرش زمین نخورد. بعد از گذشت چند هفته می تواند مدت زمان بیشتری بنشیند بدون این که بیفتد. اگر شما او را به آرامی به یک طرف کج کنید یا یکی از دستانش را از روی زمین بردارید، اکنون به طور غیرارادی برای حفظ تعادلش از دست دیگرش کمک خواهد گرفت.
پیشرفت وضعیت نشستن
طبل، اسباب بازی مناسبی است زیرا موجب می شود تا کودک بنشیند و حواس خود را جمع کند و در عین حال عضلات پشت او را تقویت می کند و حالت تعادل او را بهتر می کند.
کودک شما با حالت چنگالی گرفتن شیئی در دستش می تواند از بازی با یک چوب طبل لذت ببرد.
نه ماهنگی یا یک سالگی
در ۱۲ ماهگی ممکن است بتواند یک اسباب بازی به شما بدهد شما را ببوسد یا اگر از او بخواهید تا دست بزند، او هم دست بزند.در دوازده ماهگی باید برای گرفتن قاشق در دستش علاقه نشان دهد و آن را مستقیم به طرف ظرف غذا ببرد. به ریخت و پاش های او توجهی نداشته باشید.از نه ماهگی تحرک او بیشتر خواهد شد، چه به صورت بُل رفتن یا پا به زمین کشیدن و خیلی به ندرت قدم برداشتن. بسیاری از مادران در این مرحله میزان رشد و پیشرفت کودکشان را با کودکان دیگر مقایسه می کنند اما اگر کودکتان خیلی دیرتر (یا زودتر) از هم سن و سالانش بُل رفت یا راه افتاد، لازم نیست نگران شوید. او از جنبه های دیگر پیشرفت خواهد کرد. اما مثل همیشه اگر درباره بعضی از ابعاد خاص مربوط به پیشرفت کودکتان نگران هستید، موضوع را با مراقب بهداشت یا پزشک در میان بگذارید.همراه با آغون واغون کردن، ممکن است یک کلمه معنی دار مانند «بابا» یا «مامان» هم بگوید.
گشت زدن
هنگامی که کودکتان شروع به گشت زدن می کند، محکم بودن مبل و صندلی که او به آن ها می چسبد تا راه برود بسیار مهم است. هنگامی که چیزی را متناسب با قد خود پیدا نمی کند که به آن بچسبد و راه برود، می نشیند و سینه خیز می رود اما اگر چیز دیگری را پیدا کند، دست خود را به آن می گیرد و بلند می شود و می ایستد و دوباره شروع به گشت و گذار می کند.از دوازده تا چهارده ماهگی دیگر دستش را به چیزی نمی گیرد تا بلند شود و به مدت چند ثانیه می تواند بدون گرفتن چیزی بایستد. از 15 ماهگی یا دیرتر با افتخار به او نگاه کنید که به تنهایی چند قدم بر می دارد. سن متوسطی که کودکان می توانند راه بروند 13 ماهگی است. اگرچه بعضی از کودکان تا 18 ماهگی هم نمی توانند راه بروند.
بلند شدن
کودک شما با نگه داشتن چیزی می تواند بلند شود. مراقب باشید تا او نیفتد. مبل و صندلی و چیزهایی که محکم و ثابت نیستند را از سر راه او بردارید.در ابتدا کودک شما با کمک هر دو دستش، خود را به طرف بالا خواهد کشید.هنگامی که اعتماد به نفس او بیشتر می شود، دستش را دراز می کند تا اسباب بازی را محکم بگیرد.
میزان و سرعت اضافه کردن نوزاد :
تا سه ماه اول یا بیشتر هر هفته تقریباً 200 تا 150 گرم وزن اضافه می کند. طبق نظر پزشکان نوزاد هر روز 30 گرم وزن اضافه می کند.نوزادی که تازه متولد شده چه از شیر مادر و یا با شیشه تغذیه شود، در روزهای اول بدو تولد غذای زیادی نمی خورد. بنابراین طبیعی است که در این مدت کم کاهش وزن داشته باشد. ممکن است 200 گرم یا بیشتر وزن کم کند. تا زمانی که وزن هنگام تولد خود را تا روز دهم دوباره بدست آورد، نگران نباشید.به طور متوسط هر دو هفته یک بار یا بیشتر. اما بستگی به شرایط و اوضاع و احوال او هم دارد. نوزادی که خیلی کوچک است یا در زمان پیش بینی شده وزن اضافه نمی کند باید بیشتر وزن شود.اگر قد نوزاد خیلی بلند باشد بدین معنی است که او در آینده فرد قد بلندی خواهد شد. اما به طور کلی قد نوزاد پیش گویی مناسبی برای قد او در هنگام بزرگسالی نخواهد بود.
وزن کردن دوقلوها
شاید برای شما بسیار دشوار باشد که هر دو نوزاد را با هم به کلینیک ببرید تا آن ها را در یک زمان وزن کنید. دو قلوها هم به اندازه نوزادان دیگر یا حتی بیشتر لازم است که وزن شوند، چرا که به طور کلی آن ها کوچک تر و سبک تر هستند، به ویژه اگر نارس به دنیا آمده باشند.
اگر وزن آن ها خیلی با هم متفاوت است نگران نباشید. اغلب مادران درباره این موضوع نگران هستند زیرا تفاوت اندازه دوقلوها با یک نگاه کاملاً واضح و مشخص می شود و آن ها تصورشان این است نوزادانشان باید هم وزن باشند. با این وجود اغلب دوقلوها وزن متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند و این امر کاملاً طبیعی است. تا زمانی که هر نوزاد شاد و سرحال به نظر می رسد و خوب رشد می کند، لازم نیست.اندازه دور سر نوزاد بسیار اهمیت دارد، زیرا نشانگر رشد استعداد و توانایی اوست. میزان و سرعت رشد دور سر نیز مهم است. رشد زیاد و بسیار سریع آن طبیعی نیست و می تواند بر وجود بیماری هیدروسفالوس (وجود آب بر روی مغز) دلالت داشته باشد. اگر هر گونه دلیلی برای نگرانی وجود داشته باشد، در فاصله های زمانی کوتاهتری قد و وزن نوزاد شما اندازه گیری خواهد شد.
جدول سن تایل (Centile) :
نموداری است که بر روی آن منحنی های سن تایل، (Centile) بر اساس اندازه گیری تعداد زیادی از نوزدان ترسیم می شود. اگر وزن نوزاد شما بر روی منحنی بیست و پنجم این نمودار قرار گرفته باشد بدین معنی است که ۷۵ درصد از تمام نوزدان وزن شده سنگین تر و ۲۵ درصد از تمام نوزدان وزن شده سبک تر از نوزاد شما هستند. نتایج جدا از هم خیلی اهمیت ندارند بلکه رشد ثابت در این مرحله از اهمیت بیشتری برخوردار است.پزشک قد و وزن و دور سر نوزاد را کنترل می کند. معاینات دیگری نیز انجام می دهد که عبارتند از:
* بیماری قلبی مادرزادی
* اختلال در باسن
* لوچی چشم، آب مروارید و دیگر اختلالات مربوط به چشم
* اختلالات شنیداری
* (در پسران) بیضه های فرو نیفتاده
* رشد به ویژه رفتار و عکس العمل های اجتماعی، کشش عضلات و کنترل سر. اگرچه هر گونه نگرانی که دارید باید با مراقب بهداشت یا پزشک در میان بگذارید و هنگامی که او نوزاد را مورد ارزیابی قرار می دهد به آن ها اشاره کنید. معاینه نوزاد در هفته ششم این فرصت را در اختیار شما قرار می دهد تا درباره نگرانی هایی که دارید با پزشک صحبت کنید.
معاینه باسن
پزشک باسن ها و پاهای نوزاد را معاینه می کند تا احتمال اختلال یا فرو رفتگی در آن وجود نداشته باشد.
کشش دست و پا و عضلات
پزشک لباس های نوزاد را در می آورد تا کشش ماهیچه ای او را کنترل کند و بررسی کند که او چگونه دست و پای خود را حرکت می دهد.
کنترل عضلات
پزشک نوزاد را معاینه می کند تا ببیند که او چقدر می تواند بر عضلاتش کنترل داشته باشد.
اندازه گیری دور سرپزشک دور سر نوزاد شما را اندازه گیری می کند تا ببیند که به اندازه طبیعی رشد کرده است یا نه.
کتنرل سر
پزشک نوزاد شما را روی هوا نگه می دارد تا ببیند که آیا او سرش را در امتداد بدنش در یک خط نگه می دارد یا نه.
معاینه (چک آپ) موضعی شما
شما نیز لازم است در هفته ششم بدو زایمان معاینه شوید و ببینید که رحمتان به اندازه طبیعی برگشته و جای بخیه های شما بهبود یافته است و آیا می توانید به راحتی نوزادتان را شیر دهید. همچنین درباره جلوگیری از بارداری هم می توانید با پزشک صحبت کنید.
مراقبت از کودک کار پر زحمت و دشواری است. اما همراه با پاداش و مزد می باشد. با مسلح کردن خودتان به دانش عملی و درک نیازهای کودکتان می توانید انجام کارهای معمولی و پیش پا افتاده را به فرصتی برای او تبدیل کنید تا بتواند بازی کند و چیزهایی یاد بگیرد. شما در این بخش هر آنچه را که لازم است تا درباره انجام کارهای روزمره کودک بدانید از قبیل حمام کردن، شستن موها، انتخاب لباس و لباس پوشاندن، به او خواهید یافت.
لباس پوشاندن به کودک
سرهمی و گرم کن (مدل گرم کن های ورزشی) از جمله مناسب ترین لباس ها برای کودک هستند. شلوارهای پیش بندی بامزه و قشنگ هستند و اغلب در قسمت فاق آن دکمه قابلمه ای دارد تا به راحتی بتوان پوشک کودک را عوض کرد. با این وجود سعی کنید از خرید آن نوع شلوار پیش بندی هایی که روی بندهای آن سگک و قلاب های فلزی دارند خودداری کنید زیرا ممکن است گردن کودک را اذیت کنند. همچنین بعضی از پارچه های جین ممکن است زبر باشند و پوست بدن کودک را اذیت کنند.زیر پیراهنی های یک سره که در قسمت فاق آن دکمه قابلمه ای دارند کودک را گرم نگه می دارند و عوض کردن پوشک نیز راحت خواهد بود. زیر پیراهنی همچنین از ساییدن شدن پوست حساس و ظریف کودک به خاطر درزهای لباس رویی جلوگیری می کند. در زمستان که هوا سرد است زیر پیراهنی آستین دار به او بپوشانید. در تابستان چون هوا گرم است ممکن است حتی پوشاندن یک زیر پیراهنی بی آستین هم برای کودک کافی باشد.بیرون از خانه ، بستگی به وضعیت هوا و نوع وسیله نقلیه ای دارد که می خواهید از آن استفاده کنید. کودکان مانند بزرگسالان نمی توانند دمای بدنشان را کنترل کنند و بیش از اندازه احساس گرما یا سرما می کنند. بنابراین اگر در زمستان همراه شما بیرون می آید باید لباس زمستانی بپوشد اما اگر در کالسکه باشد، یک پتو و یک ژاکت هم ممکن است لازم باشد. در زمستان پوشاندن کلاه، کفش بافتنی و دستکش هم لازم است چرا که او را گرم نگه می دارند .
آیا در طول تابستان واقعاً به کلاه آفتابی نیاز دارد تا قبل از شش ماهگی پوست بدن کودکتان همیشه باید از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید دور بماند.تا وقتی راه نمی رود، لازم نیست کفش بپوشد. اگر هوا سرد باشد، می توانید جوراب یا کفش بافتنی به او بپوشانید. از پوشاندن کفش های سفت به پای او خودداری کنید، چرا که این نوع کفش ها کارشان خوب نیست و حتی می توانند مضر هم باشند، زیر از حرکت کودک جلوگیری می کنند. انگشتان پای او باید آزاد باشند و به راحتی حرکت کنند و خم و راست شوند.
شستن لباس های کودک
بنا به دلایل بهداشتی بهتر است لباس های کودک را جدای از لباس های دیگر اعضای خانواده بشویید. اگر لباس های نشسته افراد دیگر یا کودک دیگرتان روی لباس های او ریخته شده، لباس های زیر و جوراب ها را از روی آن ها بردارید. ماشین لباس شویی لباس را بهتر از دست می شوید و خیلی راحت و بی زحمت است، ماشین لباس شویی را پیش از حد پر نکنید، زیرا لباس ها به خوبی و کاملاً تمیز شسته نمی شوند.همواره از پودرهای شستشوی غیربیولوژیکی استفاده کنید چرا که پودرهای بیولوژیکی آنزیم هایی بر روی لباس های نخی بر جای می گذارند که به پوست حساس و ظریف کودک آسیب می رساند. لباس ها را خوب آبکشی کنید تا ذرات پودر روی آن باقی نماند و سپس آن ها را کاملاً خشک کنید.اگر آب سخت (پر از نمک های کلسیم) باشد لازم است که از نرم کننده استفاده کنید. بدون نرم کننده لباس ها سفت و زبر خواهند شد. با این وجود نرم کننده ها می توانند واکنش های حساسیت زا هم ایجاد کنند بنابراین آن نوع نرم کننده هایی را انتخاب کنید که از لحاظ پوست شناسی آزمایش شده اند و فرمول آن ها بر اساس پوست های حساس تهیه شده باشد.اگر ماشین لباس شویی خشک کن دار دارید غالباً از این طریق لباس ها نسبت به این که روی بند لباس باشند، هم زودتر خشک می شوند و هم نسبتاً نرم تر خواهند بود. متاسفانه همه لباس های کودک را نمی توان در خشک کن ریخت زیرا چروک می شوند. اگر در این مورد تردید دارید، دستورالعمل شستن لباس را کنترل کنید. اگر به خاطر راحتی کودک برچسب روی لباس او را جدا می کنید، آن ها را دور نریزید بلکه در جایی نگه دارید تا به راحتی بتوانید هرگاه لازم شد آن ها را پیدا کنید. مراقب باشید به محض این که لباس را از خشک کن بیرون آوردید به کودک نپوشانید زیرا ممکن است دکمه های روی لباس داغ شده باشند و به پوست حساس کودک آسیب برسانند.
چه لباسی باید موقع خواب شب بپوشد؟
هر یک از لباس های ذیل مناسب هستند: سرهمی، پیژامه (می تواند با توجه به دمای اتاق کوتاه یا پاچه دار باشد)، شورت پاچه دار و زیرپیراهنی (برای هوای خیلی گرم)، برای دختران لباس خواب (عوض کردن پوشک آن ها هم راحت است). در هوای خیلی گرم فقط پوشیدن زیرپیراهنی برای آن ها ممکن است کافی باشد و الّا لازم نیست شب زیرپیراهنی بپوشند مگر این که نوع معمولی و ساده و بدون دکمه آن را به او بپوشانید.
اگرچه نقاط عطف اصلی تری مربوط به رشد در اولین مراحل دوران کودکی نسبت به هر زمان دیگری که به دست می آید، وجود دارد، اما پیشرفت مربوط به رشد و تحول تا فراتر از آن هم به خوبی ادامه می یابد. همه ما این مراحل را دنبال می کنیم تا یاد بگیریم و در تمام مدت زندگی مان تحول و تکامل پیدا کنیم.
تا هفته ششم
* نوزاد شما می تواند لبخند بزند.
* می تواند حواس خود را روی چیزی جمع کند.
* اگر او را روی شکمش نگه دارید، می تواند سرش را در امتداد بدنش نگه دارد.
تا سه ماهگی
* می تواند چیزی را در دستش نگه دارد.
* افراد و اشیاء را تشخیص می دهد.
* هنگامی که خوشحال است، زیر لب می خندد.
تا شش ماهگی
* می تواند غلت بزند.
* با کمک شما می تواند بنشیند.
* می تواند لیوان آب خوری یا شیشه شیر را نگه دارد، معمولاً با کمک هر دو دست.
تا نُه ماهگی
* بدون کمک می تواند بنشیند.
* چیزهایی را محکم در دستش نگه دارد.
* با شنیدن اسمش عکس العمل نشان می دهد.
* ممکن است بُل برود.
* ممکن است بای بای کند.
کنترل سر و گردن
نوزاد شما تا سه ماهگی می تواند سر و شانه هایش را بالا نگه دارد.او بین ۶ تا ۹ ماهگی یاد می گیرد که بدون کمک شما بنشیند.
بسیاری از کودکان در ۹ ماهگی می توانند بُل بروند.
الگوی رشد در مسیر رو به پایین است که در این مسیر تارهای عصبی کودک شما تحول پیدا می کنند و تکامل می یابند. به خاطر قدرت عضلات گردنش، او قبل از این که بر روی هماهنگی و تعادل دستانش کنترل پیدا کند، می تواند سرش را کنترل کند. و قبل از این که بتواند از پاهایش به طور مناسب و صحیح استفاده کند، می تواند کارهای زیادی را با دستانش انجام دهد. اگر به بازی کردن یک کودک 9 ماهه دقت داشته باشید، متوجه می شوید که او می تواند صاف بنشیند، با مهارت سر و دستانش را به روشی هدفمند و مشخصی کنترل کند، در حالی که پاهایش قادر نیستند تکیه گاه قوی برای او باشند و کار زیادی نمی توانند انجام دهند. اگرچه همه کودکان مهارت های لازم را به ترتیب یاد می گیرند، مثلاً قبل از این که بتوانند راه بروند، ابتدا می توانند بایستند. اما گاهی اوقات مواردی هم وجود دارد که کودک یک مرحله را انجام نمی دهد، به طور مثال همه کودکان بُل نمی روند. در نتیجه مهارت ها و کارهای که کودک شما انجام می دهد، با نظم و ترتیب از پیش تعیین شده به او یاد داده شده است. اما این پرسش وجود دارد که او چه موقع به هر مرحله خواهد رسید.
دندان ها، شنوایی و بینایی
اکثر کودکان نخستین دندان هایشان را در حدود ۶ ماهگی در می آورند، اما گاهی هم کودکی با داشتن یک دندان متولد می شود. کودکان دیگری هم هستند که تا ۱۲ ماهگی یا بیشتر دندان در نمی آورند. کودک شما باید همه دندان های شیری اش را تا ۲/۵ سالگی درآورد.
هنگامی که کودک شما دندان در می آورد، احتمال هر چیزی که در دسترس او قرار گیرد، می جود و آب دهانش کش دار است و دائماً بیرون می ریزد. ممکن است درد داشته باشد و او را عصبی و ناراحت خواهد کرد و یک گونه اش ممکن است قرمز شود. با این وجود اگر تب داشت، سرفه می کرد یا هر علائم جدیدی دیگری داشت، نباید این علائم را نادیده بگیرید و باید به پزشک مراجعه کنید.
احتمال دارد دندان های شیری کودکتان به ترتیب زیر دریبایند:
* دندان های پیش مرکزی پایین (۶ ماهگی)
* دندان های پیش مرکزی بالا (6/5 ماهگی)
* دندان های پیش کناری پایین (۷ ماهگی)
* دندان های پیش کناری بالا (8 ماهگی)
* دندان های آسیا جلویی پایین (۱۰ ماهگی)
* دندان های آسیا جلویی بالا (14 ماهگی)
* دندان های نیش پایین (۱۶ ماهگی)
* دندان های نیش بالا (18 ماهگی)
* دومین دندان آسیای پایین (۲ سالگی)
* دومین دندان آسیای بالا (2/5 سالگی)
دندان های بالا
فک بالایی
فک پایینی
دندان های پایین
دندان های شیری
کودک شما 20 تا دندان شیری خواهد داشت. تعداد آن ها نظم و ترتیب میان درآمدن آن ها را نشان می دهد. هنگامی که تقریباً 6 ساله است، دندان هایش شروع به افتادن می کنند.
از هفته ششم بدو تولد تا سه ماهگی
در طی این دوره رشد و تحول کودک چگونه است؟ کودک شما در این مدت به سرعت رشد می کند و شما متوجه خواهید شد که نسبت به چند هفته گذشته به طور قابل توجهی بزرگ تر شده است. اما هنوز زود است که بخواهید قضاوت کنید که تا چه حدی این رشد و تحول پیدا کردن او مناسب بوده است. روزهایی را هم پشت سر خواهید گذاشت که کودکتان سرحال و شاد است و روزهایی هم وجود خواهد داشت که او کمتر سرحال است و کمتر بازی می کند. از این گذشته، کودکان از نظر ویژگی و خصلت فردی و هم از لحاظ رشد با هم تفاوت دارند. شما می توانید با توجه و بررسی این که کودکتان چه کاری می تواند انجام دهد، در ذیل آورده شده است و می تواند نقطه آغاز مناسبی برای شما باشد. اگر همه این کارها را انجام نمی دهد نگران نشوید، چرا که ممکن است مثلاً یک روز سرحال نباشد. با این وجود اگر درباره پیشرفت او نگران هستید موضوع را با پزشک یا مراقب بهداشت در میان بگذارید.
اسباب بازی های بی خطر
یک جسم متحرک رنگی بالای تخت خواب کودکتان آویزان کنید یا محیط اطراف او را به گونه ای تغییر دهید که توجه او را به خود جلب کند. اگر شما او را با این اشیاء تنها می گذارید، مطمئن باشید که دور از دسترس او باشند.یک جسم متحرک پارچه ای کودکتان را تحریک و سرگرم خواهد کرد.اسباب بازی های گوناگونی در اختیار او قرار دهید تا آن ها را ببیند، به آن ها دست بزند و لمس کند. مطمئن شوید که هر روز زمانی را صرف بازی با او خواهید کرد. در این سن اسباب بازی ها می توانند ساده باشند و شما به تدریج می توانید مجموعه ای از اسباب بازی ها را فراهم کنید که کودک را به خود علاقه مند می کنند. همان طور که او رشد می کند و بزرگ می شود مهارت های او نیز شکل می گیرند اسباب بازی ها فقط برای لمس کردن و دست زدن نیستند، کودکان دوست دارند به اشیاء متحرک نگاه کنند و به صدای جعبه های موزیکال گوش دهند. اسباب بازی های پر سر و صدا را خیلی نزدیک او قرار ندهید، زیرا این امکان وجود دارد که این سر و صداها به صورت طولانی مدت به حس شنوایی کودک آسیب برسانند. همچنین کودکان اسباب بازی های نرم مانند عروسک های خرسی را دوست دارند چرا که صورت ها و بافت بدن آن ها گویی به کودک اظهار علاقه می کنند. در ماههای اول بدو تولد اسباب بازی های رنگ روشن مانند جغجغه و حیواناتی که صدای جیرجیر دارند نیز برای او مناسب هستند. اسباب بازی هایی را که او می تواند در دست بگیرد و به دهان خود ببرد باید با دقت انتخاب شوند و همچنین باید اطمینان داشته باشید که هر اسباب بازی که به او می دهید بی خطر و مناسب باشد. قسمت های کوچک و روبان های روی اسباب بازی های نرم می توانند به راحتی کودک را خفه کنند، پس کاملاً مراقب باشید.از این که با او صحبت کنید و به او لبخند بزنید، لذت می برد زیرا این کار به او اطمینان و آرامش خاطر می دهد.
تقریباً در هفته دوازدهم بدو تولد، متوجه دستانش خواهد شد و برای مدتی آن ها وسیله بازی مورد علاقه اش خواهند بود، در واقع یک وسیله تفریح و سرگرمی و کسب تجربه که بی پایان است و تمام نمی شود. در طی این مرحله که «توجه به دست ها» نامیده می شود، به حرکت دستانش نگاه می کند، آن ها را در هم می گیرد، در مقابل چشمانش، آن ها را باز و بسته می کند و انگشتانش را داخل دهانش می برد و می مکد. اگر کودکتان از پستانک استفاده می کند تا جایی که ممکن است آن را از دهان او درآورید. در این مرحله دست ها و دهان برای هم در نظر گرفته شده اند و پستانک موجب جلوگیری از کسب این تجربه خواهد شد.
سه تا شش ماهگی
از سه ماهگی کودک اجتماعی تر می شود و حس همکاری او بیشتر می شود هر چه بیشتر تلاش کنید، راحت تر متوجه می شوید که او چقدر پیشرفت کرده است. با این حال به خاطر داشته باشید که اخلاق و رفتار او هر روز با روز قبل تفاوت خواهد داشت. آرام باشید و از دیدن کارهایی که می تواند انجام دهد، لذت ببرید، اگر درباره سرعت پیشرفت و سلامت و وضع جسمانی او نگرانی داشته باشید، مراقب بهداشت یا پزشک به شما کمک خواهند کرد و در این باره توصیه هایی برای شما خواهند داشت.
کمی بزرگ تر شده است و از تماشای تصاویر کتاب های مقوایی لذت خواهد برد. هر روز زمانی را در نظر بگیرید و با هم بنشینید و از تماشای تصاویر این کتاب ها لذت ببرید. اشعار کودکانه یا آوازهای خنده دار را دوست دارد حتی اگر مجبور باشید کلمات عجیب و غریب به کار ببرید، او توجهی نمی کند و به آن اهمیت نمی دهد و فقط گوش می دهد و لذت می برد. تا آن جایی که می توانید او را کف اتاق بخوابانید و با او بازی کنید تا کشش عضلات و ماهیچه ها و تعادل و هماهنگی او بهتر شود. ممکن است وقتی با او دالی موشه بازی می کنید، عکس العمل نشان دهد، اما در این سن هنوز بازی قایم و موشک با اسباب بازی هایش برای او دشوار است. او ممکن است در بازی قایم موشک با شما پشت پرده ها یا مبل و کاناپه دنبال شما بگردد اما نمی داند که کجا باید دنبال اسباب بازی که قایم کرده اید، بگردد.حالا که می تواند اشیا را محکم در دست خود نگه دارد، مراکز بازی و سالن های ورزشی مخصوص کودکان برای او جالب تر و جذاب تر خواهد شد.
حس شنوایی و گوش دادن
در این دوره از رشد، کودک شما یاد می گیرد که محل صدا را تشخیص دهد. مثلاً هنگامی که با او صحبت می کنید، به طرف شما برمی گردد.هنگامی که به طرف شما می چرخد، دیدن چهره خنده رو و متبسم شما موجب می شود تا او هم لبخند بزند. میزان دقت و توجه کودک شما هر روز بیشتر از روز قبل می شود و قدرت مشاهده و بررسی او نیز افزایش می یابد. اشیاء را محکم در دست خود می گیرد، به آن ها نگاه می کند و اغلب جزییات آن ها را وارسی می کند. تصاویر کتاب ها را از نزدیک با وسواس بیشتری بررسی می کند و بافت ها و ترکیب اشیاء برای او بسیار مهم می شوند. نه تنها آن ها را لمس می کند بلکه با چشم هم آن ها را تجزیه و تحلیل و بررسی می کند. ممکن است مدت زمانی را صرفاً به تماشای گلدانی که لب پنجره است، بکند. بررسی دقیق او درباره اشیاء بخشی از درس فیزیک است که به او اصول اساسی علت و معلول را یاد می دهد چرا که او چیزی را در چیز دیگر جا می دهد و با هم جور می کند و سعی می کند چیز دیگری را از هم جدا کند. ممکن است پتو را بلند کند و زیر آن را ببیند و اگر یک توپ به او بدهید، ممکن است آن را قل بدهد و چرخش آن را هنگام قل خوردن تماشا کند.
بررسی اشیا از طریق بازی
تا شش ماهگی کودک شما باید بتواند غلت بزند که این کار موجب می شود تا در حین بازی تحرک بیشتری داشته باشد و محیط اطراف خود را به گونه ای دیگر ببیند. هر چیزی را بررسی می کند و سریع یاد می گیرد.
شش تا نُه ماهگی
اگر صداهایی که او از خود درمی آورد هنوز قابل تشخیص نیستند، نگران نشوید. چرا که دارد خود را آماده می کند تا بتواند اولین کلمه را به زبان بیاورد.تا نه ماهگی باید بتواند با انگشت اشاره اش به چیزی اشاره کند و باید بتواند برای گرفتن شیئی در دستش از انگشت اشاره و شصت دستش استفاده کند.بین شش تا نه ماهگی میل و غریزه او برای محکم گرفتن اشیاء در دست پیچیده تر می شود به طوری که وقتی چیز دیگری را می خواهد به طور ارادی شیئی که در دست دارد را رها می کند.باید بتواند غذاهای حاضری کوچک را بردارد و همچنین بتواند ظرف مخصوص آبخوری و شیشه شیر را خودش نگه دارد و خودش غذا بخورد.زمان بسیار جالبی است زیرا متوجه می شوید که کودکتان خیلی بیشتر به یک انسان واقعی با یک شخصیت واقعی شبیه شده است. به همین دلیل ممکن است مانند کودکان دیگری که شما می شناسید کارهایی را انجام ندهد یا دقیقاً همان عکس العمل را از خود نشان ندهد. پیشرفت آن ها دقیقاً مثل هم نخواهد بود. اما اگر مساله خاصی وجود دارد که شما را نگران می کند، موضوع را با پزشک یا مراقب بهداشت در میان بگذارید.اگر شیئی را در مقابل او نگه داشته اید تا او آن را از شما بگیرد، باید بتواند بدون انحراف چشم روی آن تمرکز کند. اگر تردید دارید که ممکن است انحراف چشم داشته باشد به پزشک مراجعه کنید.
توانایی نشستن
کودک شما هر روز بیشتر از روز قبل محکم تر و با ثبات تر می شود و می تواند به مدت بیشتری نسبت به قبل بدون تکیه گاه بنشیند و با اسباب بازی هایش بازی کند، بدون این که بیفتد (واژگون شود).اگرچه تا قبل از این که آمادگی پیدا کند، نمی توانید او را بنشانید، اما می توانید به او کمک کنید تا بنشیند. علاوه بر این که او را نگه می دارید، سعی کنید اطراف او بالش بگذارید تا به عنوان تکیه گاه برای او باشد و اگر افتاد روی آن ها بیفتد چرا که بالش نرم است و آسیبی به او نمی رسد. همچنین مراقب او باشید. اما او آن قدر سریع می افتد که بعید است بتوانید به سرعت و فوراً جلوی او را بگیرید تا سرش زمین نخورد. بعد از گذشت چند هفته می تواند مدت زمان بیشتری بنشیند بدون این که بیفتد. اگر شما او را به آرامی به یک طرف کج کنید یا یکی از دستانش را از روی زمین بردارید، اکنون به طور غیرارادی برای حفظ تعادلش از دست دیگرش کمک خواهد گرفت.
پیشرفت وضعیت نشستن
طبل، اسباب بازی مناسبی است زیرا موجب می شود تا کودک بنشیند و حواس خود را جمع کند و در عین حال عضلات پشت او را تقویت می کند و حالت تعادل او را بهتر می کند.
کودک شما با حالت چنگالی گرفتن شیئی در دستش می تواند از بازی با یک چوب طبل لذت ببرد.
نه ماهنگی یا یک سالگی
در ۱۲ ماهگی ممکن است بتواند یک اسباب بازی به شما بدهد شما را ببوسد یا اگر از او بخواهید تا دست بزند، او هم دست بزند.در دوازده ماهگی باید برای گرفتن قاشق در دستش علاقه نشان دهد و آن را مستقیم به طرف ظرف غذا ببرد. به ریخت و پاش های او توجهی نداشته باشید.از نه ماهگی تحرک او بیشتر خواهد شد، چه به صورت بُل رفتن یا پا به زمین کشیدن و خیلی به ندرت قدم برداشتن. بسیاری از مادران در این مرحله میزان رشد و پیشرفت کودکشان را با کودکان دیگر مقایسه می کنند اما اگر کودکتان خیلی دیرتر (یا زودتر) از هم سن و سالانش بُل رفت یا راه افتاد، لازم نیست نگران شوید. او از جنبه های دیگر پیشرفت خواهد کرد. اما مثل همیشه اگر درباره بعضی از ابعاد خاص مربوط به پیشرفت کودکتان نگران هستید، موضوع را با مراقب بهداشت یا پزشک در میان بگذارید.همراه با آغون واغون کردن، ممکن است یک کلمه معنی دار مانند «بابا» یا «مامان» هم بگوید.
گشت زدن
هنگامی که کودکتان شروع به گشت زدن می کند، محکم بودن مبل و صندلی که او به آن ها می چسبد تا راه برود بسیار مهم است. هنگامی که چیزی را متناسب با قد خود پیدا نمی کند که به آن بچسبد و راه برود، می نشیند و سینه خیز می رود اما اگر چیز دیگری را پیدا کند، دست خود را به آن می گیرد و بلند می شود و می ایستد و دوباره شروع به گشت و گذار می کند.از دوازده تا چهارده ماهگی دیگر دستش را به چیزی نمی گیرد تا بلند شود و به مدت چند ثانیه می تواند بدون گرفتن چیزی بایستد. از 15 ماهگی یا دیرتر با افتخار به او نگاه کنید که به تنهایی چند قدم بر می دارد. سن متوسطی که کودکان می توانند راه بروند 13 ماهگی است. اگرچه بعضی از کودکان تا 18 ماهگی هم نمی توانند راه بروند.
بلند شدن
کودک شما با نگه داشتن چیزی می تواند بلند شود. مراقب باشید تا او نیفتد. مبل و صندلی و چیزهایی که محکم و ثابت نیستند را از سر راه او بردارید.در ابتدا کودک شما با کمک هر دو دستش، خود را به طرف بالا خواهد کشید.هنگامی که اعتماد به نفس او بیشتر می شود، دستش را دراز می کند تا اسباب بازی را محکم بگیرد.
میزان و سرعت اضافه کردن نوزاد :
تا سه ماه اول یا بیشتر هر هفته تقریباً 200 تا 150 گرم وزن اضافه می کند. طبق نظر پزشکان نوزاد هر روز 30 گرم وزن اضافه می کند.نوزادی که تازه متولد شده چه از شیر مادر و یا با شیشه تغذیه شود، در روزهای اول بدو تولد غذای زیادی نمی خورد. بنابراین طبیعی است که در این مدت کم کاهش وزن داشته باشد. ممکن است 200 گرم یا بیشتر وزن کم کند. تا زمانی که وزن هنگام تولد خود را تا روز دهم دوباره بدست آورد، نگران نباشید.به طور متوسط هر دو هفته یک بار یا بیشتر. اما بستگی به شرایط و اوضاع و احوال او هم دارد. نوزادی که خیلی کوچک است یا در زمان پیش بینی شده وزن اضافه نمی کند باید بیشتر وزن شود.اگر قد نوزاد خیلی بلند باشد بدین معنی است که او در آینده فرد قد بلندی خواهد شد. اما به طور کلی قد نوزاد پیش گویی مناسبی برای قد او در هنگام بزرگسالی نخواهد بود.
وزن کردن دوقلوها
شاید برای شما بسیار دشوار باشد که هر دو نوزاد را با هم به کلینیک ببرید تا آن ها را در یک زمان وزن کنید. دو قلوها هم به اندازه نوزادان دیگر یا حتی بیشتر لازم است که وزن شوند، چرا که به طور کلی آن ها کوچک تر و سبک تر هستند، به ویژه اگر نارس به دنیا آمده باشند.
اگر وزن آن ها خیلی با هم متفاوت است نگران نباشید. اغلب مادران درباره این موضوع نگران هستند زیرا تفاوت اندازه دوقلوها با یک نگاه کاملاً واضح و مشخص می شود و آن ها تصورشان این است نوزادانشان باید هم وزن باشند. با این وجود اغلب دوقلوها وزن متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند و این امر کاملاً طبیعی است. تا زمانی که هر نوزاد شاد و سرحال به نظر می رسد و خوب رشد می کند، لازم نیست.اندازه دور سر نوزاد بسیار اهمیت دارد، زیرا نشانگر رشد استعداد و توانایی اوست. میزان و سرعت رشد دور سر نیز مهم است. رشد زیاد و بسیار سریع آن طبیعی نیست و می تواند بر وجود بیماری هیدروسفالوس (وجود آب بر روی مغز) دلالت داشته باشد. اگر هر گونه دلیلی برای نگرانی وجود داشته باشد، در فاصله های زمانی کوتاهتری قد و وزن نوزاد شما اندازه گیری خواهد شد.
جدول سن تایل (Centile) :
نموداری است که بر روی آن منحنی های سن تایل، (Centile) بر اساس اندازه گیری تعداد زیادی از نوزدان ترسیم می شود. اگر وزن نوزاد شما بر روی منحنی بیست و پنجم این نمودار قرار گرفته باشد بدین معنی است که ۷۵ درصد از تمام نوزدان وزن شده سنگین تر و ۲۵ درصد از تمام نوزدان وزن شده سبک تر از نوزاد شما هستند. نتایج جدا از هم خیلی اهمیت ندارند بلکه رشد ثابت در این مرحله از اهمیت بیشتری برخوردار است.پزشک قد و وزن و دور سر نوزاد را کنترل می کند. معاینات دیگری نیز انجام می دهد که عبارتند از:
* بیماری قلبی مادرزادی
* اختلال در باسن
* لوچی چشم، آب مروارید و دیگر اختلالات مربوط به چشم
* اختلالات شنیداری
* (در پسران) بیضه های فرو نیفتاده
* رشد به ویژه رفتار و عکس العمل های اجتماعی، کشش عضلات و کنترل سر. اگرچه هر گونه نگرانی که دارید باید با مراقب بهداشت یا پزشک در میان بگذارید و هنگامی که او نوزاد را مورد ارزیابی قرار می دهد به آن ها اشاره کنید. معاینه نوزاد در هفته ششم این فرصت را در اختیار شما قرار می دهد تا درباره نگرانی هایی که دارید با پزشک صحبت کنید.
معاینه باسن
پزشک باسن ها و پاهای نوزاد را معاینه می کند تا احتمال اختلال یا فرو رفتگی در آن وجود نداشته باشد.
کشش دست و پا و عضلات
پزشک لباس های نوزاد را در می آورد تا کشش ماهیچه ای او را کنترل کند و بررسی کند که او چگونه دست و پای خود را حرکت می دهد.
کنترل عضلات
پزشک نوزاد را معاینه می کند تا ببیند که او چقدر می تواند بر عضلاتش کنترل داشته باشد.
اندازه گیری دور سرپزشک دور سر نوزاد شما را اندازه گیری می کند تا ببیند که به اندازه طبیعی رشد کرده است یا نه.
کتنرل سر
پزشک نوزاد شما را روی هوا نگه می دارد تا ببیند که آیا او سرش را در امتداد بدنش در یک خط نگه می دارد یا نه.
معاینه (چک آپ) موضعی شما
شما نیز لازم است در هفته ششم بدو زایمان معاینه شوید و ببینید که رحمتان به اندازه طبیعی برگشته و جای بخیه های شما بهبود یافته است و آیا می توانید به راحتی نوزادتان را شیر دهید. همچنین درباره جلوگیری از بارداری هم می توانید با پزشک صحبت کنید.
مراقبت از کودک کار پر زحمت و دشواری است. اما همراه با پاداش و مزد می باشد. با مسلح کردن خودتان به دانش عملی و درک نیازهای کودکتان می توانید انجام کارهای معمولی و پیش پا افتاده را به فرصتی برای او تبدیل کنید تا بتواند بازی کند و چیزهایی یاد بگیرد. شما در این بخش هر آنچه را که لازم است تا درباره انجام کارهای روزمره کودک بدانید از قبیل حمام کردن، شستن موها، انتخاب لباس و لباس پوشاندن، به او خواهید یافت.
لباس پوشاندن به کودک
سرهمی و گرم کن (مدل گرم کن های ورزشی) از جمله مناسب ترین لباس ها برای کودک هستند. شلوارهای پیش بندی بامزه و قشنگ هستند و اغلب در قسمت فاق آن دکمه قابلمه ای دارد تا به راحتی بتوان پوشک کودک را عوض کرد. با این وجود سعی کنید از خرید آن نوع شلوار پیش بندی هایی که روی بندهای آن سگک و قلاب های فلزی دارند خودداری کنید زیرا ممکن است گردن کودک را اذیت کنند. همچنین بعضی از پارچه های جین ممکن است زبر باشند و پوست بدن کودک را اذیت کنند.زیر پیراهنی های یک سره که در قسمت فاق آن دکمه قابلمه ای دارند کودک را گرم نگه می دارند و عوض کردن پوشک نیز راحت خواهد بود. زیر پیراهنی همچنین از ساییدن شدن پوست حساس و ظریف کودک به خاطر درزهای لباس رویی جلوگیری می کند. در زمستان که هوا سرد است زیر پیراهنی آستین دار به او بپوشانید. در تابستان چون هوا گرم است ممکن است حتی پوشاندن یک زیر پیراهنی بی آستین هم برای کودک کافی باشد.بیرون از خانه ، بستگی به وضعیت هوا و نوع وسیله نقلیه ای دارد که می خواهید از آن استفاده کنید. کودکان مانند بزرگسالان نمی توانند دمای بدنشان را کنترل کنند و بیش از اندازه احساس گرما یا سرما می کنند. بنابراین اگر در زمستان همراه شما بیرون می آید باید لباس زمستانی بپوشد اما اگر در کالسکه باشد، یک پتو و یک ژاکت هم ممکن است لازم باشد. در زمستان پوشاندن کلاه، کفش بافتنی و دستکش هم لازم است چرا که او را گرم نگه می دارند .
آیا در طول تابستان واقعاً به کلاه آفتابی نیاز دارد تا قبل از شش ماهگی پوست بدن کودکتان همیشه باید از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید دور بماند.تا وقتی راه نمی رود، لازم نیست کفش بپوشد. اگر هوا سرد باشد، می توانید جوراب یا کفش بافتنی به او بپوشانید. از پوشاندن کفش های سفت به پای او خودداری کنید، چرا که این نوع کفش ها کارشان خوب نیست و حتی می توانند مضر هم باشند، زیر از حرکت کودک جلوگیری می کنند. انگشتان پای او باید آزاد باشند و به راحتی حرکت کنند و خم و راست شوند.
شستن لباس های کودک
بنا به دلایل بهداشتی بهتر است لباس های کودک را جدای از لباس های دیگر اعضای خانواده بشویید. اگر لباس های نشسته افراد دیگر یا کودک دیگرتان روی لباس های او ریخته شده، لباس های زیر و جوراب ها را از روی آن ها بردارید. ماشین لباس شویی لباس را بهتر از دست می شوید و خیلی راحت و بی زحمت است، ماشین لباس شویی را پیش از حد پر نکنید، زیرا لباس ها به خوبی و کاملاً تمیز شسته نمی شوند.همواره از پودرهای شستشوی غیربیولوژیکی استفاده کنید چرا که پودرهای بیولوژیکی آنزیم هایی بر روی لباس های نخی بر جای می گذارند که به پوست حساس و ظریف کودک آسیب می رساند. لباس ها را خوب آبکشی کنید تا ذرات پودر روی آن باقی نماند و سپس آن ها را کاملاً خشک کنید.اگر آب سخت (پر از نمک های کلسیم) باشد لازم است که از نرم کننده استفاده کنید. بدون نرم کننده لباس ها سفت و زبر خواهند شد. با این وجود نرم کننده ها می توانند واکنش های حساسیت زا هم ایجاد کنند بنابراین آن نوع نرم کننده هایی را انتخاب کنید که از لحاظ پوست شناسی آزمایش شده اند و فرمول آن ها بر اساس پوست های حساس تهیه شده باشد.اگر ماشین لباس شویی خشک کن دار دارید غالباً از این طریق لباس ها نسبت به این که روی بند لباس باشند، هم زودتر خشک می شوند و هم نسبتاً نرم تر خواهند بود. متاسفانه همه لباس های کودک را نمی توان در خشک کن ریخت زیرا چروک می شوند. اگر در این مورد تردید دارید، دستورالعمل شستن لباس را کنترل کنید. اگر به خاطر راحتی کودک برچسب روی لباس او را جدا می کنید، آن ها را دور نریزید بلکه در جایی نگه دارید تا به راحتی بتوانید هرگاه لازم شد آن ها را پیدا کنید. مراقب باشید به محض این که لباس را از خشک کن بیرون آوردید به کودک نپوشانید زیرا ممکن است دکمه های روی لباس داغ شده باشند و به پوست حساس کودک آسیب برسانند.
چه لباسی باید موقع خواب شب بپوشد؟
هر یک از لباس های ذیل مناسب هستند: سرهمی، پیژامه (می تواند با توجه به دمای اتاق کوتاه یا پاچه دار باشد)، شورت پاچه دار و زیرپیراهنی (برای هوای خیلی گرم)، برای دختران لباس خواب (عوض کردن پوشک آن ها هم راحت است). در هوای خیلی گرم فقط پوشیدن زیرپیراهنی برای آن ها ممکن است کافی باشد و الّا لازم نیست شب زیرپیراهنی بپوشند مگر این که نوع معمولی و ساده و بدون دکمه آن را به او بپوشانید.
منبع:
راسخون
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼