خطرات تکان دادن نوزاد

یک لحظه ندانم کاری، زندگی بچه را برای همیشه تغییر می دهد. فقط در یک لحظه، سندرم تکان دادن بچه باعث آسیب شدید و دائمی یا حتی از بین رفتن زندگی می شود.

ساعت دو صبح است. بسیار خسته اید و از صدای گریه ی دائم که در سرتان می پیچد، گوش های تان زنگ می زند دوباره بیدار شده است. شما هرگز به کوچولویتان آسیب نمی رسانید، اما گاهی فقط برای ثانیه ای و برای لحظه ای سکوت و آرامش، دنیا را هم می دهید. در این ساعت های تاریک، حتی مهربان ترین و دقیق ترین والدین نیز به سادگی می شکنند.

آسیب سر بسیار شدید که به طور معمول به عنوان سندرم تکان دادن بچه خوانده می شود، زمانی رخ می دهد که بزرگسالی به شدت کودک نوزاد را تکان می دهد و اغلب به قصد تلاش برای متوقف ساختن گریه است. چون ماهیچه های گردن نوزاد به خوبی رشد نکرده اند و حمایت اندکی را برای سر او فراهم می آورند، این حرکات خشن، مغز را در جمجمه به عقب و جلو پرتاب می کند و باعث صدمات جدی و تهدید جانی می شود.

خوب است بدانید
خردسالان بیشتر در معرض این نوع خطر و آسیب دیدگی قرار دارند. در واقع، بچه های زیر یک سال حدود 41 درصد از مرگ و میرهای ناشی از این صدمات را تشکیل می دهند، در حالی که مرگ و میر خردسالان زیر شش سال حدود 88 درصد است. بچه هایی که عوارضی مثل کولیک یا ریفلکس دارند بیشتر در خطر این سندرم قرار دارند.

آنچه درباره ی سندرم تکان دادن بچه نمی دانید
به گفته پروفسور لورا ژاکلین، متخصص کودکان، اغلب والدین متوجه نیستند که تکان دادن شدید فرزندشان تا چه حد آسیب رسان است. اکثر خردسالانی که به این ترتیب با آن ها بدرفتاری شده است، در بیمارستان بستری شده اند و به مداخلات و مراقبت از سوی متخصص کودکان نیاز داشته اند.

باید از عوارض تکان دادن بچه بر جمجمه و مغز بالغ نشده و عضلات گردن ضعیف او آگاه باشید. مغز نوزادان حاوی میزان نسبتاً زیادی از مایع است و بین ماده ی خاکستری و سفید مغز تراکم متفاوتی وجود دارد. در رخداد سندرم تکان دادن بچه، مغز به میزان متفاوتی در جمجمه تکان می خورد و باعث پارگی اتصال رگ ها می شود و به خونریزی ماده ی اطراف مغز می انجامد. به علاوه، خونریزی بین رابط ماده ی سفید و خاکستری و پارگی بافت های مرتبط وجود خواهد داشت. تکان دادن شدید باعث خونریزی پشت چشم نیز می شود. بسیاری از نوزادانی که به شدت تکان داده می شوند، دنده های شکسته نیز دارند، زیرا هنگام تکان شدید، اطراف سینه ی آن ها محکم گرفته شده است و به آن فشار زیادی می آید و احتمال دارد دچار شکستگی استخوان های دیگر نیز شوند.

نشانه ها
در بسیاری از موارد آسیب به سر، طول مدت و فشار تکان دادن، تعداد و اینکه آیا تکان دادن موثر بوده است یا خیر، همگی بر شدت جراحت تأثیر دارد. به گفته ی پروفسور ژاکلین، در موارد ملایم، بچه ای که تکان داده شده است، شاید حالت هایی چون بی حالی، ناراحتی، استفراغ، مکیدن یا بلعیدن ضعیف، کاهش اشتها و لبخند و حرف نزدن، سفتی بدن، تشنج، مشکل تنفسی، کبودی در اثر نبود اکسیژن، هوشیاری تغییریافته، اندازه ی مردمک ناساوی، ناتوانی در بلند سر و ناتوانی در متمرکز کردن چشم یا پیگیری حرکات را تجربه کند. نشانه های رایج سندرم تکان دادن شدید بچه عبارتند از خونریزی داخل مغز، آسیب دیدگی ایسکیمیک مغز (نرسیدن خون و مواد مغذی)، خونریزی شبکیه ی چشم، شکستگی پسین قفسه سینه.

عاقبت این ماجرا!!!
موارد سندرم تکان دادن بچه به همان شیوه ی مداوای آسیب مغزی درمان می شود. به گفته پروفسور ژاکلین، بسیاری از این بچه ها احیا و سپس برای مراقبت در بخش مراقبت های ویژه بستری می شوند. امکان دارد تشنج پیش یا پس از پذیرش در بیمارستان رخ دهد و گستره ی آسیب دیدگی را مشخص می سازد. این بچه ها به مدیریت طولانی مدت زیر نظر گروه پزشکی نیاز دارند زیرا بسیاری از آنان دچار عوارض جسمی، رشدی و حتی عصبی می شوند. بنابراین شناسایی و مدیریت عوامل اجتماعی آسیب پذیری که شاید به سندرم تکان دادن شدید بچه بینجامد، بسیار ضروری است.

تقریبا یک سوم از بچه هایی که دچار سندرم تکان دادن بچه می شوند، جان خود را از دست می دهند، یک سوم هنگام مرخص شدن از بیمارستان دچار پیچیدگی های عصبی شدید هستند و یک سوم از آنان احتمالاً هنگام مرخص شدن از بیمارستان دچار پیچیدگی های عصبی شدید هستند و یک سوم از آنان احتمالا هنگام مرخص شدن از بیمارستان عادی به نظر می رسند، اما در پیگیری طولانی مدت دچار مشکل رشدی چشمگیرند. بچه هایی که از سندرم تکان دادن بچه جان سالم به در می برند، اغلب دچار کم بینایی، از دست دادن شنوایی، تشنج، تأخیر در رشد، هوش مختل، مشکل گفتاری یا آموزشی، مشکل با حافظه و توجه، عقب افتادگی شدید ذهنی و اختلال مغزی می شوند.

آیا بازی کردن با فرزند نیز می تواند باعث این آسیب دیدگی شود؟
به گفته ی پروفسور ژاکلین، از نظر معنایی، سندرم تکان دادن بچه، آسیب رساندن عمده ی به بچه است و هرگز تصادفی نیست. روش های معمولی که والدین با فرزندشان بازی و تعامل می کنند، باعث سندرم تکان دادن بچه نمی شود. افتادن تصادفی نیز به احتمال بسیار ناچیزی باعث عوارضی مثل آن هایی می شود که خصوصا در نتیجه حرکات پشت و جلوی خشن و از روی قصد بوده است. اگر بچه ای تکان شدید داده شد، فورا باید بررسی شود، زیرا هر بار بچه بیشتر تکان داده شود، نتایج بدتر خواهد بود. مراقبی که یک بار به بچه آسیب برساند، به احتمال زیاد دوباره آن را تکرار خواهد کرد.

خبررسانی کنید

غمناک ترین بخش درباره سندرم تکان دادن بچه این است که این رخداد کاملاً پیشگیری پذیر است. این رخداد اکثرا برای والدین جوان از قشر کم در آمد جامعه اتفاق می افتد، اما همیشه هم این چنین نیست. نبود حمایت احساسی، تنش اقتصادی و افسردگی پس از زایمان نیز از جمله ی عوامل احتمالی هستند. جنبه ی کلیدی پیشگیری، افزایش خودآگاهی درباره ی خطر بالقوه ی تکان دادن شدید بچه است.

مراقبانی که اعتراف کردند بچه را به شدت تکان داده اند، اغلب تجربه ی کمی در مراقبت از نوزادان داشتند تحت فشار بودند یا فقط از خطر تکان دادن شدید بچه آگاه نبودند. یافتن و اجرای روش هایی برای التیام تنش والد یا پرستار در لحظات بحرانی گریه کردن بچه، به شکل چشمگیری وقوع خطر را کاهش می دهد. باید به هر فردی که از فرزندتان مراقبت می کند بگویید که هرگز او را به شدت تکان ندهد. درباره ی خطر تکان دادن فرزندتان و چگونگی پیشگیری از آن با پرستار او حرف بزنید. در انتخاب مراقب فرزندتان سختگیر باشید و وقتی نوبت به اعتماد کردن به پرستار فرزندتان می رسد، به غرایز خود گوش دهید.

نکاتی مهم برای کنار آمدن در اوقات پر تنش
- قبول کنید
- که همه ی بچه ها گریه می کنند اما برخی بیش از دیگران زار می زنند.
- گریه کردن

روش طبیعی برقراری ارتباط فرزندتان با شماست. اگر فکر می کنید که گریه ی فرزندتان بیش از حد است او را برای معاینه نزد پزشک ببرید، زیرا شاید گریه ی او ناشی از ناخوشی، کولیک، ریفلکس یا دندان در آوردن باشد.

ایرادی ندارد
که فرزندتان را روی سطح ایمنی مثل گهواره، بگذارید و برای آرام کردن خود مدت کوتاهی از او دور شوید.

محرومیت از خواب
مقصر برخی از موارد سندرم تکان دادن بچه است. اگر تمام شب با بچه ای گریان بیدار بوده اید، در صورت امکان، هنگام روز آن خواب را جبران کنید. از دوستان و خانواده تان نیز می توانید برای مراقبت از بچه کمک بگیرید تا کمی استراحت کنید.

چگونگی آرام کردن
فرزند گریان خود را به بهترین وجه بیاموزید. از توصیه های پرستاران مجرب استفاده کنید. کمک بخواهید، در واقع بخشی از فرزندپروری خوب، آگاهی از زمان کمک گرفتن است.