مالیدن چشم در نوزادان، علل آن چیست؟

مالیدن چشم در نوزادان امری کاملا رایج است و اغلب شما با این صحنه مواجه شدید. ممکن است برای شما دیدن این صحنه جالب باشد و از تماشای مالیدن چشم نوزادتان لذت ببرید اما باید آگاه باشید او با این حرکت قصد دارد با شما صحبت کند و پیامی را منتقل کند. ممکن است مالیدن چشم در نوزادان به علت خسته بودن کودک یا نیاز به خواب و شاید چیزهای دیگر باشد.

علت مالیدن چشم در نوزادان چیست؟
نیاز به خواب
اگر نوزاد شما چشم‌های خود را می‌مالد و خمیازه می‌کشد مشخص است خسته و خوابالود است و نیاز به خوابیدن دارد. اما مالیدن چشم چه کمکی به کودک می‌کند؟ هنگامی که نوزاد خسته است چشم‌های او هم خسته و دردناک است، مالیدن چشم درست مانند ماساژ دادن عمل می‌کند و از درد و تنش ایجاد شده در عضلات چشم‌ها، اطراف چشم‌ها و پلک‌ها می‌کاهد و باعث آرامش چشم‌ها می‌شود.
یکی از راه‌های جلوگیری مالیدن چشم‌ها در نوزادان این است که به محض مشاهده یکی از علائم خستگی و خوابادگی در کودک او را بخوابانید. الگوی خواب نوزاد خود را درک کنید و یک برنامه خواب مناسب برای او ایجاد کنید. عادت کردن به الگوی خواب مناسب و کافی، از خسته شدن نوزاد جلوگیری می‌کند در نتیجه او نیازی به مالش چشم‌های خود ندارد.
خشکی چشم‌ها
یکی دیگر از علت‌های مالیدن چشم‌ در نوزادان حشک شدن بیش از حد چشم است. چشم‌ها معمولا با یک لایه‌ای از اشک محافظت می‌شوند اما اگر این اشک‌ها مدت زیادی در معرض هوا قرار بگیرند تبخیر می‌شوند و باعث خشکی چشم‌ها می‌شود. خشکی چشم باعث ناراحتی نوزاد می‌شود بنابراین او به طور غریزی تلاش می‌کند با مالیدن چشم‌هایش را ماساژ دهد. مالیدن چشم‌ها باعث تحریک اشک می‌شود و می‌تواند رطوبت سطح چشم را افزایش داده و از خشکی آن کم کند.
کنجکاوی کودک
صرفنظر از خوابالودگی یا خستگی مالدین چشم در نوزاد می‌تواند علت‌های دیگری هم داشته باشد. یکی از این علل پیشرفت مهارت‌های حرکتی در کودکان است. نوزادانی که مهارت‌های حرکتی آن‌ها به تازگی پیشرفت کرده است ممکن است با لمس کردن اعضای بدنشان به کنجکاوی بپردازند. برای مثال این کودکان ممکن است گوش خود را بگیرند یا چشم‌های خود را بمالند.
تعجب کودک
اگر متوجه شدید که کودک شما خسته نیست ولی هنوز چشمانش را مالش می‌دهد ممکن است به دلیل تغییر در وضعیت دیداری و بصری او باشد. کودک هر بار که چشم‌های خود را می‌مالد با تحریک مردمک و عنبیه ممکن است تصویری ربرویش را متفاوت ببیند و همین کار باعث تعجب و شگفتی او شود. به همین علت ممکن است از بستن چشم‌ها و مالیدن آن‌ها خوشش بیاید و این کار را مدام تکرار کند تا الگوهای متفاوتی را ببیند. شما هم ممکن است هنگامی که چشمان خود را می‌بندید و آن را مالش می‌دهید، الگوهای نوری متفاوتی را مشاهده کنید. همین امر ممکن است باعث علاقه کودک به مالیدن چشم‌هایش باشد.
اگر نوزاد شما زیاد این کار را تکرار می‌کند و باعث نگرانی شما می‌شود می‌توانید با نشان دادن چیز جذاب دیگری توجه او را از این موضوع بردارید. از آنجایی که توانایی تمرکز نوزادان پایین است به راحتی می‌توانید حواس آن‌ها را از چیزی به چیز دیگری پرت کنید.
وجود شیء خارجی در چشم کودک
بعضی اوقات ممکن است علت مالش چشم در نوزادان وجود شیء خارجی در چشم او باشد که او را آزار می‌دهد. پوسته پوسته شدن اطراف چشم، وجود تکه کوچکی از پشم یا گرد و غبار می‌تواند باعث اذیت نوزاد و وادار کردن او به مالیدن چشم‌ها شود. در حالی که در این گونه موارد مالیدن چشم‌ها نه تنها کمکی نمی‌کند بلکه باعث بدتر شدن اوضاع هم می‌شود.
اگر مالش چشم‌ها همراه با گریه و سرخ شدن چشم همراه باشد، نشانه‌ وجود جسم خارجی در چشم نوزاد است. در این موراد بهتر است یک تکه پنبه را در آب سرد خیس کنید و به آرامی اطراف چشم نوزاد بکشید تا بتوانید جسم خارجی را خارج کنید. اگر موفق نشدید این کار را انجام دهید بهتر است به یک مرکز درمانی مراجعه کنید.
نکته مهم این است که از یک تکه پارچه برای هر دو چشم استفاده نکنید. همچنین برای جلوگیری از ورود گرد و غبار به چشم کودک او را در فضای آلوده به گرد و غبار نبرید یا اگر مجبور هستید حتما از چشم‌های کودک در برابر گرد و غبار محافظت کنید.
عفونت چشم
همچنین سرخی چشم‌ها می‌تواند به علت عفونت چشم باشد که به عنوان آنفلوانزای چشم مشهور است. عفونت چشم معمولا با خارج شدن مایع چسبنده از طرف داخلی چشم و سرخ شدن و آبدار شدن چشم‌ها همراه است.

در این صورت چه کاری باید انجام دهیم؟
تمیز کردن و شستشوی چشم‌ها با آب تمیز ۳ تا ۴ بار در روز
استفاده از پنبه استریل شده برای تمیز کردن مایع چسبنده اطراف چشم
اگر پس از یکی دو روز این مشکل برطرف نشد و احساس می‌کنید همچنان از چشم نوزاد عفونت خارج می‌‌شود حتما به مراکز درمانی مراجعه کنید.

چگونه از مالیدن چشم در نوزادان جلوگیری کنیم؟
برای به حداقل رساندن آسیب و خراشیدگی به چشم، باید کودک را از مالیدن چشم خود منصرف کنید. در واقع تا زمانی که نوزاد به بلوغ کافی نرسیده است که اثرات منفی مالیدن چشم‌های خود را درک کند باید از او مراقبت کنید و از مالیدن چشم‌ها جلوگیری کنید.
اگر کودک شما عادت به مالیدن چشم دارد بهتر است دستان او را با دستکش نازکی بپوشانید تا به چشم و صورت خود آسیب نزند. دانشکده پزشکی استنفورد توصیه می‌کند که از پیراهن‌هایی برای نوزاد استفاده کنید که آستین آن دست‌ها را به طور کامل می‌پوشاند در غیر این صورت حتما از دستکش برای او استفاده کنید.
یک راه دیگر برای جلوگیری از مالیدن چشم دور نگه داشتن دست کودک از چشم‌ها است. اگر فکر می‌کنید کودک تمایل دارد چشم‌های خود را بمالد می‌توانید با استفاده از یک اسباب بازی یا پخش موسیقی حواس او را پرت کنید.
توجه کنید که مالیدن چشم در نوزادان به هیچ وجه جای نگرانی ندارد، این کار در واقع یک راه ارتباطی برای کودک است تا نیازهای خود را به شما منتقل کند. اگر مشاهده کردید نوزاد شما چشم‌های خود را مالش می‌دهد باید در جستجوی علت آن باشید تا با رفع آن از این اقدام کودک جلوگیری کنید.