هوش اجتماعی کودکان، چگونه افزایش دهیم؟

در کلاس درس اجتماعی با موضوع جنگ انقلاب امریکا، دانش آموزی پرسید: «چرا مردم برای تخت و تاج می جنگند؟» پاسخ معلم این مدرسه، لیزا ویلسون، این بود خودت چه فکری می کنی؟» او دانش آموزان را به گروه های دوتایی تقسیم کرد تا درباره موضوع صحبت کنند و نظرشان را بگویند.

مانند تعداد روزافزونی از مدارس، در این مدرسه نیز اجازه می دهند حس کنجکاوی دانش آموزان تحریک شود. معلمان واقعیت های به خاطر سپرده شده را بی اهمیت جلوه می دهند. این روش فقط بخشی از یک مفهوم آموزشی بزرگ تر به نام «تفکر انتقادی» است.

این مفهوم حدود ۳۵ سال موضوع کنفرانس آموزشی بود، اما اخیرا این جنبش سرعت بیشتری یافته است. دکتر امی سیلی فلینت، استاد دانشگاه جورجیا، معتقد است: «این روش آموزش، کودکان را تشویق می کند تا جستجوگر شوند. و این چیزی است که به خلاقیت و نوآوری آن ها کمک می کند.» او معتقد است که می توان این مهارت را در خانه هم افزایش داد.

کتاب هایی با پایان جذاب پیدا کنید
دکتر فلینت می گوید: «داستان هایی که پایان مبهم دارند، در مقایسه با آن هایی که نتیجه شان قابل انتظار است، کودکان را به تحلیل بیشتر وا می دارند.»

چنین داستان هایی را با بچه هایتان بخوانید و سپس از آن ها بپرسید که آیا در متن کتاب یا در تجربه شخصی شان سرنخی پیدا می کنند که چه اتفاقی ممکن است رخ دهد. همچنین می توان فرزند را به سمت سریال هایی راهنمایی کرد که او را در پیش بینی اتفاقات قسمت بعدی کمک کند (مثل «هری پاتر»).

کمک به استراتژی او
آیا زمانی که کودک درباره تکالیف درسی اش مطمئن نیست، ناراحت می شوید؟ اگر بخواهد در یک روز هم به جشن تولد دوستش برود و هم فوتبال بازی کند، برایش برنامه ریزی می کنید؟ اگر چنین است، شما کمک کننده نیستید. ویلسون می گوید: «تفکر انتقادی مشکل را آسان تر حل می کند. اگر به کودکان تمرین ندهیم، آن ها هرگز در پیدا کردن راه حل توانا نخواهندشد.»

به جای پیشنهاددادن ایده، از فرزندتان بپرسید که به نظرش چه کاری بهتر است. اگر دستپاچه شد، تشویق اش کنید به این موضوع توجه کند که آیا ممکن است دوست اش تکالیف درسی مشابه داشته باشد، یا محاسبه کند که چقدر طول می کشد تا از جشن تولد به زمین فوتبال برسد.

فرایند تفکر را گسترش دهید
مدارسی که بر تفکر انتقادی تاکید می کنند می خواهند کودکان به دیدگاه های متفاوت توجه داشته باشند، امی برن، معلمی در بوستون، می گوید: «من معمولا دانش آموزان کلاس را به گروه های کوچک تقسیم می کنم. کودکان در این سن تمایل دارند عقایدشان را در مقابل تعداد کمتری از همکلاسی هایشان بیان کنند، تا در مقابل همه. بنابراین، بحث آن ها غنی تر می شود.»

به کودکان خود کمک کنید به دنبال عقاید متنوع بروند. مقالاتی را جستجو کنید که هر دو جنبه مثبت و منفی یک موضوع را داشته باشند و در دورهمی های دوستانه و خانوادگی، یک موضوع مناسب را انتخاب کنید (مثل اینکه آیا مدارس باید لباس یک شکل داشته باشند)؛ سپس، از بچه ها بخواهید نظرشان را بگویند.

درباره اخبار بحث کنید
دکتر کیتی روتلا می گوید: «رویدادهای اخیر راهی است طبیعی تا کودکان تان را درگیر بحث کنید. این کار می تواند به آسانی از پاسخ های «بله» و «خبر» که کودکان در این سن تمایل دارند بگویند فراتر رود.»

از وب سایت های خبری که به موضوعات بچه ها متمرکز هستند، دیدن کنید و مقالاتی را بیابید که با یکدیگر بخوانید. پدر یک دانش آموز می گوید: «معمولا سایت های خبری سوالات زیادی را برای خانواده ما به وجود می آورند تا درباره آن ها صحبت کنیم.»

او ادامه می دهد: «یک روز، خبری خواندیم درباره کسانی که از فروشگاه ها دزدی می کنند. بعد، دلایل احتمالی سارقان را برای این کارشان بررسی کردیم.»

به گذشته بنگرید
«واکنش به موفقیت ها و شکست ها قسمت بزرگی از ساختمان مهارت تفکر انتقادی است.» این نظر راشل گریفین است، مدیر مدرسه ای در نیویورک.

به هر روی، کمک کردن به کودکان برای رسیدن به چنین ذهنیتی نیازمند این است که کمی آن ها را برانگیزانیم: وقتی کودک تان یک کاردستی درست می کند، یا بالگو یک برج می سازد، یا کلکسیون بازی هایش را منظم می کند، او را در طول این فرایند (یعنی هنگامی که تازه می خواهد ایده هایش را اجر کند) و پس از آن زیر نظر بگیرید.

سپس، از او بپرسید چه کار کرده و دوست داشته چه کار کند که نکرده است. این فرایند تفکر در مدرسه- و البته هرگاه که در موقعیتی دشوار قرار بگیرد- به شیوه ای طبیعی تر انجام می شود.