عواقب سرزنش کودک، چیست؟

عناصر اصلی برقراری ارتباط هنگامی شکل می‌گیرد که فرد دوران کودکی خود را می‌گذراند، زمانی که تجارب کودکی به‌وجود می‌آیند و تاثیر مهمی در بقیه زندگی فرد دارند و همچون سایه‌ای زندگی افراد در بقیه دوره‌ها را دنبال می‌کند.

البته نگاه به گذشته و بررسی آن می‌تواند فرد را در فراتر رفتن از این دوران یاری کند. روانشناسان، والدین و روابط را به‌عنوان دلایل مهم و موثری بر مراحل بعدی زندگی در نظر می‌گیرند.

برخی مواقع تحلیل یک مشکل متداول می‌تواند موجب شود دریابیم چرا تجربیات تلخ کودکی می‌تواند زندگی امروزه ما را تحت تاثیر خود قرار دهد.

در اینجا موضوعات متداولی را به تصویر می‌کشیم که می‌تواند نتایج منفی برآمده از دوران کودکی و تاثیرات آن در بزرگسالی را روشن کند:

اگر والدینی سخت‌گیر داشتید از سرزنش‌شدن خواهید ترسید. سخت‌گیری چیزی است که به ترس شکل می‌دهد. کودک با توجه به والد سخت‌گیر خود یادمی‌گیرد که مراقب رفتار و اعمال خود باشد اما زمانی که سخت‌گیری و سرزنش بیش‌ازحد بشود، ترس از سرزنش شدن را با خود به همراه می‌آورد و همین امر به‌نوبه خود از او یک فرد ضعیف و مطیع در محیط کار، در دایره دوستان و محیط‌های ورزشی و سایر محیط‌های مشابه می‌سازد. این نوع رفتارها می‌تواند موجب رفتارهای عکس هم شود به‌طوری‌که فرد سرکش می‌شود و از این طریق یک مکانیسم دفاعی برای خود انتخاب می‌کند.

اگر مورد زورگویی واقع‌شده‌اید، این احتمال وجود دارد که خجالتی شوید. تجربه زورگویی در دوران کودکی می‌تواند موجب احساس شرمندگی و خجالتی شدن در بزرگسالی بشود. این موضوع می‌تواند توانایی فرد برای پیدا کردن دوستان را تحت تاثیر خود قرار دهد، زیرا صحبت کردن با سایر افراد به اعتمادبه‌نفس نیاز دارد. البته این وضعیت می‌تواند موجب ویژگی‌های قدرتمند شخصیتی همچون احساس همدلی و حس احترام به دیگران شود.

اگر با کلمات زننده سرزنش شده‌اید، از اشتباه‌کردن خواهید ترسید. کلمات زننده می‌توانند بیش از خشونت فیزیکی تخریب‌گر باشند. آن‌ها می‌توانند فرد را از اشتباه کردن بترسانند و این کار به معنای اجتناب از برخی موقعیت‌ها در زندگی است. این مساله می‌تواند موجب انتخاب چنین کلماتی در بزرگسالی فرد شود یا برعکس نفرت از کلمات زننده و سرزنش افزایش یابد و احساس حقارت هرگز از بین نرود.

اگر از سوی فردی که برایتان اهمیت زیادی دارد، طرد شده باشید، بیش‌ازحد گوشه‌گیر می‌شوید. طرد شدن در مدرسه شاید اتفاق رایجی باشد و ما را بیش‌ازپیش محکم و قوی کند اما طرد شدن از سوی پدر یا مادر، خواهر یا برادر یا مانند آن می‌تواند تاثیرات روانی عمیقی بر ایجاد روابط در باقی عمر بگذارد. اعتماد، مساله مهمی خواهد بود به‌ویژه اگر شما ترس از طرد شدن داشته باشید. این مساله می‌تواند افراد برونگرایی را به وجود آورد که فاقد مهارت‌های اجتماعی هستند و سایرین را خوار می‌شمارند. این مساله همچنین ممکن است موجب شود که فرد به‌خاطر ترس از آسیب دیدن احساسات خود را پنهان کند. این کار می‌تواند منجر به روابط کوتاه‌مدت و اهمیت ندادن به دیگران شود.

اگر با کمبود توجه مواجه بوده‌اید، ممکن است متزلزل شوید و عشق بیشتری طلب کنید. عدم توجه می‌تواند تزلزل به وجود آورد و همین امر می‌تواند موجب شود فرد تقاضای روابط متعدد یا توقعات غیرواقع‌بینانه از روابطش داشته باشد. این مساله ممکن است درنتیجه مقایسه مداوم با خواهر و برادرها یا اقوام و خویشان و سایر افراد به وجود آید. عدم اعتمادبه‌نفس، رقابت بیش‌ازحد برای کسب محبت و بی‌اهمیت شمردن همدلی را در پی خواهد داشت.

چگونه با این مشکلات برخورد کنیم؟
فهرستی از نتایج مثبتی تهیه کنید که می‌توانید از دل این تجربیات تلخ بیرون بیاورید.

مرور خاطرات شاید دردناک باشد اما فکر کردن به تغییر دادن هویت آن‌ها می‌تواند تجربیات آینده شما را دگرگون کند.

دریابید که چگونه می‌توانید از تجربیات دردناک خود در آینده استفاده بهینه کنید.

با توجه به تاثیرات مثبتی که به دست آورده‌اید، دریابید که چطور می‌توانید از این تجربیات استفاده کنید. برای نمونه اگر احساس همدلی شما درنتیجه تجربیات ناخوشایندی که داشته‌اید، تقویت‌شده، شاید شغلی که دربردارنده تعامل انسانی بیشتری با سایر افراد است، برای شما مناسب باشد.

افکار خود را درباره تجربیات تلخ کودکی با دیگران به اشتراک بگذارید و بار آن را کاهش دهید.

وقتی از احساسات خود صحبت می‌کنید، خشم و احساسات سرکوب‌شده خود را بیرون می‌ریزید. نگاه‌داشتن همه‌چیز کار طاقت‌فرسایی است و به نوعی یک ضعف به شمار می‌رود. بیرون ریختن آن‌ها می‌تواند یک رفتار درمانی باشد. افراد، رفتارها و واکنش‌های متفاوتی دارند و هیچ فردی زندانی کودکی و خاطرات تلخ آن نیست.