تنبیه کردن کودک، چند نوع دارد؟

انسان موجودی آزاد است و این انتخاب و آزادی از ۷ ماهگی کودک به چشم میخورد. انسان در مورد مسائل و امور اخلاقی آزاد است. کودک ، موجود انسانی است که با رفتار صحیح پدر و مادر ( تشویق و گاهی تنبیه مناسب ) احتمال افزایش کار خوب و احتمال خودداری یا کاهش کار بد را از او انتظار داریم.
پس تشویق و تنبیه فقط احتمال افزایش کار خوب و کاهش کار بد را دارد. هرقدر تعداد دستورها بیشتر شود احتمال اجرای دستورها به همان مقدار کاهش می یابد و امکان سرپیچی و لجبازی کودک بیشتر میشود.
قصد نداریم تنبیه را بپذیریم یا رد کنیم؛ بلکه میخواهیم روش اجرای آن را بیاموزیم تا هنگامی که تنبیه را به عنوان یک روش اجرای آن را بیاموزیم تا هنگامی که تنبیه را به عنوان یک روش تربیتی به کار گرفتیم ، تاثیر بیشتری داشته باشد. برای آموختن روش های رفتاری شایسته هم روش های مثبت و هم روش های منفی لازم هستند.

تنبیه بدنی و عاطفی ممنوع
چرا تنبیه بدنی ممنوع است؟
شما چه زمانی کودک خود را می زنید؟نمونه ای از پاسخ های والدین:
- موقعی که از کوره در بروم!
- وقتی کفر منو در بیاره!
- صبرم لبریز بشه!
نقطه ی مشترک این پاسخ ها این است که تنبیه بدنی زمانی اتفاق می افتد که شما خشمگین و عصبانی هستید و به نوعی خشم خود را تخلیه می کنید و میخواهید خشم خود را با ایجاد احساس درد در کودک به او منتقل کنید.
یعنی تنبیه بدنی ، فریاد ، ناسزاگویی و توهین ، فقط راهی برای فروکش کردن و تخلیه ی خشم شماست و هیچ اثر تربیتی برای کودک ندارد. او فقط متوجه می شود که کار اشتباهی انجام شده است؛ ولی نمیفهمد چه خطایی کرده و روش صحیح آن چیست؟
اکثر والدین پس از تنبیه بدنی از عمل خود شرمنده می شوند و خود را سرزنش میکنند که چرا من به او ظلم کردم و او را غیرمنصفانه کتک زدم. آنان برای سرکوب کردن عذاب وجدان خودشان سعی می کنند عمل خود را جبران کنند : پس سراغ کودک می روند او را نوازش میکنند، یا برایشان اسباب بازی میخرند و در مقابل بدرفتاری او کوتاه می آیند و در واقع برای اینکه احساس گناه کمتری داشته باشند به او رشوه میدهند.
به بیان دیگر با این رفتار شما از هر دو طرف پشت بام می افتید و اعتدالی در کار نیست. در این صورت مسلم است که پس از مدتی مشکلات رفتاری کودک افزایش می یابد و شما احساس ناکامی میکنیدو شما با تنبیه بدنی به کودک مجوز یک کار ممنوع یعنی زدن دیگران را می دهید.
شما وقتی فرزندتان را تنبیه بدنی میکنید نمیتوانید از او توقع داشته باشید که خواهرش را نزند یا در مدرسه با دوستانش درگیر نشود و کتک کاری نکند. شما بهترین سرمشق او هستید. فرض کنید فرزندتان در حال فرو بردن یک سوزن در پریز برق است. شما ممکن است فریاد بزنید و بگویید نکن و بلافاصله سوزن را از او می گیرید و ضربه ای با دست به پشت دستش می زنید.

تنبیه عاطفی
تنبیه عاطفی نوعی تنبیه است که به روان کودک ضربه وارد میکند مثل گفتن «دوستت ندارم» ، «میروم مامان یکی دیگه میشوم!» ، « از خونه میندازمت بیرون» ، «تو بچه بدی هستی».
یا توهین (نفهم) ؛ ناسزاگویی( بیشعور) ؛ تمسخر (تو هنوز نمیتوانی تنهایی دستشویی بروی) ؛ تحقیر ( نی نی کوچولو شدی) ؛ سرزنش (دست و پا چلفتی ) ؛ تهدید کردن ( می کشمت) ؛ دروغ گفتن و ترساندن کودک (می دمت دست پلیس) و...

عوارض تنبیه بدنی و عاطفی
این نوع برخوردها نه تنها به روابط عاطفی مثبت بین کودک و والدین صدمه میزند، بلکه آسیب های روانی جدی ای را نیز به کودک وارد میکند؛ زیرا به کل شخصیت بچه آسیب میرساند ، قادر به خاموش کردن بدرفتاری نیست و موجب مقابله جویی ، انتقام طلبی ، کینه توزی ، منفی گرایی ، افزایش بدرفتاری ، لجبازی ، پرخاشگری ، اضطراب ، شب ادراری ، لکنت زبان ، ناخن جویدن ، خودآزاری ، افسردگی و تخریب شدید اعتماد به نفس می شود.
مطالعات نشان داده که تنبیه بدنی در دختران سبب اضطراب و افسردگی ، و در پسران سبب پرخاشگری ، لجبازی و عصبانیت میشود.
چون چنین کودکی به علت ذهنیت بدی که از خود و خانواده اش پیدا میکند و این که « من دوست داشتنی نیستم» و « والدینم مرا دوست ندارند» بر بدرفتاری هایش می افزاید و در نتیجه کمتر تشویق و بیشتر تنبیه میشود و به مرور از والدین خود بیشتر فاصله میگیرد.
همچنین کم کم از طرف افراد مثبت طرد میشود و با افراد هنجار شکن تشکیل گروه میدهد که سعی دارند به دیگران آزار برسانند و از آنان انتقام بگیرند. تهدید به زدن ، برابر با زدن است. پس تهدید به زدن ممنوع.