تنبیه بدنی کودکان، بلی یا خیر؟

پروفسور «جیناگرین»، کارشناس تحلیل رفتار کودکان، معتقد است مهمترین راه از بین بردن عادات بد کودکان توجه به رفتارهای مثبت و تشویق آنها به خاطر کارها و عادات خوب است. تنبیه کردن کودکان ممکن است موجب ترک رفتار نادرست آنها شود، اما اغلب آثار سوء و ناخواسته‌ای روی کودکان، در حال یا آینده می‌گذارد.
کودکی که تنبیه شده ممکن است نسبت به فردی که وی را تنبیه کرده واکنش منفی نشان دهد یا حتی به او حمله‌ور شود و پرخاش کند و یا از آن فرد برای همیشه دوری کند. به جای تنبیه کردن کودکان به خاطر رفتارهای بد، بهتر است به رفتارهای خوب آنها بیشتر توجه و آنها را تشویق و ترغیب کرد. تایید و تشویق رفتارهای خوب اگر تداوم داشته باشد، در کودک نهادینه می‌شود.
پروفسور «نورین جانسون»، روانشناس کودکان، می‌گوید: «اگر می‌خواهید کودکی دوست‌داشتنی، مؤدب و منضبط داشته باشید، از تنبیه کمتر استفاده کنید و در عوض روش‌های مناسب پدرانه و یا مادرانه را به کار برید. مثلا در مورد کودکان کم سن و سال‌تر، با سرگرم کردن آنها یا فراهم کردن وسایل تفریح و بازی، فکر و ذهن‌شان را از آن رفتار بد منحرف کنید یا برای آنها محدودیت قائل شوید؛ مثلا بگویید چون فلان کار بد را انجام داده نمی‌تواند برنامه تلویزیونی مورد علاقه خود را ببیند یا او را به پارک نمی‌برید و یا برای مدت کوتاهی به او توجه نکنید و به عبارتی با او قهر کنید تا متوجه شود از کار بدی که انجام داده ناراحت هستید.
در مورد کودکان بزرگ‌تر می‌توانید انتظارات و خواسته‌های خود را بیان کرده و به آنها گوشزد کنید که در قبال رفتارهای بدی که خواهند داشت چه عواقبی در انتظارشان خواهد بود.
تنبیه‌های بدنی و تنبیه‌های سخت و خشن می‌تواند باعث بروز رفتارهای پرخاشگرانه و تهاجمی کودک در آینده شود که اغلب منجر به سوءرفتارهای جدی و خشونت می‌گردد. یک پدر و مادر خوب و آگاه تنبیهات غیرخشن و متناسب با سن کودک در نظر می‌گیرند. پروفسور جانسون معتقد است که والدین، خود باید یک الگوی مناسب رفتاری مثبت برای فرزندانشان باشند و با در نظر گرفتن تنبیه‌ها و محدودیت‌های منطقی و عاقلانه اما محکم و قاطع به آنها بفهمانند که رفتارهای بد، عواقب منفی دارد.
از طرف دیگر، حتما فرزندان خود را به خاطر کارهای خوب و مثبت‌شان تحسین و تشویق کنید؛ چرا که تاثیرات مثبت بسیاری دارد. تعلیم و تربیت تنها در نظر گرفتن تنبیه برای رفتارهای بد کودک نیست، بلکه تشویق کردن او به خاطر اعمال و رفتارهای خوبش نیز هست تا به این ترتیب این رفتارها در او نهادینه شود.
به جای اینکه به کودک خود دائما کارهای بد و نادرستش را گوشزد کرده و او را از انجام آن کار نهی کنید، به او بگویید که چه کاری درست است؛ مثلا به جای اینکه به کودک بگویید: «اینقدر روی کاناپه نپر!» به او بگویید «لطفا روی کاناپه بنشین و پاهای خود را روی زمین بگذار».
مراقب باشید کودک را با تنبیه‌هایی که نمی‌توانید از عهده آن برآیید، تهدید نکنید؛ مثلا به او نگویید که «دیگر اجازه نمی‌دهم تلویزیون تماشا کنی»؛ زیرا نمی‌توانید این تنبیه را برای مدت‌های طولانی انجام دهید، در نتیجه کودک نسبت به اعمال قدرت شما دچار تردید می‌شود و شما را باور نمی‌کند. بهتر است به او بگویید: «امروز نمی‌توانی برنامه مورد علاقه خود را تماشا کنی». حتما به آنچه که می‌گویید عمل کنید تا کودک متوجه قدرت و قاطعیت شما بشود.
همچنین، تنبیه‌های طولانی‌مدت برای او در نظر نگیرید؛ مثلا نگویید: «تا یک ماه تو را به پارک نمی‌برم» این تنبیه انگیزه انجام کار خوب را در کودک از بین می‌برد.

و اما چند نکته در مورد تنبیه بدنی کودکان
هیچ تنبیهی بدتر از تنبیه بدنی نیست، زیرا به کودکان یاد می‌دهد که هر وقت از کسی عصبانی شدی می‌توانی او را بزنی!

تنبیه بدنی ممکن است به کودک آسیب بزند.
تنبیه بدنی نمی‌تواند رفتار بد کودک را مهار کند، بلکه فقط باعث می‌شود او از والدین خود بترسد و سعی کند به طور مخفیانه کار خود را انجام دهد.
در بعضی کودکان، تنبیه بدنی نتیجه کاملا عکس دارد؛ زیرا برخی کودکان که به دنبال جلب توجه والدین خود هستند، تنبیه بدنی برای آنها نوعی پاداش به شمار می‌آید. در نظر چنین کودکی توجه کردن به او حتی اگر به قیمت تنبیه کردن باشد، بسیار بهتر از عدم توجه است!