چگونگی رفتار با کودکان، روش های صحیح برخورد

رفتار با کودکان و فرزندان چگونه باید باشد؟ سن تربیت کودک از چه زمانی شروع می شود؟ والدین به عنوان مهم ترین الگوهای تقلیدی کودکان، نقش مهمی در نحوه شکل گیری رفتار و تربیت فرزندان دارند. سرمشق قرار دادن والدین به عنوان الگوهای مثبت و سازنده، عامل اصلی در رشد و پیشرفت مناسب فرزندان است. در مقابل والدین با شیوه های ارتباطی نامناسب، احتمال مشکلات رفتاری و آسیب های روانی را در فرزندانشان بیشتر می کنند، عاملی که مانع از شکوفایی استعدادهای او می شود. بنابراین آگاهی والدین از نحوه تربیت و برخورد با کودکان اهمیت زیادی دارد. در ادامه به بایدها و نبایدهای چگونگی رفتار با کودکان خانواده می پردازیم.
والدین به عنوان ارکان اصلی در تربیت کودک، نقش مهمی در رشد اجتماعی، سلامت روانی و موفقیت های تحصیلی فرزندان دارند. در ادامه روش های صحیح برخورد با کودکان خانواده را بررسی می کنیم:

۱- والدین، الگوی رفتاری مناسب برای فرزندان
در ابتدا از خودتان شروع کنید تا الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید، سپس از کودک توقع داشته باشید که استاندارهای اخلاقی تان را رعایت کند. پس اگر می خواهید کودکی مودب داشته باشید لازم است در درجه اول خودتان در گفت و گو و تعامل با فرزندتان، از کلماتی مانند " لطفا" ، " ممنونم" یا "ببخشید" استفاده کنید تا این نحوه صحبت کردن در فرزندتان درونی شود.

2- اولویت های اخلاقی خود را مشخص کنید
اگر می خواهید مدل رفتاری مناسبی برای فرزندتان باشید لازم نیست که والدی بی نقص و کمال گرا باشید. اولویت های خود در ارزش های اخلاقی را مشخص کنید و براساس آن سعی کنید الگوی مناسبی برای فرزندان باشید. به عنوان مثال اگر بخشش و سخاوتمندی برایتان اهمیت دارد، با بخشش دیگران این معیارهای اخلاقی را در کودک درونی کنید.

3- عذرخواهی کردن بابت اشتباهات
زمانی که کار نادرست یا اشتباهی انجام دادید، عذرخواهی کنید. این موضوع در نحوه رفتار با کودک نیز حائز اهمیت است. چون کودک می آموزد که در مقابل رفتارهای اشتباهی که انجام می دهد مسئول است و باید درصدد جبران برآید، همچنین با احترامی که برای کودکتان قائل می شوید، عشق و علاقه خودتان را به او نشان می دهید.

4- تقاضای کمک برای انجام کارهای روزانه
درخواست کمک برای کارهای مربوط به امور خانه در ایجاد اعتماد به نفس و حس استقلال در فرزندان اهمیت دارد. البته این درخواست ها باید متناسب با سطح توانایی شناختی و جسمانی او باشد. واگذری مسئولیت به فرزندان در رشد توانایی اجتماعی کودک و آمادگی او برای ورود به جامعه لازم است. در واقع با این کار مسئولیت پذیری در کودک تقویت می شود. حتی شکست در انجام وظایف می تواند تجربه ای برای موفقیت های بعدی باشد. فرزندان تعامل شما با دیگران را مشاهده می کنند و با وظایفی که به آن ها واگذار می کنید در محیطی امن به تمرین آموخته های خود می پردازند.

5- وضع قوانین واضح و روشن
مهم است که فرزندان از ثبات قوانین خاطر جمع باشند تا دچار تشویش، ابهام و ناامنی نشوند و بتوانند خود را با قوانین و مقررات خانواده وفق دهند و به طور مناسب برنامه ریزی کنند.

6- آموزش خود مراقبتی
سطح استرس والدین و ناراحتی های آن ها، فرزندان را تحت تاثیر قرار می دهد. پس با مراقبت از سلامت روانی خود با روش های مختلف مانند ورزش کردن، توجه به تفریحات و سرگرمی یا گذراندن زمانی برای خودتان به فرزندتان نشان می دهید که به بهزیستی روانی خودش اهمیت دهد.

7- اهداف و علاقه مندی هایتان را دنبال کنید
فرزندان نحوه خوب زندگی کردن را با توجه به تمایل والدین برای تحقق خواسته ها، آرزوها و سرگرمی هایشان می آموزند. پس والد بودن به این معنا نیست که با از خودگذشتگی بیش از اندازه زندگی خودتان را وقف فرزندان کنید. در تلاش باشید تا علاقه مندی های خود را دنبال کنید تا فرزندان بیاموزند اولویت های خود را مشخص کنند و به سمت اهداف خود حرکت کنند.

8- تقویت رفتارهای مثبت
زمانی که متوجه می شوید فرزندتان تغییرات مثبتی در رفتارش نشان می دهد، هر چند این تغییر، کوچک باشد او را تشویق کنید. بهتر است به جای جملات کلی مانند "امروز خیلی خوب بودی"، از جملاتی استفاده کنید که تاکید بر رفتار مثبت او باشد، مانند "ازت ممنونم که در مراقبت از خواهر کوچکترت به من کمک کردی".

9- سناریو سازی و نقش بازی کردن برای تقویت رفتارهای پسندیده
برای این تمرین، یک موقعیت دشوار خیالی ایجاد کنید و با همراهی فرزندتان هر کدام نقشی در این نمایش بر عهده بگیرید. موقعیت های چالشی ایجاد کنید و به این شیوه رفتار مناسب در موقعیت های گوناگون را با او تمرین کنید. این تکنیک به کودک کمک می کند تا این آموزه ها را بتواند به موقعیت های واقعی ترمیم دهد.

10- حفظ آرامش در مواجهه با اشتباهات فرزندان
واکنش های رفتاری و عصبانیت خود را در برخورد با خطاهای فرزندتان مدیریت کنید. اگر شاهد رفتارهای گستاخانه در او بودید، به جای این که شخصیت او را زیر سوال ببرید یعنی به او بگویید که "خیلی پسر بدی هستی" به رفتار اشتباه او اشاره کنید و بگویید "این کارت مرا ناراخت می کند".
در شرایط بحرانی دقایقی محیط را ترک کنید تا آرامش خودتان را با نوشیدن آب یا تنفس عمیق بازیابید. به خودتان اطمینان دهید که می توانید از پس این موقعیت بر بیایید. حواستان باشد تحت هیچ شرایطی از خشونت و تنبیه بدنی استفاده نکنید؛ چون فرزندتان می آموزد در موقعیت های مشابه که قادر به حل مسئله نیست، از خشونت استفاده کند. همچنین به روابط شما و فرزندتان آسیب می زنید که با مشکلات روحی و عاطفی او همراه است.