تربیت صحیح کودک، این نکات را رعایت کنید

روزنامه ایران: تربیت و بزرگ کردن کودکان در دنیاى امروز براى والدین امر مشکل و پیچیده اى شده است. والدین همواره نگران آن هستند که فرزندانشان به خوبى تربیت و بزرگ نشود. در این زمینه نکاتى وجود دارد که رعایت آنها از سوى والدین مى تواند به تربیت مناسب کودکان کمک کند.

به اندازه کافى به کودکان محبت کنید

مهم ترین وظیفه والدین این است که عشق و محبت خود را به فرزندانشان نشان دهند. مورد محبت قرار گرفتن از سوى والدین به کودکان احساس امنیت و تعلق خاطر مى دهد. محبت بجا و مناسب به کودکان باعث تعدیل در رفتارهاى دشوار آنها مى شود. والدین باید در مورد محبت کردن به کودکان دو نکته را درنظر داشته باشند.

اول این که محبت کردن به کودک باید دائمى و بدون قید و شرط باشد. حتى زمانى که کودکان رفتار نامناسب نشان مى دهند نباید به یکباره محبت والدین قطع شود. نکته دیگر این که والدین باید محبت و عشق خود به فرزندانشان را بیان کنند و آن را به صورت آشکار و به شیوه هاى مختلف مثل بغل کردن، تعریف و ستایش کردن آنها نشان دهند. به گونه اى که فرزندان در محبت و عشق والدین به خود تردیدى راه ندهند.

نظم و قوانین مثبت و سازنده بر قرار کنید

بعد از محبت کردن، دومین نکته مهم آن است که قوانین و دستورالعمل هایى را براى کودکان به وجود بیاورید و از رعایت آنها مطمئن شوید. رعایت انضباط و قوانین اعمال شده از سوى والدین، موجب مى شود کودکان راحت تر با قوانین دنیاى بیرون کنار بیایند. همچنین، این امر، موجب تعدیل و سازگارى فرزندان با اطرافیان مى شود.

بهتر است براى این که از اجراى قوانین اعمال شده اطمینان حاصل کنید از عباراتى مانند «این کار را انجام بده» استفاده کنید به جاى این که از واژه منفى و واکنش برانگیز «این کار را نکن» استفاده کنید. وقتى تنبیهى را براى رفتار دشوار و تخطى از قوانین آنها در نظر مى گیرید حتماً آن کار را انجام دهید چرا که اگر مرتب از حرف خود سرپیچى کنید فرزندانتان به حرف شما اطمینان نخواهند داشت.

اگر قرار است تنبیهى را براى کارهاى نامناسب آنها اعمال کنید، این کار را بلافاصله پس از مرتکب شدن کار نادرست انجام دهید چرا که تأثیر آن بیشتر خواهد بود. تنبیه را منوط به حضور همسرتان نکنید. هرگز نگویید صبر کن تا پدرت یا مادرت به خانه برگردد! اختلاف خود با همسرتان را در مورد نحوه تربیت کودک در حضور او مطرح نکنید. همیشه سعى کنید اگر در این زمینه با همسر خود اختلافى دارید در خفا حل کنید. این کار موجب مى شود تا فرزندتان از هر دوى شما حرف شنوى داشته باشد.

هرگز کودکان را در حضور دیگران تنبیه نکنید. تنبیه در جلوى دیگران حتى موجب تشدید رفتار بد و نابهنجار او خواهد شد. تنبیه شدن در حضور دیگران موجب خرد شدن شخصیت کودکان مى شود و تنفر نسبت به والدین را به وجود مى آورد.

قوانین واضح و مشخص را براى کودکان تعیین کنید

کودکان نباید در مورد نوع قوانین و چگونگى رعایت آنها دچار ابهام شوند. قوانین باید ساده و قابل اجرا باشد.

قوانین ایجاد شده باید منطقى و عقلانى باشد. فلسفه رعایت این قوانین باید از سوى والدین براى کودک توضیح داده شود. به کودکتان توضیح دهید که رعایت این قوانین به نفع خود اوست و رعایت نکردن آنها موجب پشیمانى او خواهد شد.

همواره انعطاف پذیر باشید

با فرزندانتان راجع به قوانین صحبت کنید. در صورت امکان، در مورد بعضى از قوانین به توافق برسید. ممکن است قوانین تأثیر مختلفى بر کودکان با توجه به نوع شخصیت آنها داشته باشد. در این زمینه شخصیت کودک، عامل محورى است. باید با توجه به نوع شخصیت کودکان و علایق آنها قوانین تنظیم و اجرا شود.

به خاطر داشته باشید که شما سال ها تجربه دارید بنابراین در اجراى دستورالعمل ها و قوانین خود درنگ نکنید و قاطع باشید. هرگز اجازه ندهید فرزندتان نظر شما را راجع به قوانین و تنبیهى که از نظر شما حتماً باید اجرا شود تغییر دهد. براى مثال اگر فرزندتان عمداً به کسى یا چیزى آسیبى رساند باید حتماً عذرخواهى کند و تنبیه لازم براى مثال کم کردن پول توجیبى او یا محروم شدن از فعالیت هاى مورد علاقه اش اعمال شود. البته در این مورد نباید زیاد افراط شود و حتماً از تنبیه هاى بدنى پرهیز شود.

اوقاتى را با فرزندانتان سپرى کنید

زمان هاى بیکارى و اوقات فراغت خود را با فرزندانتان سپرى کنید. براى مثال، اوقاتى را در روز به بازى با فرزندانتان اختصاص دهید. در بازى با آنها هدف باید فقط سرگرم کردن او باشد و نه اعمال قدرت و نفوذ خود بر او.

با هم صحبت کنید

با فرزندانتان راجع به مسائل واقعى زمانى صحبت کنید که مطمئن هستید آنها حوصله دارند و به حرف شما گوش مى دهند.

به فرزندانتان نحوه انجام امور مختلف را آموزش دهید

براى مثال مى توانید به آنها نحوه آشپزى کردن و حتى تعمیر لوازم منزل را یاد بدهید. این کار موجب مى شود تا آنها احساس کنند مفیدند.

آنها را تشویق کنید تا در انجام امور منزل با شما همکارى کنند

روح تعلق و دلبستگى به خانواده در حین همکارى در منزل به وجود مى آید و تقویت مى شود. تعطیلات را با هم سپرى کنید. با هم به رستوران بروید و در فعالیت هاى اجتماعى، ورزشى و مذهبى شرکت کنید. به جاى تماشاى تلویزیون، بازى هاى خانوادگى انجام دهید. هرگز اسباب بازى و هدیه دادن، جاى با والدین بودن را براى آنها نمى گیرد.

ارزش ها و اصول اخلاقى را به آنان بیاموزید

آموختن ارزش هاى درست و مورد قبول همگان موجب سازگارى و پذیرفته شدن فرزندتان در جامعه مى شود. به فرزندانتان یاد دهید تا با دیگران با مهربانى، احترام و درستکارى و همانگونه که دوست دارند با آنها رفتار شود، رفتار کنند. بر رفتارهاى درست در خانه تأکید کنید. در خانه درست رفتار کنید تا کودکانتان رفتار درست را از شما بیاموزند. در مورد فلسفه و اهمیت اخلاق و ارزش هاى انسانى با فرزندانتان صحبت کنید.

به فرزندانتان بیاموزید تا همواره حقیقت را بگویند و راستگو باشند. به آنها یاد دهید حتى در مواقعى که امر نادرستى انجام داده اند و گفتن آن به زیان آنهاست، حقیقت را بگویند.

احترام متقابل را در فرزندانتان بپرورانید

براى تقویت و رشد احترام در بچه ها، باید در خانواده بین اعضا احترام متقابل وجود داشته باشد. والدین باید با احترام با کودکان رفتار کنند.

والدین باید همواره براى نشان دادن سپاسگزارى خود به فرزندانشان از کلماتى مانند «متشکرم» و «بسیار ممنونم» استفاده کنند و در صورتى که اشتباهى انجام داده اند بایداز فرزندان خود عذرخواهى کنند. همچنین والدین بایدکودکان را وادار کنند تا همواره با رعایت ادب و احترام با آنها رفتار کنند. اگر فرزندان با والدین با احترام برخورد نکنند، آن رفتار در آنها درونى مى شود.

به حرف هاى آنها گوش بسپارید

والدین باید حتى با وجود مشغله زیاد از همان اوایل دوران کودکى به حرف هاى کودکانشان گوش بسپارند. گوش کردن به حرف هاى فرزندانتان موجب مى شود تا آنها حرف هاى درون خود را بدون ترس از دست دادن محبت والدین بیان و خشم و عصبانیت خود را در حضور شما تخلیه کنند.

همواره مشاور و راهنماى آنها باشید

وقتى آنها به مشکل بر مى خورند راهنمایى هاى لازم را به آنها ارائه دهید. در این مورد سعى نکنید که عقاید خود را به زور به آنها تحمیل کنید.
میوه ممنوعه همیشه وسوسه انگیز است. بنابراین سعى کنید با آنها راجع به فعالیت هاى نامطلوب به تدریج صحبت کنید و آنها را با علت و استدلال قانع کنید. اگر عقاید شما درست و منطقى باشد مطمئن باشید کودکان به آن عمل خواهند کرد.

استقلال و به خودمتکى بودن را در آنها تشویق کنید

به تدریج به فرزندانتان آزادى و استقلال دهید و کنترل خود بر زندگى آنها را کم کنید. با استقلال منطقى دادن به آنها احترام و محبت خود را به آنها نشان مى دهید. در ابتدا، فقط باید به آنها آزادى تصمیم گیرى در موضوع ها و مسائل جزئى داده شود. بعدها به مرور زمان به آنها آزادى تصمیم گیرى در امور بزرگ تر را مى دهید. اما باید همیشه براى دادن مشاوره و راهنمایى به آنها آمادگى داشته باشید. فرزندان شما هرچقدر هم که بزرگ شده باشند به مشورت و استفاده از تجربیات شما نیاز دارند.