کاشت حلزون شنوایی، سن طلایی

آیا می‌دانید هر سال در کشور ما حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نوزاد متولد می‌شود که از هر یک هزار مورد تولد، یک نوزاد ناشنواست؟ متاسفانه از آنجا که شنیدن مقدم بر گفتار است، در صورتی که تحریک شنوایی در کودکی به‌دلیل اختلال شنوایی اتفاق نیفتد، متعاقب آن مرکز گفتار در مغز فعال نشده و کودک نخواهد توانست به‌طور طبیعی از سن یک تا دو سالگی شروع به صحبت کند. به بیان دیگر اگر کودک ناشنوا به‌درستی و در زمان مناسب درمان نشود، نمی‌تواند گفتار پیدا کند و در نتیجه ناشنوا و ناگویا خواهد شد.

---

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره شنوایی سنجی یا ادیومتری و اهمیت انجام آن

---

خوشبختانه به کمک روش‌های نوین امروزی در صورتی که کودک ناشنوا به‌موقع شناسایی و درمان شود، محرومیت‌های رایج میان افراد دارای معلولیت را نخواهد داشت و از نعمت گفتار و شنیدن برخوردار خواهد شد. از همین رو است که امروزه بر غربالگری شنوایی اولیه نوزادان تاکید می‌شود تا از این طریق، نوزادان ناشنوا به‌سرعت شناسایی شوند تا با کمک‌های حمایتی دولت نسبت به درمان مناسب آن‌ها نظیر تهیه سمعک، کاشت حلزون شنوایی و توانبخشی اقدام شود. از آنجاکه این اقدامات درمانی بسیار پرهزینه است، حدود ۹۰ درصد هزینه آن را دولت و بقیه را خانواده‌ها پرداخت می‌کنند.

در این میان سهم خانواده حدود شش میلیون تومان است و خانواده‌های محروم و مستمند برای پرداخت آن به حمایت سازمان‌های خیریه و نهاد‌های کمک‌رسان اجتماعی نیاز دارند. تقریبا هر سال از یک هزار نوزادی که مورد کاشت حلزونی قرار می‌گیرند ۳۰۰ تا ۴۰۰ نوزاد به مساعدت خیرین نیاز دارند که این کمک در کشور ما با مشارکت سازمان بهزیستی، بنیاد خیریه شنوایی‌بخشی شفاء (بخشش) و سایر خیرین تامین می‌شود. با توجه به اهمیت این نوع درمان در دوره نوزادی با دکتر محمد اجل‌لوئیان، جراح و فوق‌تخصص گوش و حلق و بینی و مدیرعامل بنیاد بخشش درباره جوانب مختلف درمان اختلالات ناشنوایی از طریق کاشت حلزون شنوایی گفتگو کرده‌ایم.

کاشت حلزون به عنوان راه حلی متحول کننده برای افراد مبتلا به کم شنوایی شدید پدید آمده است و در جایی که سمعک ها دیگر کارایی لازم را ندارند، این روش به کمک افراد کم شنوا و ناشنوا می‌آید. برخلاف سمعک‌هایی که صداها را تقویت می‌کنند، کاشت حلزون قسمت‌های آسیب‌دیده گوش را دور می‌زند و مستقیماً عصب شنوایی را تحریک می‌کند و نمایش منحصر به فردی از صداها را به مغز ارائه می‌کند.

سفر به سمت بهبود شنوایی با کاشت حلزون شامل چندین مرحله است:

• ارزیابی: کاندیداها تحت ارزیابی های کامل قرار می گیرند تا مشخص شود که آیا برای این روش مناسب هستند یا خیر.
• جراحی: ایمپلنت از طریق جراحی در زیر پوست قرار می گیرد و الکترودها در حلزون گوش قرار می گیرند.
• فعال سازی و توانبخشی: پس از بهبودی، ایمپلنت فعال می شود و بیماران برای تطبیق با شیوه جدید شنوایی خود، توانبخشی شنوایی را آغاز می کنند.

---

پیشنهاد ویژه نی نی بان:  فواید یائسگی، پیش به سوی زندگی بهتر

---

کدام دسته از افراد برای بهبود شنوایی و گفتار به کاشت حلزون شنوایی نیاز دارند؟

اصولا معیار‌های کاشت حلزون در دنیا نسبت به کشور ما کمی تفاوت دارد. معیار‌های علمی این است که هر فردی که از سمعک بهره خوبی نمی‌برد و نمی‌تواند با سمعک ارتباط واضح و کامل اجتماعی داشته باشد، می‌تواند از کاشت حلزون استفاده کند. چنین شخصی بعد از کاشت می‌تواند کلمات را واضح‌تر و با شفافیت بهتری بشنود. اما در کشور ما معیار‌های کاشت حلزون این است که تا وقتی یک فرد می‌تواند استفاده خوبی از سمعک ببرد، کاندیدای کاشت حلزون نیست. به این دلیل فقط در بعضی موارد می‌توانیم کاشت حلزون را انجام دهیم. مثلا از نظر علمی برای کسانی که یک گوش شنوا و یک گوش ناشنوا دارد، در گوش ناشنوا می‌توانیم کاشت حلزون بکنیم، زیرا در گوش ناشنوا سمعک معمولا پاسخ نمی‌دهد. اما در معیار کشوری برای کسی که یک گوش ناشنوا دارد کاشت حلزون نمی‌کنیم.

کاشت حلزون می تواند زندگی را برای گروه های مختلف افراد تغییر دهد:

• افراد با آسیب شدید تا عمیق گوش داخلی: برای کسانی که به دلیل آسیب گوش داخلی دچار کم شنوایی شدید هستند و از سمعک سود چندانی نمی برند، کاشت حلزون می تواند به طور قابل توجهی توانایی شنیدن و گفتار را برای آن‌ها بهبود بخشد.
• کودکان مبتلا به ناشنوایی پیش زبانی: مداخله زودهنگام با کاشت حلزون در کودکانی که ناشنوا به دنیا می آیند یا شنوایی خود را قبل از یادگیری صحبت کردن از دست می دهند، بسیار مهم است. این درمان آنها را در یک دوره بهینه برای توسعه مهارت های گفتاری و زبانی در معرض صداها قرار می دهد.
• بزرگسالان مبتلا به کم شنوایی پس از فراگیری زبان: بزرگسالانی که پس از فراگیری زبان شنوایی خود را از دست می دهند اغلب با برقراری ارتباط مشکل دارند. کاشت حلزون می‌تواند به بازیابی توانایی آنها برای شرکت در مکالمات و لذت بردن از صداهایی که زمانی می‌شناختند، کمک کند.
• بیماران مبتلا به ناشنوایی در یک گوش: افرادی که کم شنوایی عمیق در یک گوش دارند می توانند از کاشت حلزون در گوش آسیب دیده برای بهبود محلی سازی صدا و کاهش اثر سایه سر، بهره ببرند.
• افرادی که وزوز گوش را تجربه می کنند: برخی از بیماران پس از دریافت کاشت حلزون در گوش آسیب دیده، کاهش وزوز یا زنگ در گوش را گزارش می کنند.

---

مطالب پیشنهادی: تست شنوایی سنجی OAE برای بررسی حلزون گوش

---

بله کسی که کم‌شنوایی خیلی عمیق و ناشنوایی دوطرفه دارد و از عمر ناشنوایی‌اش بیشتر از ۱۰ سال نگذشته برای کاشت حلزون شنوایی مناسب است. انتظار ما این است که چنین افرادی با کاشت حلزون، شنوایی خوبی پیدا کنند. اما در مورد گفتارشان نمی‌توان مطمئن بود؛ زیرا اصلاح گفتار بستگی به این دارد که چه مقدار از مراکز مغزی از بین رفته و این‌که فرد چه مقدار بعد از کاشت حلزون می‌تواند گفتاردرمانی داشته باشد.

سن مناسب برای کاشت حلزون در کودکان ناشنوا شش ماهگی تا یک سالگی است؛ یعنی در صورتی که تشخیص زودهنگام ناشنوایی انجام بگیرد و اقدامات اولیه مثل گذاشتن سمعک و توصیه‌های دیگر موفق نباشد و بهبودی حاصل نشود، سن یک‌سالگی بهترین زمان برای کاشت حلزون محسوب می‌شود. در این شرایط و حدود دو سال پس از کاشت، انتظار داریم کودک شنوایی خوب و گفتار معمولی داشته باشد.

این کودکان رشد گفتاری و فعالیت‌های اجتماعی‌شان مثل دیگر کودکان خواهد بود. البته هر چه سن کاشت بالاتر برود میزان پاسخ‌دهی هم از نظر شنوایی و هم گفتاری پایین می‌آید.

همه مطالعات تایید می‌کند بهترین سن برای کاشت حلزون زیر سه‌سالگی است و بعد از آن به‌تدریج، پاسخ فرد به نتایج کاشت کم می‌شود. به همین دلیل در فردی که ۱۰‌ساله است و استفاده خوبی از سمعک هم نداشته و هیچ‌گونه ذخیره کلمات هم ندارد، اصولا کاشت حلزون پیشنهاد نمی‌شود. کسانی که در سنین بالاتر جراحی کاشت حلزون می‌شوند، افرادی هستند که در سنین زیرسه‌سالگی کمی شنوایی داشته‌اند و حالا در دهه دوم عمر، بازدهی سمعک در آن‌ها به صفر رسیده و به این ترتیب بازدهی شنوایی و گفتاری پس از کاشت در آنان بسیار خوب خواهد بود.

در کسانی که قبلا سابقه خوب شنوایی داشته‌اند، سال‌ها می‌شنیده‌اند و بر اثر حادثه‌ای ناشنوا شده‌اند، مدت کوتاهی بعد از کاشت امکان شنوایی خوب دارند. ولی کودکانی که اصولا سابقه شنوایی ندارند، بعد از کاشت نمی‌شنوند و باید مدت‌ها (۱۰۰ تا ۲۰۰ جلسه) گفتاردرمانی و تربیت شنیداری شوند تا بعد از آن به‌تدریج شنوایی خوبی پیدا کنند. پس صرف انجام کاشت حلزون منجر به شنوایی نمی‌شود و توانبخشی جزو ضروری برای ایجاد شنوایی پس از کاشت محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید:

کاشت حلزون شنوایی برای چه کسانی مناسب نیست؟

---

پیشنهاد ویژه نی نی بان:  قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب

---

بله. در سنین بعدی هم می‌تواند برای کودک شنوایی پایدار و خوبی ایجاد کند. البته دستگاه کاشت حلزون دوقسمتی است؛ آن قسمت که توسط جراح زیر پوست گذاشته می‌شود، دائمی است و معمولا به تعویض نیاز ندارد، اما دستگاه پردازشگر که روی پوست سر قرار دارد، به‌دلایل مختلف امکان خراب شدن دارد و با تعویض قابل اصلاح است.

بله هم بزرگسالان و هم کودکان می‌توانند پس از کاشت در تعامل با دیگران باشند؛ چنان‌که کودکانی که کاشت حلزون در موردشان انجام شده است در مدارس معمولی با دیگر بچه‌ها درس می‌خوانند.

برخلاف سمعک که عارضه ندارد یا عوارض جزئی دارد، جراحی کاشت عوارضی دارد. یعنی یک جراحی بزرگ است و قطعه‌ای زیر پوست کار گذاشته می‌شود که ارتباط آن در گوش داخلی با مایع مغزی است.

ممکن است بعد از آن مننژیت، آبسه مغزی یا فلج عصب صورت یا عفونت اتفاق بیفتد. اما درصد وقوع این عوارض بسیار کم است؛ به‌نحوی که در آمار‌های جهانی در یک درصد موارد و در آمار‌های کشوری در برخی مراکز ۰/۳ درصد است.

این حلزون طراحی شده که تا صد سال کار کند. معمولا کسانی که ۳۰ سال است کاشت انجام داده‌اند با بخش داخلی دستگاه مشکلی نداشته‌اند؛ ولی در مورد پردازشگر خارجی نیاز است هر ۱۰ سال یک‌بار تعویض و ارتقا داده شود.

بله. در کودکان بسیار رضایت‌بخش است و شنوایی عالی به‌دست می‌آید. ولی در بزرگسالی، مراکز گفتاری و شنیداری به اندازه کافی رشد کرده و توصیه به کاشت نمی‌شوند. مگر در شرایط خاصی که پیشتر گفتم.

کسانی که کاشت انجام می‌دهند نباید هرگز در معرض نویز برق فشار قوی و نباید در مواجهه با صدمات فیزیکی باشند. مثلا نمی‌توانند فوتبال بازی کنند. ولی محدودیت‌های دیگر مثل انجام رادیوگرافی و سی‌تی‌اسکن و انجام جراحی‌های دیگر برایشان آزاد است.

از نظر شباهت‌ها هر دو صدای محیط را تقویت می‌کنند. در مورد سمعک باید فرد باقیمانده شنوایی داشته باشد تا سمعک کار کند. اما کاشت حلزون برای کسی انجام می‌شود که باقیمانده شنوایی ندارد. از سوی دیگر، سمعک ابزاری جمع‌وجور و راحت و قابل انتقال است. ولی در گروهی از مردم از جمله کودکان ناشنوا، سمعک قابل‌استفاده نیست؛ در حالی که کودکان ناشنوا با کاشت شنوایی می‌توانند بشنوند.

---

مطالب پیشنهادی: تاثیر کم شنوایی روی گفتار و صحبت کردن کودک

---

همان طور که در این مقاله اشاره کردیم، کاشت حلزون شنوایی یک راه حل مناسب برای همه نیست، اما برای بسیاری فرصتی برای برقراری ارتباط مجدد با دنیای صدا فراهم می کند. با پیشرفت‌های مداوم در فناوری و استراتژی‌های توانبخشی، کاشت حلزون به بهبود کیفیت زندگی افراد با چالش‌های شنوایی قابل توجه ادامه می‌دهد و می‌تواند کیفیت زندگی بسیاری از افرادی را که با مشکلات کم شنوایی و ناشنوایی دست و پنجه نرم می‌کنند، بهبود بخشد.