متفورمین برای بارداری _ متفورمین ۵۰۰ در درمان ناباروری + عوارض

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: من ۲۶ سال سن دارم. ۴ سال قبل ازدواج کردم و الان چهار ماه است اقدام به بارداری کردم. با مراجعه به پزشک، متوجه تنبلی تخمدان شدم و به همین منظور الان از قرص متفورمین استفاده می‌کنم. آیا با مصرف متفورمین باردار می‌شوم؟

پاسخ دکتر فاطمه کیخواه، جراح و متخصص زنان و زایمان:

بعد از چهار ماه اقدام برای بارداری، هنوز زود است که بخواهید نتیجه بگیرید. شما تا یک سال فرصت دارید که باردار بشوید. قرص متفورمین داروی خوبی است. این دارو جزو داروهایی است که تخمدان را تحریک می‌کند و می‌توانید استفاده کنید. اگر اضافه وزن دارید، مخصوصاً اگر چاقی شکم دارید؛ سعی کنید با ورزش و تحرک بیشتر آن را برطرف کنید. متاسفانه تنبلی تخمدان در میان خانم‌ها بیداد می‌کند و بیشترین عاملی که سبب این عارضه می‌شود، کم تحرکی است. چاقی، مخصوصاً چاقی شکمی بیش از هر چیزی تنبلی تخمدان را تشدید می‌کند. وقتی اطراف تخمدان چربی تجمع می‌کند، تخمدان تنبل می‌شود. در نتیجه به‌ جای هورمون زنانه، هورمون مردانه ترشح می‌شود و موهای سر می‌ریزد، صورت و اطراف نوک پستان، موهای زائد می‌روید. صورت جوش می‌زند و در نهایت منجر به نازایی می‌شود. به همین خاطر بر روی ورزش و کم کردن وزن تاکید داریم. متفورمین به لاغر شدن شما کمک می‌کند. داروهای دیگری هم برای تحریک تخمدان هستند که هنوز استفاده از آن‌ها برای شما زود است. اگر بعد از یک سال باردار نشدید، به یک مرکز ناباروری مراجعه کنید. در آنجا اقدامات لازم برای شما انجام خواهد شد. ولی اگر مشکل شما فقط تنبلی تخمدان باشد با همین دارو، ورزش و رژیم مناسب غذایی باردار خواهید شد.

قرص متفورمین چیست؟

متفورمین دارویی است که برای درمان دیابت نوع ۲ و دیابت بارداری استفاده می‌شود. همچنین برای کمک به پیشگیری از دیابت نوع ۲ در صورتی که در معرض خطر بالای ابتلا به آن هستید، به کار می‌رود. دیابت نوع ۲ وضعیتی است که در آن، بدن انسولین کافی تولید نمی‌کند یا انسولینی که تولید می‌کند، به درستی کار نمی‌کند. این مسئله می‌تواند باعث افزایش سطح قند خون (هیپرگلیسمی) شود.

متفورمین سطح قند خون شما را با بهبود نحوه عملکرد بدن شما با انسولین کاهش می‌دهد. معمولاً زمانی برای درمان دیابت تجویز می‌شود که رژیم غذایی و ورزش به تنهایی برای کنترل سطح قند خون شما کافی نبوده‌اند.

بهترین زمان مصرف قرص متفورمین برای تنبلی تخمدان

متفورمین برای بهبود باروری در صورتی که به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) که یک بیماری موثر بر عملکرد تخمدان‌ها است، مبتلا باشید، استفاده می‌شود. همچنین ممکن است برای مدیریت سایر علائم PCOS استفاده شود. قرص متفورمین با کاهش سطح انسولین و قند خون، تنبلی تخمدان را درمان می‌کند. همچنین می‌تواند تخمک‌گذاری را بهبود بخشیده و باعث منظم شدن دوره‌های قاعدگی شود.

زمان دقیق مصرف متفورمین برای درمان تنبلی تخمدان و بهبود تخمک‌گذاری، کاملاً بستگی به تشخیص و دستور پزشک شما دارد. با این حال، نکات کلیدی زیر در مورد زمان و نحوه مصرف متفورمین وجود دارد:

• قرص متفورمین معمولاً به صورت روزانه تجویز می‌شود. پزشک غالباً درمان را با دوز کم آغاز می‌کند و سپس برای کاهش عوارض گوارشی، دوز را به تدریج افزایش می‌دهد تا به دوز درمانی موثر برسد.
• در زنانی که قصد بارداری دارند، متفورمین ممکن است با داروهای محرک تخمک‌گذاری مانند کلومیفن یا لتروزول ترکیب شود تا شانس بارداری به موقع افزایش یابد.

بیشتر بخوانید: مصرف قرص کلومیفن _ از درمان نازایی تا چندقلوزایی + طریقه مصرف

نحوه مصرف قرص متفورمین برای تنبلی تخمدان

برای درمان تنبلی تخمدان، قرص متفورمین معمولاً در دوزهای مشخص و در زمان‌های خاصی از روز مصرف می‌شود. بهترین زمان مصرف این دارو اغلب هنگام ظهر و همراه با وعده غذایی اصلی توصیه می‌شود زیرا مصرف آن با غذا می‌تواند احتمال بروز عوارض گوارشی مانند تهوع یا دل‌درد را کاهش دهد. با این حال، نحوه دقیق مصرف متفورمین برای درمان کیست تخمدان باید بر اساس شرایط بدنی، شدت علائم و نظر پزشک متخصص تنظیم شود.

متفورمین و بارداری سریع

متفورمین یکی از داروهای پرکاربرد در درمان تنبلی تخمدان است که می‌تواند به بارداری سریع کمک کند. این دارو با بهبود حساسیت بدن به انسولین و ایجاد تعادل در هورمون‌ها، نقش مهمی در منظم‌سازی تخمک‌گذاری ایفا می‌کند و در نتیجه، احتمال بارداری را افزایش می‌دهد.

مطالعات علمی نشان داده‌اند که استفاده از متفورمین در کنار سایر روش‌های درمانی می‌تواند شانس بارداری را در زنان مبتلا به PCOS به‌طور قابل توجهی بالا ببرد. زنانی که سال‌ها با مشکلات تخمک‌گذاری و ناباروری دست‌وپنجه نرم کرده‌اند، پس از آغاز درمان با متفورمین، نتایج مثبتی را تجربه کرده‌اند. در واقع، بسیاری از این زنان پس از مصرف متفورمین و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود، موفق به بارداری شده‌اند.

متفورمین به‌ویژه برای زنانی که دچار مقاومت به انسولین هستند و به همین دلیل تخمک‌گذاری نامنظم دارند، موثر است. با این حال، مصرف این دارو باید حتماً تحت نظر پزشک متخصص انجام شود تا ایمنی و اثربخشی آن تضمین گردد.

بیشتر بخوانید: نحوه مصرف قرص دوفاستون برای بارداری + دوز مجاز و ۵ عارضه احتمالی

قرص متفورمین ۵۰۰ برای بارداری

قرص متفورمین ۵۰۰ یکی از داروهای رایج برای کنترل قند خون و درمان اختلالاتی مانند سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)  است. بسیاری از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان که با مشکلاتی مانند تخمک‌گذاری نامنظم یا ناباروری مواجه هستند، از این دارو برای بهبود شرایط باروری خود استفاده می‌کنند.

بر اساس مطالعات علمی، حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از زنانی که به تنبلی تخمدان  مبتلا هستند و از متفورمین استفاده می‌کنند، شانس بارداری طبیعی‌شان افزایش می‌یابد.

با این حال، مصرف متفورمین باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شود، به‌ویژه در دوران اقدام به بارداری یا بارداری، تا ایمنی مادر و جنین حفظ شود و از بروز عوارض احتمالی جلوگیری گردد.

نحوه مصرف قرص متفورمین برای بارداری

برای کمک به تخمک ‌گذاری و افزایش شانس بارداری، قرص متفورمین معمولاً به صورت خوراکی و در دوزهای یک تا دو بار در روز مصرف می‌شود. اثربخشی این دارو زمانی بیشتر می‌شود که همراه با یک سبک زندگی سالم شامل تغذیه مناسب و فعالیت بدنی منظم باشد. ترکیب متفورمین با رژیم غذایی کنترل‌شده و ورزش، به تنظیم بهتر سطح انسولین و هورمون‌ها کمک کرده و فرآیند تخمک‌گذاری را بهبود می‌بخشد. مصرف این دارو باید طبق نظر پزشک و با رعایت دستورالعمل‌های درمانی انجام شود.

چه مدت بعد از مصرف متفورمین باردار می‌شویم؟

اگرچه متفورمین می‌تواند در بهبود تخمک ‌گذاری و افزایش شانس بارداری موثر باشد اما نمی‌توان زمان دقیقی برای وقوع بارداری پس از شروع مصرف آن تعیین کرد. بارداری فرآیندی پیچیده است که به عوامل متعددی مانند سلامت تخمک، کیفیت اسپرم، تعادل هورمونی، شرایط رحم و زمان‌بندی دقیق تخمک‌گذاری بستگی دارد. متفورمین تنها یکی از ابزارهای کمک‌کننده در این مسیر است و تضمینی برای بارداری سریع وجود ندارد.

برخی افراد ممکن است پس از مدت کوتاهی از مصرف متفورمین به بارداری دست یابند، در حالی که برای برخی دیگر این روند زمان‌برتر خواهد بود. آنچه اهمیت دارد، فراهم بودن همه شرایط لازم برای لقاح و ادامه بارداری است.

نکته مهم این است که مصرف متفورمین باید همیشه تحت نظر پزشک انجام شود. استفاده خودسرانه از این دارو به امید بارداری می‌تواند خطرناک باشد و نتایج نامطلوبی به همراه داشته باشد. بنابراین، پیش از هر اقدامی، مشورت با متخصص زنان ضروری است.

علائم بارداری با قرص متفورمین چیست؟

علائم اولیه  بارداری پس از مصرف قرص متفورمین مشابه علائم بارداری طبیعی هستند و تفاوت خاصی با بارداری بدون دارو ندارند. متفورمین به خودی خود علائم بارداری ایجاد نمی‌کند اما ممکن است به تنظیم تخمک‌گذاری و افزایش شانس لقاح کمک کند. علائم اولیه بارداری عبارتند از:

• تاخیر در پریود: یکی از اولین نشانه‌های بارداری، عدم وقوع قاعدگی در زمان معمول است.
• حساس شدن سینه‌ها: درد، تورم یا تغییر رنگ نوک سینه‌ها ممکن است رخ دهد.
• تهوع و استفراغ: به‌ویژه در ساعات صبح، یکی از علائم رایج بارداری است.
• احساس خستگی شدید: به دلیل تغییرات هورمونی، ممکن است دچار ضعف و خواب‌آلودگی شوید.
• تکرر ادرار: افزایش جریان خون به کلیه‌ها و رشد رحم باعث افزایش دفعات ادرار می‌شود.
• تغییرات خلقی: نوسانات هورمونی می‌توانند باعث تحریک‌پذیری یا احساسات متغیر شوند.

نکات مهم:

• علائم گوارشی مانند تهوع، اسهال یا دل ‌درد ممکن است ناشی از خود متفورمین باشد و نباید با علائم بارداری اشتباه گرفته شوند.
• برای تشخیص قطعی بارداری، انجام آزمایش خون یا تست بارداری خانگی توصیه می‌شود.
• در صورت بروز علائم غیرمعمول یا شدید مانند درد قفسه سینه، سرگیجه شدید یا بی‌حالی مفرط، باید مصرف دارو را متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید.

قرص متفورمین در بارداری پسر

یکی از باورهای رایج و غیرعلمی درباره قرص متفورمین، تاثیر آن بر تعیین جنسیت نوزاد است. برخی افراد تصور می‌کنند که مصرف این دارو می‌تواند احتمال بارداری پسر را افزایش دهد. با این حال، تاکنون هیچ‌گونه تحقیق علمی معتبر یا شواهد قطعی وجود ندارد که نشان دهد متفورمین نقشی در تعیین جنسیت جنین دارد.

قرص متفورمین برای بارداری دوقلو

قرص متفورمین یکی از داروهای موثر در درمان ناباروری و تنظیم تخمک‌گذاری است که گاهی در کنار داروهای کمک‌ باروری تجویز می‌شود. این ترکیب دارویی می‌تواند احتمال بارداری دوقلو یا چندقلویی را افزایش دهد زیرا با تحریک آزادسازی چند تخمک در یک چرخه، شانس لقاح همزمان چند تخمک بالا می‌رود. با این حال، باید توجه داشت که مصرف متفورمین به‌تنهایی یا حتی در کنار سایر داروها، به‌طور قطعی باعث دوقلوزایی نمی‌شود و نتیجه نهایی به عوامل متعدد ژنتیکی و فیزیولوژیکی بستگی دارد.

بیشتر بخوانید: علائم بارداری دوقلو، از کجا بفهمیم دوقلو بارداریم؟

عوارض متفورمین چیست؟

مصرف متفورمین ممکن است با برخی عوارض جانبی رایج همراه باشد. این عوارض معمولاً در ابتدای مصرف ظاهر می‌شوند اما با گذشت زمان کاهش می‌یابند. اگر این علائم شدید باشند یا باعث ناراحتی شوند، حتماً با پزشک مشورت کنید. عوارض رایج متفورمین شامل موارد زیر است:

• سوزش سردل
• درد معده
• حالت تهوع یا استفراغ
• نفخ
• گاز معده
• اسهال
• یبوست
• کاهش وزن
• سردرد
• احساس طعم فلزی در دهان

تهوع، استفراغ و اسهال از جمله عوارض شایع در شروع مصرف متفورمین هستند که معمولاً با گذشت زمان کاهش می‌یابند.

برای کاهش احتمال بروز این عوارض، توصیه می‌شود متفورمین را همراه با غذا مصرف کنید. همچنین برای جلوگیری از اسهال شدید، پزشک ممکن است مصرف دارو را با دوز پایین آغاز کرده و به‌تدریج افزایش دهد.

عوارض جدی متفورمین

در ادامه، عوارض جدی و خطرناک متفورمین را ذکر می‌کنیم.

اسیدوز لاکتیک (Lactic Acidosis):

اگرچه نادر است اما جدی‌ترین عارضه متفورمین اسیدوز لاکتیک است. اسیدوز لاکتیک به دلیل تجمع متفورمین در بدن و عدم تعادل در pH رخ می‌دهد و یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که باید فوراً در بیمارستان درمان شود. علائم اسیدوز لاکتیک شامل موارد زیر است:

• خستگی شدید
• ضعف
• کاهش اشتها
• حالت تهوع
• استفراغ
• مشکل در تنفس
• سرگیجه
• سبکی سر
• ضربان قلب خیلی سریع یا خیلی کند
• احساس سرمای شدید
• درد عضلانی
• قرمزی ناگهانی و گرمای پوست
• درد شکم همراه با هر یک از علائم بالا

در صورت مشاهده این علائم، فوراً با پزشک تماس بگیرید. اگر دچار مشکل تنفسی شدید، با اورژانس تماس بگیرید یا به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید. نرخ مرگ‌ومیر ناشی از اسیدوز لاکتیک مرتبط با متفورمین تا حدود ۵۰٪ تخمین زده شده است. مصرف همزمان برخی داروها مانند کورتون‌ها یا داروهای فشار خون با متفورمین ممکن است خطر اسیدوز لاکتیک را افزایش دهد.

کم‌خونی:

متفورمین می‌تواند سطح ویتامین B۱۲ بدن را کاهش دهد. در موارد نادر، این کاهش ممکن است منجر به کم‌خونی شود. اگر رژیم غذایی شما حاوی مقدار کمی ویتامین B۱۲ یا کلسیم باشد، احتمال کمبود شدید این ویتامین بیشتر خواهد بود. علائم رایج کم‌خونی شامل موارد زیر است:

• خستگی
• سرگیجه
• سبکی سر

اگر فکر می‌کنید دچار کم‌خونی شده‌اید، برای بررسی سطح گلبول‌های قرمز خون با پزشک مشورت کنید. در صورت توقف مصرف متفورمین یا استفاده از مکمل‌های ویتامین B۱۲، سطح این ویتامین ممکن است بهبود یابد. پیش از قطع مصرف دارو، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

افت قند خون (Hypoglycemia):

متفورمین معمولاً باعث افت قند خون نمی‌شود. با این حال، در موارد نادر ممکن است در صورت ترکیب با عوامل زیر، هیپوگلیسمی رخ دهد:

• رژیم غذایی ناسالم
• ورزش شدید
• مصرف زیاد الکل
• مصرف همزمان با سایر داروهای دیابت

علائم افت قند خون شامل موارد زیر است:

• ضعف
• خستگی
• حالت تهوع
• استفراغ
• درد شکم
• سرگیجه
• سبکی سر
• ضربان قلب غیرعادی (خیلی سریع یا خیلی کند)

در صورت مشاهده این علائم، با پزشک تماس بگیرید.

مصرف متفورمین در بارداری مجاز است؟

بله، مصرف متفورمین در دوران بارداری بی‌خطر است و می‌توان آن را به‌تنهایی یا همراه با انسولین استفاده کرد.

نقل قول:

pmc

Metformin may be used as an alternative to insulin adding that women should be informed that metformin crosses the placenta, longer term studies are not yet available and the addition of insulin is necessary in approximately 40% to achieve adequate glycaemic control.

ترجمه:

متفورمین ممکن است به‌عنوان جایگزینی برای انسولین مورد استفاده قرار گیرد، با این حال باید به زنان اطلاع داده شود که این دارو از جفت عبور می‌کند، مطالعات بلندمدت درباره ایمنی آن هنوز در دسترس نیست و در حدود ۴۰٪ از موارد، برای کنترل مناسب قند خون، نیاز به افزودن انسولین وجود دارد.

مصرف قرص متفورمین در دوران شیردهی مجاز است؟

اگر پزشک یا ماما تایید کرده‌اند که نوزاد شما سالم است، می‌توانید در دوران شیردهی متفورمین مصرف کنید.

مقدار بسیار کمی از متفورمین وارد شیر مادر می‌شود و تاکنون هیچ‌گونه عارضه‌ای در نوزادان شیرخوار مرتبط با مصرف این دارو گزارش نشده است.

اگرچه انتظار نمی‌رود متفورمین باعث بروز عوارض جانبی شود اما در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر در نوزاد، فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• تغذیه ضعیف‌تر از حالت معمول
• خواب‌آلودگی یا کسلی غیرعادی
• بی‌قراری یا تحریک‌پذیری غیرمعمول
• رنگ‌ پریدگی یا تعریق بیشتر از حالت عادی
• گرسنگی بیش از حد معمول
• افزایش دفعات ادرار

سخن پایانی

متفورمین با کاهش مقاومت به انسولین و تعادل‌بخشی به هورمون‌ها، نه تنها علائم تنبلی تخمدان را کنترل می‌کند، بلکه با منظم کردن تخمک‌ گذاری، شانس بارداری طبیعی را تا 40 درصد افزایش می‌دهد. با این وجود، اثربخشی آن وابسته به رعایت دقیق دستور پزشک، شروع با دوز پایین برای کاهش عوارض گوارشی و ترکیب با تغذیه سالم و ورزش است. ایمنی متفورمین در بارداری و شیردهی تایید شده اما هرگز نباید بدون نظارت متخصص مصرف شود.